اجرای سقف تیرچه بلوک

سقف تیرچه بلوک به دلیل داشتن ویژگی هایی همچون سهولت اجرا و مقرون به صرفه بودن یکی از رایج ترین و متداول ترین روش های اجرای سقف به ویژه در ایران می باشد. اجزای تشکیل دهنده این سقف عبارتند از تیرچه، بلوک و بتن که در بالای سقف قرار می گیرد و بر روی هزینه اجرای سقف تیرچه بلوک تاثیرگذارند. امروزه در اجرای سقف تیرچه بلوک ، از یونولیت و یا فوم های نسوز نیز به جای بلوک های سیمانی و یا سفالی معمول استفاده می گردد. با تغییر نوع بلوک، قیمت اجرای سقف تیرچه بلوک نیز تغییر می یابد.

قیمت بالابر ساختمانی                                                                                                                      بلوک هبلکس                                                                                        قیمت میلگرد ۱۲ ابرکوه امروز

هزینه اجرای سقف تیرچه بلوک

استفاده از بلوک های سیمانی موجب بالا رفتن وزن سقف تيرچه بلوك می گردد و بلوک های سفالی نیز معمولا پر هزینه می باشند. به همین منظور این مصالح با یونولیت و سپس با فوم های نسوز جایگزین گردید. زیرا یکی از مشکلات رایج در استفاده از یونولیت در این نوع از سقف ها، ایجاد دود بسیار غلیظ در هنگام آتش سوزی بود. در واقع می توان گفت بلوک مورد استفاده در سقف های تیرچه بلوک از جنس سیمانی، سفالی و یونولیت (پلی استایرن) می باشد. سقف تیرچه بلوک از تیرهای T شکلی ساخته شده است که به عنوان تیر فرعی در نظر گرفته شده و موجب کاهش استفاده تیرآهن می گردند. 

سقف تیرچه بلوک جزو دال های یک طرفه می باشد که به منظور کاهش بار مرده ساختمان در اجرای آن از بلوک های تو خالی استفاده می گردد. استفاده از این نوع سقف در انواع اسکلت های بتنی، فولادی و بنایی قابل به کارگیری است. از نکات قابل توجه در اجرای سقف تیرچه بلوک امکان کاهش وزن آن می باشد. زیرا همان طور که می دانید بتن قابلیت تحمل کشش ندارد، در نتیجه می توان با حذف مقطع کششی بتن و باقی گذاشتن تنها بخشی از آن که به منظور جایگذاری میلگردهای کششی مورد نیاز است هم در مصرف بتن صرفه جویی نمود و هم اینکه وزن آن و بار مرده وارد بر ساختمان را کاهش داد.

قیمت اجرای سقف تیرچه بلوک

در پروژه های ساختمان سازی یکی از مهمترین مباحث، هزینه می باشد. قیمت و دستمزد اجرای سقف با توجه به نوع سقف و نیز نوع طراحی و مصالح مورد استفاده متفاوت است. قیمت هر متر مربع سقف تیرچه بلوک نیز وابسته به قیمت تیرچه، بتن، بلوک و … می باشد. همان طور که پیش تر نیز بیان شد، قیمت سقف تیرچه بلوک با تغییر جنس بلوک مورد استفاده تغییر می یابد. در برآورد قیمت اجرای سقف تیرچه بلوک ، باید دستمزد استادکار را نیز مدنظر قرار داد. اما به طور کلی هزینه اجرای سقف تیرچه بلوک ارزان بوده و اقتصادی تر از بسیاری از انواع سقف های رایج می باشد. حتی گاهی استفاده از این نوع سقف بهترین گزینه برای کاهش هزینه ساختمان می باشد.

اجزای سقف تیرچه بلوک

همان طور که بیان گردید سقف تیرچه بلوک از سه جزء تیرچه، بلوک و بتن رویه ساخته شده است که در ادامه به معرفی این اجزا پرداخته شده است:

تیرچه

تیرچه های مورد استفاده در اجرای سقف تیرچه بلوک می توانند از جنس بتنی و یا فولادی باشند. تیرچه بتنی عضو پیش ساخته متشکل از بتن و آرماتورهای فولادی است که در دو نوع خرپایی و پیش تنیده تولید می گردد. قیمت این نوع از تیرچه ها با توجه به طول و ارتفاع آن متفاوت است. فاصله بین تیرچه ها باید حدود ۵۰ سانتی متر باشد. یکی از مهم ترین عوامل موثر بر قیمت سقف تیرچه بلوک ، قیمت تیرچه های آن است.

مراحل باربری تیرچه دوگانه بوده و به شرح زیر می باشد:

مرحله اول: تیرچه علاوه بر دارا بودن توانایی تحمل وزن خود در هنگام حمل و نقل، باید بتواند بار مرده سقف در زمان اجرای آن را نیز تحمل نماید. 

مرحله دوم: پس از رسیدن مقاومت بتن پوششی به مقدار لازم و برداشتن تکیه گاه های موقت، تیرچه به عنوان عضو کششی مقطع باید قادر به تحمل نیرو باشد. 

بلوک

همان طور که پیشتر بیان گردید بلوک های مورد استفاده در این نوع سقف ها سیمانی، سفالی و یا یونولیت می باشند. بلوک ها نقش سازه ای نداشته و تنها به منظور پر کردن فاصله بین تیرچه ها مورد استفاده قرار می گیرند اما بر هزینه اجرای سقف تیرچه بلوک تاثیرگذار هستند. علاوه بر این بلوک ها به عنوان قالب بتن پوشش نیز می باشند. در واقع استفاده از بلوک های توخالی موجب حذف بتن شده و در نتیجه وزن سقف و بار مرده ساختمان کاهش می یابد.

بلوک های مورد استفاده در اجرای سقف تیرچه بلوک نباید قدرت جذب آب کمتر از ۱۳ درصد و بیشتر از ۲۰ درصد داشته باشند. زیرا کمتر بودن قدرت جذب آب بلوک از ۱۳ درصد موجب کاهش چسبندگی ملات به بلوک شده و در نتیجه امکان طبله کردن آن وجود دارد. در قدرت جذب آب بالاتر از ۲۰ درصد نیز رطوبت گچ و خاک جذب بلوک شده و پوک شدن آن را در پی دارد. استفاده از یونولیت در اجرای سقف تیرچه بلوک علاوه بر کاهش وزن، موجب افزایش سرعت اجرا، تغییر هزینه اجرای سقف تیرچه بلوک و نیز کاهش هدر رفت مصالح می گردد. در صورت استفاده از بلوک های سفالی باید توجه داشت که این مصالح فاقد هر گونه ترک و شکستگی باشند. ارتفاع و طول بلوک وابسته به فاصله تیرچه ها از هم و ضخامت کل سقف بوده و عرض آن معمولا بین ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر می باشد.

بتن پوششی

بتن پوششی یا بتن رویه، بتنی با ضخامت حداقل ۵ سانتی متر است که علاوه بر انتقال بارهای ثقلی همانند یک دیوار برشی افقی عمل کرده و عملکرد دیافراگمی سقف را تحت نیروی لرزه ای تامین می نماید. پیش از عملیات بتن ریزی، بلوک ها باید آبپاشی گردند. ضخامت بتن بر روی هزینه اجرای سقف تیرچه بلوک تاثیرگذار است.

مراحل اجرای سقف تیرچه بلوک

مراحل اجرای سقف تیرچه بلوک به شرح زیر می باشد:

نصب و جاگذاری تیرچه ها

در اولین مرحله تیرچه های تعبیه شده در فواصل مشخص (غالبا ۵۰ سانتی متر) جاگذاری می گردند.

نصب تکیه گاه های موقت یا شمع بندی

از شمع ها به منظور نگهداری سقف تیرچه بلوک تا سفت شدن بتن رویه استفاده می گردد. جنس شمع های مورد استفاده از دو نوع چوبی و فلزی می باشد. شمع های چوبی با وجود داشتن مزایای همچون وزن کم معایبی نیز دارند. از جمله معایب آن این است که تنها برای ارتفاع مشخصی کاربرد دارند. 

شمع های فلزی با وجود اینکه قیمت بیشتری نسبت به شمع های چوبی دارند و باعث افزایش هزینه اجرای سقف تیرچه بلوک می شوند، اما به صورت مستمر قابل استفاده بوده و همچنین برای ارتفاع های گوناگون کاربردی می باشند. یکی از نکات قابل توجه در این مرحله در نظر گرفتن خیز مناسب می باشد. به صورتی که مقدار این خیز برابر با یک دویستم دهانه به سمت بالا در نظر گرفته می شود تا پس از بارگذاری خیز در نظر گرفته شده حذف و سقف مسطح گردد. علاوه بر این زمین کف ساختمان نیز باید دارای تراکم کافی و قابل قبولی باشد.

قرار دادن بلوک ها بین تیرچه ها

پس از شمع بندی بلوک ها در بین تیرچه ها قرار داده می شوند تا فضای خالی بین آنها را پر نمایند. در اجرای سقف تیرچه بلوک در اسکلت فلزی ، محل قرار گیری نشیمن تیرچه ها روی بال تیرهای اصلی و یا روی نبشی های جوش داده شده به جان تیر می باشد.

آرماتور بندی سقف تیرچه بلوک

آرماتوربندی سقف شامل کار گذاشتن میلگردهای سقف کاذب، میلگردهای منفی، میلگردهای کلاف، میلگردهای افت و حرارت و ... می باشد. میلگردهای سقف کاذب، میلگردهای L مانندی می باشند که به صورت آویز از سوراخ بلوک ها عبور داده می شوند. میلگردهای منفی زمانی مورد استفاده قرار می گیرند که اتصال تیرچه به تیر فلزی یا بتنی به صورت گیردار در نظر گرفته شود. این آرماتورها بر روی تکیه گاه اضافه شده و حداقل سطح مقطع آنها برابر با ۰/۱۵ سطح مقطع آرماتور وسط دهانه می باشد. از کلاف های عرضی به منظور حفظ یکپارچگی سقف و عدم عملکرد تیرچه به صورت تکی در دهانه های بزرگ، استفاده می شود. میلگردهای افت و حرارت نیز میلگردهایی هستند که به منظور جلوگیری از افت سقف و تشکیل ترک در آن مورد استفاده قرار می گیرند. میلگردهای حرارتی با فاصله حدود ۲۵ سانتی متر و در دو جهت عمود بر هم بر روی سقف اجرا می شوند. میلگردهای مورد استفاده بدین منظور میلگردهای با قطر ۶ یا ۸ میلی متر می باشند.

قالب بندی سقف تیرچه بلوک

قالب بندی سقف تیرچه بلوک در محل هایی همچون دور سقف، دور بازشوها و حد فاصل تکیه گاه ها انجام می شود.

بتن ریزی سقف تیرچه بلوک

پس از عملیات قالب بندی، بتن ریزی سقف تیرچه بلوک انجام می شود. این عملیات باید به طور یکپارچه و در یک روز و پس از تمیز نمودن فضای بین بلوک ها و تیرچه ها و همچنین مرطوب نمودن روی بلوک ها و قالب ها انجام گردد. در صورتی که ارتفاع بلوک ها ۲۵ سانتی متر یا بیشتر از آن باشد نیاز به ویبره نمودن بتن ریخته شده می باشد. در مرحله بتن ریزی شیب بندی نهایی پروژه با توجه به محل قرارگیری سیستم های تخلیه فاضلاب نیز باید اعمال گردد. پس از عملیات بتن ریزی باید توجه داشت که به بتن در حال گیرش ضربه و لرزشی وارد نشود. همچنین باید از خشک شدن سریع آن جلوگیری نمود. عوامل متعددی همچون نوع سیمان، دما و وضعیت آب و هوایی، نوع و میزان مواد اضافه شده به بتن و ... بر روی زمان گیرش بتن تاثیرگذارند. پس از رسیدن بتن به مقاومت مورد نظر، قالب ها و شمع ها جمع آوری می شوند. برداشتن شمع ها باید طوری باشد که بار به تدریج از روی آنها حذف شود.

جزئیات اجرای سقف تیرچه بلوک

• عرض تیرچه ها نباید کمتر از ۱۰ سانتی متر باشد.
• فاصله محور تا محور دو تیرچه متوالی نباید بیشتر از ۷۰ سانتی متر باشد.
• ضخامت سقف تیرچه بلوک برای تیرهای با تکیه گاه ساده باید بیشتر و یا برابر با یک بیستم طول دهانه و برای تیرهای یک سر گیردار بیشتر یا برابر یک بیست و ششم طول دهانه باشد.
• حداقل فاصله دو بلوک دو سمت یک تیرچه پس از نصب باید بیشتر از ۶/۵ سانتی متر باشد.
• حداکثر دهانه مورد پوشش قرار گرفته با تیرچه های منفرد ۸ متر باشد.

مزایای اجرای سقف تیرچه بلوک

• سبک بودن
• عدم نیاز به نیروی کار متخصص و تجهیزات ویژه
• سرعت و سهولت اجرای سقف تیرچه بلوک
• عایق بودن از نظر صوتی، گرمایی و رطوبتی
• دوام نسبتا بالا در برابر آتش سوزی
• لرزش کمتر نسبت به سایر سقف ها به دلیل عملیات شمع بندی
• کاهش مصرف بتن
• مقاومت بالا در برابر نیروهای افقی همچون باد و زلزله
• کاهش مصرف گچ و خاک به دلیل یکنواختی بیشتر در زیر سقف

معایب اجرای سقف تیرچه بلوک

• محدودیت اجرا در سقف قوسی و مثلثی شکل
• امکان ریزش سقف به هنگام زلزله در صورت استفاده بیش از حد بتن
• امکان خرد شدن بلوک های سیمانی و فرو ریختن سقف در صورت وقوع زلزله های شدید
• عدم برخورداری از صلبیت لازم در مقایسه با سقف دال بتنی و کامپوزیت
• بروز مشکل در صورت عدم اندازه گیری صحیح قالب تیرچه
• امکان شکسته شدن پاشنه تیرچه
• محدود بودن حداکثر دهانه قابل پوشش با استفاده از سقف تیرچه بلوک به ۸ متر
• امکان ترک خوردگی بتن پاشنه تیرچه در هنگام حمل و نقل