داربست فلزی

داربست (اسکافلد) سازه ای است موقت شامل یک یا چند جایگاه ، اجزای نگهدارنده ، اتصالات و تکیه گاه ها که به هنگام انجام عملیات ساختمانی به منظور دسترسی به بنا و حفظ و نگهداری کارگران یا مصالح در ارتفاع، مورد استفاده قرار می گیرد. از نظر جنس مصالح، داربست به دو دسته داربست فلزی و داربست چوبی تقسیم بندی می گردد. در این میان داربست فلزی ، پرکاربردترین نوع داربست در پروژه های مختلف عمرانی و ساختمان سازی می باشد.

از مهم ترین مزایای نصب داربست فلزی می توان به سهولت در باز و بسته کردن ، مقاومت در برابر آتش و نیز استحکام و ماندگاری بالا اشاره نمود.

اجزای داربست فلزی

داربست فلزی از لوله هایی تشکیل شده است که اصطلاحا به آنها لوله داربستی ۵ گفته می شود. قطر خارجی این لوله ۴۸/۳ میلی متر بوده و در ضخامت های مختلفی همچون ۲ ، ۲/۵ و ۳ میلی متر عرضه می شوند. این لوله ها توسط بست هایی به یکدیگر متصل می گردند. لوله های داربستی بر اساس نوع کاربرد در نصب داربست فلزی ، به نام ستون (استاندارد) ، لوله مهاری ، لوله افقی و … تقسیم بندی می شوند. در ادامه به معرفی اجزای داربست فلزی پرداخته شده است.

ستون (استاندارد)

استانداردها اعضای عمودی هستند که اسکلت اصلی داربست را تشکیل می دهند. در نصب داربست فلزی غالبا از استانداردهای با طول ۶ متر استفاده می گردد. این اعضا که نقش تکیه گاه را برای داربست ایفا می کنند، موجب انتقال بار به زمین شده و در بین آنها و خاک از صفحات زیرستون استفاده می شود.

استانداردها باید در یک خط مستقیم اجرا شوند. شایان ذکر است که به منظور اضافه کردن طول استانداردها ، از بست های برشی استفاده می شود.

لوله افقی داربست فلزی (Ledger)

از لوله های افقی به منظور مهار استانداردها در جهت طولی استفاده می گردد. این اعضا توسط بست هایی به صورت عمود بر استانداردها نصب می شوند.

لوله مهاری داربست فلزی (Brace)

از لوله های مهاری برای افزایش استحکام و پایداری داربست فلزی استفاده می گردد. زیرا این اعضا به صورت قطری نصب شده و از این رو از حرکت و منحرف شدن لوله ها از جای خود، جلوگیری می نمایند.

لوله های عرضی داربست فلزی (Putlog)

لوله های عرضی در میان دو لوله افقی داربست نصب می گردند.

لوله زیر تخته ای داربست فلزی

همان طور که از نام این لوله ها پیداست، در زیر تخته ها (سکوی کار) نصب می گردند. در واقع لوله های زیر تخته ای ، به صورت عمود بر دو ستون اجرا شده و امکان نصب سکوی کار را فراهم می نمایند.

سکوی کار

برای اجرای سکوی کار از تخته های فلزی و یا چوبی استفاده می گردد. از مهم ترین نکاتی که در نصب سکوهای کار داربست فلزی باید به آن توجه داشت، استحکام و مقاومت کافی آنها در برابر وزن بار و نیروهای انسانی می باشد.

میله شکاف دار اتصال

از میله شکاف دار اتصال برای طولانی تر کردن لوله های کوتاه استفاده می گردد.

شمع مایل

در اجرای داربست فلزی ، به منظور افزایش ایمنی آن، از لوله هایی به صورت مایل استفاده می گردد که اصطلاحا به آن شمع گفته می شود. این لوله ها بر روی زمین و یا ساختمان مجاور قرار داده می شوند.

بست داربست فلزی

همان طور که پیشتر نیز ذکر گردید برای اتصال لوله ها و اجزای داربست به یکدیگر ، از بست استفاده می شود. این بست ها بر اساس نوع کاربرد به انواع بست لوله زیر تخته ای ، بست گردان ، بست راست گوشه ، بست پله ای ، بست خاردار و … و بر اساس ویژگی به انواع دو پیچ ، چهار پیچ و … دسته بندی می شوند. در ادامه به معرفی برخی از این بست ها پرداخته شده است.

بست زیر تخته ای داربست فلزی

از بست های زیر تخته ای برای اتصال لوله های زیرتخته ای یا لوله های عرضی به لوله افقی سرتاسری استفاده می شود.

بست گردان داربست فلزی

از کاربردهای بست گردان در نصب داربست فلزی می توان به اتصال اعضای مهاری به استانداردها یا لوله های افقی اشاره نمود. در واقع از این بست ها به منظور اتصال لوله های که با زاویه نسبت به یکدیگر قرار می گیرند، استفاده می شود.

بست راست گوشه داربست فلزی

بست راست گوشه به بست هایی گفته می شود که به منظور اتصال ستون به لوله های افقی داربست فلزی مورد استفاده قرار می گیرند.

بست خاردار داربست فلزی

بست های خاردار نیز برای اتصال لوله های دو تکه استفاده می شوند.

بست پله ای داربست فلزی

بست های پله ای نیز همان طور که از نامشان پیداست در پله و پاگردهای تعبیه شده در داربست فلزی مورد استفاده قرار می گیرند.

بست چهار پیچ داربست فلزی

بست های چهار پیچ از مقاومت بالایی در برابر فشار برخوردار می باشند. به منظور نصب داربست فلزی غالبا از بست های چهار پیچ استفاده می گردد.

بست دو پیچ داربست فلزی

از آنجایی که این بست ها نسبت به بست های چهار پیچ از مقاومت کمتری برخوردار می باشند، از این رو در داربست هایی که نیروی کمی را تحمل می کنند، از آنها استفاده می شود.

پایه قابل تنظیم داربست فلزی

از این پایه ها به منظور تنظیم ارتفاع استفاده می گردد. بدین منظور، پایه قابل تنظیم به جداره داخلی پایین داربست متصل می شود.

قید دیواره درگاهی داربست فلزی

قید دیواره درگاهی با هدف محکم تر نمودن اتصال داربست فلزی به ساختمان ، بین دو سطح یکپارچه ، مورد استفاده قرار می گیرد. 

سیم مخصوص

این سیم ها از نوع گالوانیزه بوده که به کمک آنها تخته ها به لوله های داربست فلزی محکم می شوند.

توپی های پلاستیکی داربست فلزی

توپی های پلاستیکی برای جلوگیری از آسیب افراد در صورت برخورد آنها به داربست، نصب می گردند. بدین منظور توپی های پلاستیکی در انتهای لوله های داربست نصب می شوند.

روش نصب داربست فلزی

به منظور نصب داربست فلزی باید از نصاب های ماهر و خبره بهره جست تا از وقوع حوادث و پیامدهای ناگوار جلوگیری به عمل آید. نصب داربست فلزی به صورت مرحله به مرحله انجام می شود که اولین مرحله آن تعیین نقاط گوشه یا همان Corner Point می باشد. پس از آن قطعات چیده شده و Soilplate ها و Baseplate ها در محل مورد نظر جاگذاری می گردند.

پس از تنظیم پلیت ها ، اجرای اسکلت داربست فلزی با قرار دادن استانداردها در جای خود آغاز می شود. استانداردها به کمک Transom و Ledger به یکدیگر متصل می شوند. در اجرای استاندارها باید به فاصله مجاز آنها از یکدیگر دقت داشت.

در ادامه فاصله داربست تا ساختمان کنترل و تنظیم شده و پس از آن بست ها و گوه ها را تثبیت می نمایند. سایر بخش های داربست نیز به همین صورت اجرا می گردد. در مرحله بعد، لوله های مهاری داربست نصب می شود. پس از آن سکوی کار نصب شده و در نهایت نیز پله های داربست فلزی نصب می گردد.

نکات نصب و ایمنی داربست فلزی

مطابق فصل ۷ مبحث ۱۲ مقررات ملی ساختمان ، نکات نصب و ایمنی داربست فلزی به شرح زیر می باشد:

• کلیه قسمت های داربست شامل جایگاه ، اجزای نگهدارنده ، تکیه گاه ها ، اتصالات ، راه های عبور و پلکان داربست باید با استفاده از مصالح مناسب و مرغوب ار جنس چوب، ‌فولاد و امثال آن توسط شخص یا اشخاص ذیصلاح طوری طراحی ، ساخته و آماده به کار شود که داربست علاوه بر ایستایی و پایداری لازم، ظرفیت پذیرش ۴ برابر بار مورد نظر را داشته باشد.

• اجزای داربست فلزی شامل لوله ها ، بست ، پایه ها ، چفت ها و سایر قطعات باید سالم و بدون خوردگی ، ترک و عیب باشد. همچنین لوله های داربست فلزی باید مستقیم و بدون خمیدگی باشند.
• کلیه عملیات مربوط به نصب ، تغییر ، تعمیر یا پیاده کردن داربست ، باید توسط اشخاص ذیصلاح انجام شود.
• در نصب داربست فلزی باید توجه نمود که در صورت قرار گیری پایه های آن در معابر عمومی، باید با استفاده از وسایل موثر، از جا به جا شدن و حرکت پایه ها جلوگیری شود.
• تخته های چوبی که برای جایگاه داربست مورد استفاده قرار می گیرند باید صاف، بدون هر گونه زائده و برجستگی و عاری از مواد چسبنده و لغزنده باشند. همچنین کلیه تخته های مورد استفاده باید دارای ضخامت یکسان بوده و حداقل دارای ۲۵۰ میلی متر عرض و ۵۰ میلی متر ضخامت باشند. علاوه بر این، تخته ها باید به صورتی کنار هم قرار گرفته و مهاربندی شوند که از جابجایی آنها جلوگیری شود و مصالح و ابزار از بین آنها به پایین سقوط نکند. حداکثر فاصله تکیه گاه تخته ها باید در کارهای سنگین ۱/۸ متر و در کارهای سبک ۲/۳ متر باشد.

• داربست باید در موارد زیر توسط شخص ذیصلاح مورد بازدید و تایید قرار گیرد تا از پایداری ، استحکام و ایمنی آن اطمینان حاصل شود:

الف) قبل از شروع استفاده از آن.

ب) حداقل هفته ای یک بار در حین استفاده.

پ) پس از هر گونه تغییرات یا ایجاد وقفه در استفاده از آن.

ت) پس از وقوع باد، طوفان، زلزله و عوامل مشابه که استحکام و پایداری داربست مورد تردید قرار گیرد.

• برای جلوگیری از خطر سقوط کارگران، باید در اطراف جایگاه کار، نرده حفاظتی نصب گردد. همچنین برای پیشگیری از افتادن مصالح و ابزار کار از روی کف جایگاه، باید در لبه های باز آن پاخورهای مناسب نصب شود.
• در فصل سرما، هنگامی که بر روی جایگاه کار مستقر بر داربست برف یا یخ وجود داشته باشد، کارگران نباید روی آن کار کنند، مگر آنکه قبلا برف و یخ از روی جایگاه برداشته شود.
• از جایگاه داربست ها نباید برای انبار کردن مصالح ساختمانی استفاده شود،‌ مگر مصالحی که برای کوتاه مدت و برای انجام کار فوری مورد نیاز باشد. در چنین حالتی نیز باید جهت تعادل داربست فلزی ، بار روی جایگاه به طور یکنواخت توزیع گردد. در پایان کار روزانه باید کلیه مصالح و ابزار کار از روی جایگاه کار مستقر بر داربست تخلیه شود.

• برای تامین ایستایی داربست فلزی و جلوگیری از واژگون شدن آن رعایت موارد زیر الزامی است:

الف) پایه های داربست به نحو مطمئنی در محل تکیه گاه ها مستقر شود؛ به طوری که از جابه جایی و لغزش آنها جلوگیری به عمل آید.

ب) پایه های داربست در محل استقرار بر روی زمین باید روی صفحات مقاوم قرار گیرند، تا از فرو رفتن آنها در زمین و بر هم خوردن تعادل داربست فلزی پیشگیری شود.

پ) داربست باید در فاصله های مناسب عمودی و افقی به طور محکم به ساختمان متصل و مهار گردد، تا از لرزش و نوسان آن در حین کار جلوگیری به عمل آید.

ت) در مواردی که داربست در دو ضلع مجاور قرار گیرد، باید در محل تلاقی به طور کامل به یکدیگر متصل و کلاف شوند.

ث) در موقع طوفان یا باد شدید باید از کار کردن کارگران بر روی داربست جلوگیری شود.

• هنگامی که نیاز به نصب داربست فلزی در مجاورت خطوط انتقال نیروی برق باشد، این کار باید با رعایت نکات ایمنی انجام گردد. به منظور حفظ ایمنی کارگران، استفاده از کفش ایمنی، کلاه، دستکش، لباس کار راحت و نیز کمربند ایمنی ضروری می باشد.
• هنگامی که مصالح از روی جایگاه داربست به بالا کشیده می شود، باید به طریق مناسب از برخورد آن با داربست جلوگیری به عمل آید.

اجاره داربست فلزی

برای انجام کارهای ساختمانی می توان اقدام به خرید و یا اجاره داربست فلزی نمود. باید توجه داشت که مقرون به صرفه بودن اجاره و یا خرید داربست با توجه به حجم کار تعیین می گردد. به طور مثال برای افرادی که برای انجام کارهای خود دائما با نصب داربست فلزی سر و کار دارند شاید خرید آن گزینه مناسب تری باشد. در مقابل برای کسانی که تنها قصد دارند ساختمان خود را بسازند، کرایه داربست فلزی گزینه مناسب تری است. اما با این حال بسیاری از افراد اقدام به اجاره داربست فلزی می نمایند.

از آنجایی که خرید داربست هزینه سنگینی برای سازنده ساختمان دارد، از این رو در اکثر موارد ساختمان سازان و افراد نیازمند به آن، به جای خرید اقدام به اجاره داربست فلزی می نمایند. این امر ضمن کاهش هزینه ها، موجب می گردد تا پس از اتمام کار نیازی به تعبیه مکانی برای نگهداری آن نباشد.

قیمت داربست فلزی

قیمت داربست فلزی به عوامل مختلفی همچون قیمت روز فولاد ، میزان لوله های مورد نیاز ، ارتفاع اجرا ، اجرت نصاب ، منطقه اجرا (به ویژه در شهرهای بزرگی همچون تهران) و… وابسته می باشد. به طور کلی هزینه کرایه داربست فلزی غالبا به صورت ماهیانه دریافت می گردد که بر این اساس هر ساله اتحادیه داربست فلزی هر استان نرخ مصوبی را برای نصب و اجاره داربست ارائه می نماید.

از آنجایی که لوله های داربستی موجود در بازار دارای ضخامت های مختلفی می باشند، از این رو قیمت آنها نیز با یکدیگر متفاوت است. در نرخ تعیین شده توسط اتحادیه داربست فلزی ، با افزایش ارتفاع اجرا از حد مشخص شده ، به تناسب به هزینه داربست فلزی افزوده می شود.

اگر چه قیمت داربست فلزی از سایر انواع بیشتر می باشد، اما به دلیل دوام و استحکام بسیار بالای آن و نیز ایمنی بیشتر ، از نظر اقتصادی به صرفه خواهد بود.

علاوه بر این، قیمت داربست فلزی بدون لوله با داربست با لوله نیز متفاوت می باشد. داربست بدون لوله به حالتی گفته می شود که لوله های داربستی توسط خود کارفرما تهیه شده و تنها هزینه ای بابت نصب آن پرداخت می گردد. در واقع در این شرایط، هزینه اجاره داربست فلزی حذف می گردد.

اجاره داربست فلزی تبریز اجاره داربست فلزی بجنورد اجاره داربست فلزی کرمانشاه اجاره داربست فلزی ارومیه اجاره داربست فلزی اهواز اجاره داربست فلزی یاسوج اجاره داربست فلزی اردبیل اجاره داربست فلزی زنجان اجاره داربست فلزی گرگان اجاره داربست فلزی اصفهان اجاره داربست فلزی سمنان اجاره داربست فلزی رشت اجاره داربست فلزی کرج اجاره داربست فلزی زاهدان اجاره داربست فلزی خرم آباد اجاره داربست فلزی ایلام اجاره داربست فلزی شیراز اجاره داربست فلزی ساری اجاره داربست فلزی بوشهر اجاره داربست فلزی قزوین اجاره داربست فلزی اراک اجاره داربست فلزی شهرکرد اجاره داربست فلزی قم اجاره داربست فلزی بندرعباس اجاره داربست فلزی بیرجند اجاره داربست فلزی سنندج اجاره داربست فلزی همدان اجاره داربست فلزی مشهد اجاره داربست فلزی کرمان اجاره داربست فلزی یزد