نصب تاورکرین (Tower Crane)

تاورکرین یا جرثقیل برجی نوعی جرثقیل تعادلی است که به منظور جا به جا نمودن مصالح و تجهیزات در ساخت و ساز ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرد. نخستین تاورکرین در یونان باستان و به منظور ساختن ساختمان های بلند اختراع گردید که با نیروی کارگران و چهارپایان کار می کرد. تاریخچه ساخت تاورکرین های امروزی به حدود ۷۰ سال پیش برمی گردد. انتقال بار در این دستگاه بدین صورت می باشد که بار وارده از قلاب به بوکسل و از بوکسل به بوم دکل منتقل می شود. سپس نیروی وارده به بوم دکل به سکشن ها و در نهایت به فونداسیون تاورکرین انتقال می یابد. در جرثقیل تاورکرین از قطعات خرپایی به منظور تحمل تنش ها و بارهای وارده و انتقال آن به فونداسیون استفاده می گردد. از نصب تاورکرین ها در برج سازی، سدسازی، پل سازی، حمل کالا در بنادر و ... استفاده می شود.

 
تاورکرین

انواع تاورکرین

انواع تاورکرین ها را می توان به سه دسته ثابت، متحرک و بالارونده تقسیم بندی نمود. تاورکرین های ثابت غیر قابل جا به جایی بوده و قابلیت افزایش ارتفاع بیش از حد معین را ندارند. تاورکرین های متحرک در محور های x و y شعاع عملیاتی دارند و خود به سه نوع ریلی، جاده ای و شناور دسته بندی می گردند. نوع بالارونده تاورکرین با افزایش ارتفاع ساختمان بالا می رود و در محور z قابلیت حرکتی دارد.

قطعات تاورکرین

قطعات تاورکرین بسته به نوع کاربری آنها ممکن است متفاوت باشد. اما قطعات مشترک در نصب تاورکرین ها به شرح زیر می باشند:

۱- قطعات پایه
۲- سکشن های ارتفاعی
۳- کاج (قطعه ارتفاع دهنده
۴- گردان
۵- کله قندی (تاج تاور)
۶- فلش یا جیب
۷- کنفلش (کانتر جیب)
۸- کابین اپراتور
۹- شاریوت
۱۰- سیستم حرکت شاریوت
۱۱- قلاب و الکتروموتور قلاب
۱۲- سنسورها

اجزای تاورکرین

مراحل نصب تاورکرین

نصب تاورکرین به صورت مرحله به مرحله بوده و از پایه آغاز می شود و با تست تاورکرین خاتمه می یابد.

نصب پایه و اجرای فونداسیون

سه روش به منظور نصب پایه جرثقیل تاورکرین وجود دارد:

• نصب بر روی پایه ثابت
• نصب بر روی کالسکه
• نصب بر روی ریل متحرک

هنگامی که هیچ محدودیتی در جانمایی و گردش تاورکرین وجود نداشته باشد و طول بازوی آن کلیه قسمت های پروژه را پوشش دهد از روش نصب بر روی پایه ثابت استفاده می گردد. همان طور که مشخص است این روش نیاز به اجرای فونداسیون دارد. در صورت عدم امکان اجرای فونداسیون در محل پروژه و نیز وجود برخی محدودیت ها از روش نصب تاورکرین بر روی کالسکه استفاده می شود. در این روش پس از قرارگیری کالسکه بر روی زمین بر اساس کاتالوگ شرکت سازنده، از تعدادی وزنه بتنی به منظور ثابت نگه داشتن این قطعه در جای خود استفاده می کنند. از روش نصب تاورکرین بر روی ریل متحرک به منظور افزایش شعاع باربرداری دستگاه استفاده می گردد. بدین منظور وزنه های بتنی بر روی پایه تاورکرین بدون هیچ اتصالی به زمین قرار داده می شوند و تاورکرین بر روی ریل حرکت داده شده و به قسمت های مختلف پروژه انتقال داده می شود.

اجرای فونداسیون تاورکرین

پس از جانمایی بهترین محل برای قرار گیری تاورکرین بر اساس نیاز کارگاه، طول بازوی تاور کرین و ... به نصب پایه یا فونداسیون تاورکرین پرداخته می شود. نصب فونداسیون تاورکرین وابسته به ابعاد و اندازه سکشن ها و ظرفیت تاور می باشد. در ابتدا پایه تثبیت تاورکرین که از فولاد سخت (st52) تشکیل می شود در ابعاد از پیش تعیین شده توسط مونتاژ کار تهیه شده و در محل مورد نظر قرار می گیرد. سپس فونداسیون بر اساس نقشه های مورد تایید شرکت سازنده و تایید مهندس ناظر پروژه اجرا می شود.

نصب قطعه اصلی 

پس از اجرای فونداسیون و گیرش بتن مورد استفاده، قطعه اصلی تاورکرین با استفاده از پین یا پیچ بر روی پایه تثبیت نصب می شود. این قسمت از سایر قسمت های تاورکرین بزرگتر و غول پیکرتر است و نبشی های به کار رفته در آن از نبشی های سایر سکشن ها محکم تر و قوی تر می باشد.

نصب سکشن ارتفاعی

مرحله سوم اجرای جرثقیل تاورکرین ، نصب سکشن های ارتفاعی است که پس از مونتاژ بر روی قطعه اصلی نصب می گردند. 

نصب کاج

در نصب تاورکرین ، کاج بین قطعات ارتفاعی قرار گرفته و امکان اضافه کردن قطعه ارتفاعی جدید را فراهم می کند. به منظور افزایش ارتفاع تاورکرین، پمپ هیدرولیکی بر روی کاج سوار شده و با استفاده از فشار جک ها کل دستگاه به اندازه یک سکشن بلند می شود. سپس سکشن جدید در فضای خالی ایجاد شده نصب می گردد. این کار تا رسیدن به ارتفاع مورد نظر ادامه می یابد. قطعات فولادی مورد استفاده در کاج از نوع فولاد st52 بوده و جوشکاری آن توسط دستگاه های جوش مخصوص انجام می شود. کاج ها معمولا از چند قسمت تشکیل می شوند: کلاف کاج، سبدهای دور کاج قسمت جک و پمپ، سبدهای دور کاج قسمت زیرگردان، جک و پمپ و ... .

نصب گردان

در این مرحله زیرگردان و گردان بر روی آخرین سکشن ارتفاعی نصب می شوند. همچنین بر اساس نوع دستگاه تاور، کابین اپراتور نیز نصب می گردد. قسمت گردان جرثقیل تاورکرین موجب چرخش ۳۶۰ درجه می شود.

نصب کله قندی (تاج تاور)

مرحله بعدی نصب تاورکرین ، اجرای کله قندی یا همان تاج تاور می باشد. این قطعه به صورت مخروطی شکل بوده و از مرتفع ترین قسمت های تاورکرین به حساب می آید. از این قسمت به منظور نگه داشتن جیب و کانترجیب استفاده می شود. علاوه بر این سیم بکسل قسمت قلاب نیز از این قطعه عبور داده می شود. فولاد به کار رفته در کله قندی نیز از نوع st52 می باشد.

نصب کنفلش (Counter Jib)

این قطعات غالبا در اندازه های ۳ متری تا ۶ متری ساخته می شوند. برای مونتاژ نمودن این قطعات بسته به نوع تاورکرین از پیچ و مهره مخصوص و یا پین های مخصوص استفاده می نمایند. یکی از نکات قابل توجه این است که جوش تمام قطعات کنفلش باید با دستگاه جوش های مخصوص انجام شده و آب بندی باشد. وظیفه اصلی این قسمت حفظ تعادل تاورکرین می باشد. این بخش از یک طرف آزاد و از طرف دیگر به گردان متصل بوده و درست در مقابل جیب قرار می گیرد. پس از نصب کنفلش بر روی آن وزنه های بتنی (به عنوان وزنه تعادلی) نصب می شود. 

نصب فلش (Jib)

فلش (Jib) یکی از اصلی ترین اجزای جرثقیل تاورکرین می باشد که غالبا به صورت سه یا چهار قطعه به هم متصل شده (به صورت یک تکه) و توسط جرثقیل به گردان متصل می شود. این بخش از یک طرف دیگر آزاد است. عوامل مختلفی همچون ظرفیت تاور، نوع تاور و ... بر روی ارتفاع خرپای فلش تاثیرگذارند. طول فلش نیز بر اساس نیاز کارگاه تعیین می گردد. فلش ها در تمامی تاورکرین ها به منظور حرکت قطعه شاریوت به سمت جلو و عقب در دو ضلع پایین فلش، به صورت مثلثی ساخته می شوند.

نصب شاریوت

شاریوت (Trolley) قطعه ای است که بر روی فلش نصب می شود. این قطعه با استفاده از گیربکس الکتریکی به جلو و عقب رفته و بدین صورت انتقال بار را انجام می دهد. لازم به ذکر است که سیم بکسل شاریوت بر روی درام و قرقره های فلش نصب می گردد. 

راه اندازی قلاب

پس از نصب شاریوت، قلاب جرثقیل تاورکرین نصب می گردد. از قلاب ها به منظور گرفتن و بلند کردن اجسام استفاده می شود. توان و قدرت بالابری قلاب ها به تعداد پولی های آن وابسته است. به طوری که هرچه این تعداد بیشتر باشد قلاب از توان و قدرت بیشتری برخوردار خواهد بود. همچنین قلاب های تاورکرین به منظور جلوگیری از جدا شدن کابل یا طنابی که بار به آن متصل است، به چفت های ایمنی مجهز می گردد.

مرحله نهایی

پس از پایان مونتاژ فیزیکی تاورکرین، میکروسوییچ های تاورکرین نصب و تنظیم می گردند. در واقع در این مرحله تست ترمزها و راه اندازی تابلوهای برق انجام می گردد. در نهایت تست باربری انجام شده و در صورت عدم بروز مشکل، دستگاه قابل استفاده خواهد بود.

نصب تاورکرین

نکات مهم اجرای تاورکرین

• بازرسی تمام قطعات پیش از شروع نصب تاورکرین
• عدم تفاوت سکشن ها از نظر کارخانه تولید کننده
• دقت در جانمایی درست تاورکرین
• بررسی و پیش بینی تمهیدات لازم در برابر خطرات و موانع احتمالی در حین انجام کار
• نصب و مونتاژ تاورکرین در روزهای کم تردد و تعطیل
• بررسی وضعیت آب و هوایی در هنگام نصب تاورکرین
• بهره گیری از نیروی ماهر و آموزش دیده
• بررسی شاقول بودن تاورکرین در هر مرحله از نصب
• استفاده از سیستم دو قلاب برای جا به جایی قطعات سنگین و سیستم تک قلاب برای بارهای سبک
• مجهز نمودن قلاب به ضامن ایمنی به منظور جلوگیری از خارج شدن بکسل از درون قلاب
• نصب پروژکتور به تعداد کافی بر روی فلش و پایه تاور در صورت جا به جایی بار در شب
• استفاده از یک شخص علامت دهنده به عنوان راهنما در صورت عدم دید واضح و کامل اپراتور تاورکرین نسبت به مسیر حرکت

هزینه نصب تاورکرین

عوامل بسیاری همچون ظرفیت و تناژ تاورکرین و نیز ارتفاع مورد نیاز بر روی هزینه این دستگاه تاثیرگذارند. اما به طور کلی می توان گفت هزینه خرید، اجاره ، نصب و نگهداری تاورکرین به نسبت بالاست. بنابراین به منظور جلوگیری از هزینه های اضافی لازم است که مدت زمان اجرای پروژه و زمان اتمام آن با دقت تخمین زده شود تا پس از اتمام پروژه ، تاورکرین بلافاصله به محل پروژه جدید انتقال یابد.