آهک

آهک یکی از مصالح باستانی است که کاربرد آن را می توان از سه هزار سال پیش تا به امروز دید. آهک ساختاری است سفید رنگ که توانایی جذب رطوبت دارد. اساس آن را ترکیبی از اکسیژن و کلسیم تشکیل می دهد. در واقع از پخته شدن سنگ اهک ، ماده ای سفید رنگ به نام اهک به دست می آید. کاربرد آهک در جهان بسیار متنوع و فراوان می باشد، به طوری که شاید بتوان بیش از ۳۰ مورد از انواع کاربرد آن را نام برد. این نوع از مصالح از ساخت و ساز تا صنایع نقش اساسی دارد. در ادامه ۱۰ کاربرد مهم اهک در ساختمان سازی و راهسازی و سدسازی ارائه خواهد شد.

آهک چیست؟

آهک مرده توانایی بالایی از نظر مقاومت در برابر رطوبت دارد. به مقدار ناچیزی در آب حل می شود و در دمای اتاق ساختار کریستالی داشته و قلیایی است. قیمت آهک اغلب ارزان تر از بسیاری مصالح دیگر بوده و در ترکیبات سیمان زیاد به کار می رود. آنچه به نام آهک زنده شناخته می شود، همان ماده ای است از ترکیب یک عنصر کلسیم و یک عنصر اکسیژن تولید می گردد. زمانی که آب بر سر اهک زنده بریزید خواهد مرد و اصطلاحا به آن اهک مرده می گویند. می توان اهک مرده را در دمای ۴۰۰ درجه دوباره زنده کرد. آهک هیدراته یا همان مرده، در شرایط محیط پایدارتر است.

چگونه می توان گچ را از آهک تشخیص داد و تفاوت کاربرد آنها در چیست؟

از نظر ساختار مولکولی تفاوت های مشخصی بین آنها وجود دارد. آهک عموما، کربنات کلسیم و گچ سولفات کلسیم است. اهک پس از سفت شدن در برابر آب مقاومت دارد اما گچ شسته می شود. دقت داشته باشید که اگر به اهک مرده آب خیلی زیادی اضافه کنیم به آب اهک تبدیل خواهد شد که کاربرد گسترده ای در صنایع شیمیایی دارد. مقاومت رطوبتی اهک باعث شده تا در ساختمان سازی و بسیاری از صنایع دیگر کاربرد وسیع تری داشته باشد.

۱۰ کاربرد آهک در ساختمان سازی و زیرسازی

کاربرد آهک در زیرسازی آسفالت

شاید بتوان گفت زیرسازی آسفالت مهم ترین کاربرد آهک یا دست کم یکی از با اهمیت ترین و بی جایگزین ترین اشکال استفاده از این مصالح ارزان قیمت است. زمانی که کف بزرگراه ها و جاده ها آسفالت می شود، در صورت رسی بودن خاک زیرین خاک نشست می کند. تنها راهی که پیش پای شماست تزریق دوغاب به ناحیه مورد نظر است. بدین منظور یا باید آب آهک را با فشار به داخل لایه های زیرین تزریق نمود و یا با ایجاد سوراخ هایی روی جاده تخریب شده گرد اهک را ریخته و آب اضافه کرده تا خمیر دوغاب تشکیل شود. خاک خارج شده از سوراخ را مجدد ریخته و پس از آن می توان لایه قیر را اضافه کرد.

کاربرد آهک در گچ بری و گچ کاری

گچ بری و گچ کاری نیاز شدیدی به اهک دارد. این ماده نفوذپذیری کمی نسبت به آب دارد و ملات آهکی می تواند قابلیت پرداخت آن را افزایش دهد. در بسیاری از کارهای گچ بری و گچ کاری، اهک نقش اصلی را ایفا خواهد کرد. در واقع از اولین گام های شروع کار بنایی خرید آهک است.

کاربرد آهک در بنایی

نوعی آهک ساختمانی وجود دارد که با نام آهک S شناخته می شود. خلوص بسیار بالایی دارد و آهک هیدراته یا آب خورده ای است که سختی بسیار بالایی داشته و در کارهای خرده کاری بنایی کاربرد وسیعی دارد.

کاربرد در بناهای باستانی

یکی از دلایل پایداری بناهای باستانی طی قرن ها استفاده از اهک است. ملات شن و اهک می تواند قدرت الاستیسیته بالایی داشته باشد و از این رو طی انقباض ها و انبساط های شدید دوام می آورد.

تولید بتن

اهک در ترکیب با خاک رس پایداری زمین را سبب می شود. به علاوه بتن هوازده اتوکلاو به همراه اهک یکی از محصولات پر کاربرد ساختمانی است. بتن های سبک هوا خورده اتوکلاو به صورت بلوک و یا ساختارهای بزرگ یا سنگ های عایق ارائه می شود. کاربرد محصولات بتنی و آهک هیدراته گسترده است.

تولید آجر

آجر ماسه سنگ، از ترکیب ماسه سیلیس و آهک و تحت فشار ساخته می شود و توانایی تحمل فشار ۵۰۰ کیلوگرم را در هر سانتی متر مربع خواهد داشت. این آجر در کف سازی و اجرای فونداسیون بتنی و حتی اجرای سقف سازه ای نیز استفاده می شود. آجر ماسه آهکی ، نسبت به ماسه سنگ مقاومت کمتری دارد. عایق صوتی است و قیمت ارزان تری نیز دارد. نسبت به آجرهای رسی با دوام تر است. آب جذب نمی کند و پایدار است.

تولید سیمان

خاک رس و آهک زنده از اجزای تشکیل دهنده سیمان است. آهک را حرارت می دهند تا دی اکسید کربن آن خارج شده و در نتیجه آهک کلسینه و زنده شود. به این ترتیب برای استفاده در سیمان آماده است. سیمان پرتلند شامل ۶ تا ۲۰ درصد اهک است. این نوع سیمان مزیت هایی نسبت به سیمان پرتلند معمولی دارد. اولین مزیت کاهش نسبت آب است و نفوذ ناپذیری که در آن ایجاد می کند قابل توجه است. این نوع سیمان روان و شکل پذیر است و در عین حال مقابل تغییرات دما مقاومت خوبی دارد. رنگ سیمان پرتلند آهکی روشن تر و سطح آن نیز صاف تر است.

ایتونگ

ایتونگ ، مصالحی از شبکه های مختلف سیمانی است که تا ۸۰ درصد منافذ آن را هوا و ۲۰ درصد آن را نیز مصالح سنگی سخت تشکیل می دهد. این ۲۰ درصد شامل پودر سیلیس و پودر آهک در کنار سیمان و پودر آلومینیوم است. این ترکیب مصالح با کیفیتی ایجاد می کند که در برابر آتش مقاومت بسیار بالایی دارد. همچنین به راحتی نصب می شود. ایتونگ یکی از بهترین مصالح ضد حریق جهان است.

خاکریزی

افرادی که در کار ساخت و ساز بوده و خصوصا در زمینه سد سازی فعالیت می کنند می دانند که این ماده تا چه اندازه می تواند با کمترین هزینه مشکلات کلان را حل نماید. برای تراکم دادن به خاکریزهای پشت سد نیاز به صرف هزینه های هنگفت است. اگر بتوان با روش های تخصصی اهک شفته استاندارد تولید کرد بهترین راه تراکم خاکریز است.

کاربرد در بهبود وضعیت آب آشامیدنی

اضافه کردن اهک یکی از روش های کاهش سختی آب است. بسیاری از ترکیبات فسفات و نیتروژن نیز با اضافه کردن اهک نشست می کند و از آب خارج می شوند. برای کنترل pH در انواع پساب ها و ته نشین کردن مواد زائد آب کاربرد دارد و تاثیر زیادی بر کنترل آلودگی های فلزی آب خواهد داشت.

قیمت آهک

قیمت آهک به عواملی همچون نوع آن، هزینه حامل های انرژی، کیفیت مواد اولیه، میزان تورم، روش پخت و شکفته سازی و … وابسته است. علاوه بر این قیمت آن بر اساس فله ای، کیسه ای و … بودن نیز متفاوت می باشد. غالبا گران ترین نوع آن، آهک هیدراته می باشد.

برای مطالعه بیشتر:

گچ ساختمانی

انواع گچ ساختمانی

گچ پاششی (جت گیپس)

سیمان سفید

کوره گچ پزی