اجرای سپتیک تانک

دفع فاضلاب به کمک سیستم دفع فاضلاب شهری و یا چاه فاضلاب انجام می شود. برای دفع فاضلاب به کمک چاه ، می توان از چاه های جذبی و یا سپتیک تانک استفاده نمود. اما اجرای چاه جذبی در تمامی نقاط امکان پذیر نبوده و در برخی نقاط به منظور دفع فاضلاب نیاز به اجرای سپتیک تانک (چاه سپتیک) می باشد. 

چاه سپتیک به چاه هایی گفته می شود که به صورت مخزنی در زمین حفر می شوند و پس گذشت دوره های مشخص توسط تانکرها و دستگاه های مخصوص تخلیه می گردند. از این رو به این چاه ها ، چاه مخزنی و سپتیک تانک (Septic Tank) نیز گفته می شود. اجرای سپتیک تانک در زمین هایی با خاک رس فراوان و دارای خاصیت باتلاقی و نیز زمین های با سطح آب زیر زمینی بالا انجام می گردد.

از جمله مزیت های اجرای سپتیک تانک نسبت به چاه جذبی ، عدم آلودگی سفره های آب زیر زمینی می باشد. اما با وجود این، سیستم فاضلاب شهری گزینه مناسب تری برای دفع فاضلاب محسوب می گردد.

همان طور که پیش تر نیز ذکر گردید از چاه سپتیک به منظور انبار کردن فاضلاب استفاده می شود. از آنجایی که این چاه باید به صورتی باشد که از نشت مواد داخل آن به بیرون و نیز نفوذ آب از خارج به درون چاه جلوگیری به عمل آید، در ساخت چاه سپتیک از مصالح نفوذناپذیر و مقاوم در برابر خوردگی همچون بتن ، مواد پلیمری ، پلی اتیلن و ... استفاده می گردد. یک سر چاه سپتیک به لوله فاضلاب ورودی متصل بوده و سر دیگر آن به میدان تخلیه سپتیک متصل می باشد. 

انواع سپتیک تانک

چاه سپتیک بر اساس بخش بندی داخلی آن به دو دسته چاه سپتیک یک بخشی و چاه سپتیک چند بخشی تقسیم بندی می شود. از منظری دیگر نیز سپتیک تانک بر اساس نحوه ساخت و اجرا به دو نوع پیش ساخته و درجا دسته بندی می شود.

چاه سپتیک یک بخشی

این نوع چاه سپتیک تنها از یک اتاقک تشکیل شده است. بنابراین به منظور کاهش سرعت جریان فاضلاب ، دیواره هایی کوتاه (Baffles) به عنوان موج گیر در درون آن ایجاد می شود. با کاهش سرعت فاضلاب، مواد معلق از آب جدا شده و در نتیجه به مرور موجب جمع شدگی فضولات به صورت لجن در کف مخزن می گردد.

چاه سپتیک چند بخشی

چاه سپتیک چند بخشی از دو یا چند اتاقک به هم مرتبط تشکیل می شود. این اتاقک ها امکان جداسازی آب از فضولات را فراهم می نمایند. شایان ذکر است که در اجرای سپتیک تانک چند بخشی ، حجم اتاقک اول در حدود دو برابر حجم قسمت های بعدی طراحی می گردد.

پس از ورود فاضلاب به درون چاه سپتیک ، بخش عمده فضولات در اتاقک اول از آب جدا می گردد. سپس مواد مایع به اتاقک دوم جریان یافته و توسط باکتری های بی هوازی تا حدودی تصفیه می شوند و پس از آن به محیط جذب انتقال می یابند.

چاه سپتیک پیش ساخته

سپتیک تانک های پیش ساخته در انواع پلی اتیلنی ، فایبرگلاس و حتی بتنی و در احجام مختلف در بازار عرضه می گردند. از مزیت های اجرای سپتیک تانک پیش ساخته ، کاهش زمان اجرا می باشد.

چاه سپتیک درجا

چاه سپتیک درجا به صورت بتنی اجرا می گردد. در واقع سپتیک تانک درجا به انواعی گفته می شود که به کمک مصالح بنایی توسط بنا ساخته می شود. پس از دیوارچینی و ماله کشی سیمانی، قسمت داخلی چاه عایق بندی می گردد.

نحوه اجرای سپتیک تانک فاضلاب

اجرای سپتیک تانک باید در محل های دور از نهرها و آبگیرها انجام شود. همچنین این چاه باید در خلاف جهت وزش بادهای غالب حفر گردد. تخلیه به موقع و مناسب این چاه از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا در غیر این صورت موجب پر شدن چاه و در پی آن گرفتگی لوله های چاه می شود. تخلیه چاه سپتیک با توجه به حجم آن، حداکثر یک بار در سال و حداقل هر پنج سال یک بار ضروری است.

در اجرای سپتیک تانک باید دقت نمود که از ورود موادی همچون روغن، چربی ها، الیاف کاغذ و ... که سبب گرفتگی جریان فاضلاب می گردند جلوگیری به عمل آید. همچنین باید از ورود موادی همچون اسیدها، حلال ها و ... نیز جلوگیری گردد. از دیگر مواردی که در طراحی و اجرای سپتیک تانک فاضلاب باید به آن دقت نمود، حجم فاضلاب ورودی و خروجی به چاه می باشد. طراحی چاه سپتیک باید به صورتی انجام پذیرد که مقدار فاضلاب ورودی و خروجی با یکدیگر در تعادل باشد. 

عمق حفر چاه سپتیک باید به گونه ای باشد که خروجی فاضلاب به صورت ثقلی به سمت لوله ورودی چاه جریان یابد. همچنین در اجرای سپتیک تانک باید به فاصله مناسب آن از ساختمان دقت نمود.

پس از تعیین حجم فاضلاب ورودی و طراحی سپتیک تانک ، نقشه های اجرایی تهیه می شود. به منظور اجرای سپتیک تانک بتنی از مصالحی همچون آجر، بلوک، سیمان تیپ پنج (سیمان ضد سولفات)، ایزوگام و میلگرد استفاده می گردد. استفاده یا عدم استفاده از میلگرد وابسته به حجم سپتیک تانک می باشد. معمولا در اجرای سپتیک تانک بتنی با حجم بیشتر از ۲۰ متر مکعب نیاز به استفاده از میلگرد است. استفاده از ایزوگام به منظور آب بندی چاه سپتیک می باشد.

هزینه اجرای سپتیک تانک

چاه سپتیک به دو صورت درجا و پیش ساخته و با مصالح متنوعی قابل اجرا می باشد. به طور مثال هزینه اجرای سپتیک تانک بتنی درجا با نوع پیش ساخته آن متفاوت می باشد. تعداد مخازن و یا همان اتاقک های چاه سپتیک از دیگر عوامل موثر بر قیمت آن می باشد. در چاه سپتیک درجا ، کیفیت و قیمت مصالح مصرفی و نیز اجرت اجرای سپتیک تانک ، بر روی قیمت آن تاثیرگذار است. حجم چاه نیز بر روی قیمت اجرای سپتیک تانک فاضلاب موثر می باشد.

به منظور صرفه جویی در هزینه اجرای سپتیک تانک فاضلاب ، باید از نیروهای کاربلد و خبره بهره جست تا ضمن پیاده سازی اصولی و درست نقشه های اجرایی ، در کوتاهترین زمان ممکن اجرای این چاه فاضلاب به انجام برسد.