اجرای سقف تیرچه کرومیت

سقف های تیرچه کرومیت از نظر اجرایی بسیار مشابه با سقف های تیرچه بلوک می باشند. تیرچه های مورد استفاده در اجرای سقف تیرچه کرومیت ، تیرچه فلزی با جان باز می باشد. تیرچه کرومیت نوعی تیرچه پیش ساخته فلزی است که بال تحتانی آن از ورق های فولادی و بال فوقانی آن از نبشی، تسمه و یا ناودانی ساخته شده است. همچنین این تیرچه ها شامل یک عضو مورب نیز می باشند که معمولا از میلگرد تشکیل شده است. لازم به ذکر است که استفاده از نبشی در بال فوقانی این نوع از تیرچه ها متداول تر و رایج تر می باشد. این تیرچه به صورت خرپای دو سر ساده ویژه اجرا می شود که بال تحتانی و اعضای قطری به ترتیب به عنوان عضو کششی و عضو مورب خرپا عمل می کنند. بال فوقانی نیز درون بتن پوششی قرار می گیرد.

از مشکلات سقف های تیرچه بلوک افزایش هزینه به دلیل استفاده از شمع بندی و نیز دست و پا گیر بودن این شمع ها می باشد. به همین دلیل برای رفع این مشکل اجرای سقف کرومیت رواج یافت. سقف تیرچه کرومیت که توسط شخصی به نام محمد جعفر کرومی در سال ۱۳۶۲ ثبت اختراع گردید، سقف خود ایستا بوده و نیاز به شمع بندی ندارد. در واقع تیرچه های کرومیت سقف به دلیل دارا بودن اندکی خیز به سمت بالا (خیز منفی)، می توانند وزن سقف را تا گیرش بتن و رسیدن بتن به مقاومت مورد نظر خود بدون نیاز به شمع بندی تحمل نمایند. سقف تیرچه کرومیت در انواع سازه های با اسکلت فولادی، بتنی و حتی بنایی قابل اجرا است. اما با این حال بهتر است به دلیل عدم هماهنگی مصالح تیرچه کرومیت با ساختمان های بتنی و همین طور مشکلات اجرایی، در سازه های با اسکلت بتنی مورد استفاده قرار نگیرد.

هزینه اجرای سقف تیرچه کرومیت

اجرای سقف تیرچه کرومیت کاهش وزن تیرچه مصرفی، کاهش مصرف بتن، کاهش هزینه بلوک و همین طور کاهش هزینه های حمل و نقل را در پی دارد. علاوه بر این سقف تیرچه کرومیت موجب افزایش سرعت اجرا و کاهش وزن سازه می گردد. همین طور امکان نصب سقف های کاذب با هزینه ای کمتر از حالت معمول را فراهم می نماید. از آنجایی که فاصله بین تیرچه ها در سقف تیرچه کرومیت بیشتر از سقف های تیرچه بلوک معمولی می باشد (۷۰ سانتی متر در مقابل ۵۰ سانتی متر) در نتیجه باعث کمتر شدن تعداد تیرچه های مورد نیاز می شود. با کمتر شدن تعداد تیرچه ها، قیمت تمام شده سقف تیرچه کرومیت نیز کاهش می یابد. همچنین امکان استفاده چندین باره از قالب های فلزی نیز وجود دارد که می توان با تعداد محدودی از قالب ها مساحت زیادی از سقف را اجرا نمود. به طور کلی تمام موارد ذکر شده موجب به صرفه بودن قیمت سقف کرومیت و کاهش هزینه تمام شده ساختمان در صورت اجرای سقف تیرچه کرومیت می شود.

روش های اجرای سقف تیرچه کرومیت

اجرای سقف کرومیت به دو روش با قالب دائمی و با قالب موقت (کامپوزیت کرومیت) انجام می گردد. یکی از تفاوت های این دو روش، جنس قالب های مورد استفاده می باشد. به طوری که در سقف کرومیت با قالب موقت، قالب ها معمولا فلزی بوده اما در حالت دائمی قالب ها از نوع بلوک های سیمانی، سفالی و یا یونولیت می باشند. تفاوت دیگر این دو روش اجرای سقف کرومیت ، در وزن سقف اجرا شده است. از آنجایی که در روش اجرای سقف تیرچه کرومیت با قالب موقت از بلوک استفاده نمی شود، وزن کمتری نسبت به حالت دائمی دارد. در سقف کامپوزیت کرومیت ، قالب ها پس از گیرش اولیه بتن از زیر سقف باز می شوند و این قالب ها قابل استفاده مجدد می باشند.

اجزای اصلی سقف کرومیت

اجزای اصلی در اجرای سقف کرومیت عبارتند از:

• تیرچه فولادی با جان باز
• بلوک
• کلاف عرضی
• میلگرد افت و حرارت
• بتن رویه (بتن پوششی)

نحوه اجرای سقف تیرچه کرومیت

مراحل اجرای سقف تیرچه کرومیت شامل نصب تیرچه ها، بلوک گذاری، اجرای کلاف عرضی، اجرای میلگرد حرارتی و بتن ریزی می باشد. در ادامه به معرفی نحوه اجرای سقف تیرچه کرومیت پرداخته شده است.

نصب تیرچه های کرومیت

تیرچه های کرومیت پیش از نصب باید مورد بررسی قرار گیرند و بی عیب بودن آنها تایید گردد. سپس به منظور اجرای سقف تیرچه کرومیت ، تیرچه های کرومیت غالبا با فاصله ۷۰ سانتی متر از هم درون دهانه تیرها نصب می گردند. این فاصله وابسته به نوع قالب می باشد. باید توجه داشت که نبشی بالای تیرچه کرومیت هم تراز با تیرهای سقف باشد. پس از جاگذاری تیرچه ها ورق های زیرین آن را با عملیات جوشکاری به تیر متصل می نمایند. شایان ذکر است که بال فوقانی نباید جوش شود.

بلوک گذاری سقف تیرچه کرومیت

همانند سقف تیرچه بلوک، بلوک های مورد استفاده در این روش نیز نقش پرکنندگی داشته و می توانند از جنس های مختلفی همچون سفالی، بتنی و یا یونولیت (پلی استایرن) باشند. بلوک های مورد استفاده باید کاملا سالم و فاقد هر گونه ترک خوردگی باشند. استفاده از بلوک های پلی استایرن موجب کاهش وزن سقف و نیز کاهش هزینه و زمان اجرا می گردد. در صورت استفاده از این نوع بلوک ها در اجرای سقف تیرچه کرومیت ، باید سطح بلوک های تحتانی را با رابیتس پوشاند. ارتفاع و طول بلوک ها وابسته به ضخامت کل سقف و نیز فاصله تیرچه ها از هم می باشد. به منظور پیشگیری از سقوط بلوک ها در زمان بتن ریزی، باید نهایت دقت را در جاگذاری آنها به عمل آورد. همچنین در اجرای سقف تیرچه کرومیت ، بلوک چینی باید به نحوی انجام شود که فضاهای خالی به حداقل برسد.

اجرای کلاف عرضی در سقف کرومیت

در ابتدا محل های اجرای کلاف عرضی با توجه به ابعاد دهانه مشخص گردیده و پس از آن کلاف ها به وسیله تخته قالب و جوش به تیرچه های فولادی وصل می شوند. عرض این کلاف نباید کمتر از ۱۰ سانتی متر باشد. همچنین انتهای کلاف عرضی در بالا و پایین محل برخورد به تیر فرعی باید مهار شود. اجرای کلاف عرضی به دو روش انجام می شود. در روش اول از قالب های بتنی آماده در قسمت پایینی استفاده شده و یک میلگرد کاملا مستقیم و بدون خم به قطر ۱۲ میلی متر به بال فوقانی جوش می شود. در روش دوم یک میلگرد به بال تحتانی و میلگرد فوقانی کلاف عرضی نیز به بال فوقانی به موازات هم و عمود بر تیرچه ها جوش می شوند. قالب بندی این روش با تخته هایی به ضخامت ۲ سانتی متر و عرض ۱۲ سانتی متر انجام می گردد. استفاده از کلاف عرضی در اجرای سقف کرومیت الزامی می باشد.

اجرای میلگردهای حرارتی سقف کرومیت

این میلگردها در جهت عمود بر تیرچه ها در قسمت بالای سقف به منظور مقابله با تنش های ناشی از افت و تغییر دما یا به تیرچه ها جوش شده و یا با سیم آرماتوربندی بسته می شوند. فاصله بین دو میلگرد افت و حرارت متوالی باید کمتر از حداقل مقادیر ۵ برابر ضخامت دال بتنی و ۳۰ سانتی متر باشد. میلگردهای حرارتی غالبا از نوع میلگردهای نمره ۶ کلافی ساده می باشند.

بتن ریزی سقف تیرچه کرومیت

در آخرین مرحله از اجرای سقف تیرچه کرومیت ، عملیات بتن ریزی انجام می شود. بدین منظور در صورت استفاده از یونولیت باید ابتدا تکه های اضافی آن را از بین تیرچه ها جمع نمود و سپس بتن ریزی را انجام داد. همچنین باید دقت نمود که بتن سقف در یک محل تخلیه نگردد. شایان ذکر است که مقاومت بتن رویه بر اساس دو فاکتور طول دهانه و بار وارد بر سقف طراحی می شود. با انجام عملیات بتن ریزی مقاومت برشی تیرچه ها به دلیل نفوذ بتن به داخل آنها افزایش می یابد. علاوه بر این لرزش سقف ها نیز به دلیل پر شدن جان تیرچه ها با بتن کاهش می یابد.

نکات اجرای سقف تیرچه کرومیت

• فاصله آزاد تیرچه ها از هم نباید بیشتر از ۷۵ سانتی متر باشد.
• در صورت بزرگتر بودن طول تیرچه ها از اندازه مورد نیاز، ضمن بریدن قسمت های اضافی باید در طرف قطع شده گوشواره های اضافی تقویتی با طول کافی متناسب با طول دهانه تامین شود.
• قسمت هایی از تیرچه که در درون بتن قرار می گیرد نباید رنگ شود.
• به دلیل مفصل فرض شدن اتصال تیرچه به پل، بال تحتانی تیرچه ها باید به پل جوش شود اما بال فوقانی نباید جوش شود.
• برای دهانه های بزرگتر از ۴ متر، عرض بال تحتانی تیرچه ها نباید کمتر از ۱۰ سانتی متر یا دو هفتم ضخامت سقف باشد. برای دهانه های کوچکتر از ۴ متر در نظر گرفتن عرض بال تحتانی به مقدار ۸ سانتی متر مجاز بوده و مانعی ندارد.
• ضخامت دال بتنی نباید از ۵ سانتی متر یا یک دوازدهم فاصله آزاد بین تیرچه ها کمتر باشد.
• جوش به کار رفته در هر طرف تیرچه باید دارای حداقل طولی به اندازه ۵ سانتی متر باشد. همچنین حداقل بعد این جوش نیز باید ۳ میلی متر در نظر گرفته شود.

مزایای سقف تیرچه کرومیت

• امکان بتن ریزی چند سقف با هم به دلیل خود ایستا بودن تیرچه های کرومیت و نیز عدم نیاز به شمع بندی
• سرعت بالای اجرای سقف تیرچه کرومیت به دلیل امکان تیر ریزی تمام طبقات در یک نوبت
• وزن کم تیرچه ها
• سهولت اجرا
• امکان اجرای دهانه های بلند به دلیل سبک بودن وزن سقف و کاهش بار مرده وارد بر تیرچه ها
• عدم نیاز به شمع بندی در اجرای سقف تیرچه کرومیت
• مقرون به صرفه
• پایین بودن تنش در بتن به دلیل خود ایستا بودن 
• مقاومت نهایی بالا به دلیل وجود خیز منفی در تیرچه ها و پایین بودن تنش ها
• سهولت در اجرای داکت ها
• کاهش ۲۵ تا ۳۰ درصدی مصرف بتن به دلیل فاصله بیشتر تیرچه های کرومیت
• یکپارچگی سقف در اثر جوش تیرچه های کرومیت به تیرهای اصلی و بتن ریزی یکپارچه
• مصرف کمتر تیرچه به دلیل فاصله ۷۰ سانتی متری آنها از هم
• امکان حذف کش ها در اجرای سقف تیرچه کرومیت
• امکان نظارت بر اجرای سقف تیرچه کرومیت در طول عملیات اجرایی

معایب اجرای سقف کرومیت

• نیاز به نیروی ماهر و مجرب برای اجرای تیرچه کرومیت
• امکان شکست جوش میلگردهای خرپایی از محل اتصال