نصب صاعقه گیر

صاعقه از حوادث طبیعی بسیار خطرناکی است که هرگونه سهل انگاری و بی توجهی در پیشگیری از آن می تواند آثار جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. نصب صاعقه گیر یکی از مهم ترین و متداول ترین راه های حفاظت از سیستم ها و افراد در برابر وقوع صاعقه می باشد.

 

 

سطح ولتاژ و جریان رعد و برق در حدی است که می تواند مسیر نارسانا را به مسیری رسانا برای عبور جریان الکتریکی تبدیل کند. در چنین حالتی امکان وقوع آتش سوزی در بخش های مختلف ساختمان تا حد زیادی افزایش می یابد. نصب صاقعه گیر با اتصال میله ای فلزی انجام می شود که در بالاترین نقطه ساختمان ها قرار می گیرد و به سیستم زمین متصل است. بنابراین اضافه ولتاژ ناشی از وقوع رعد و برق را به سیستم زمین منتقل می کند و بروز هرگونه خطر برق گرفتگی را در ساختمان به حداقل می رساند.

 

نصب صاعقه روی پشت بام ساختمان

 

نصب صاعقه گیر در یک محل تابع مواردی چون ارتفاع ساختمان، نزدیکی به کوه، دریا و نرخ وقوع صاعقه در آن محل می باشد. در محل هایی که احتمال برخورد صاعقه کم است برای ساختمان هایی با ارتفاع کم تر از ۶۰ متر لزومی برای نصب صاعقه گیر وجود ندارد. این در حالی است که به طور کلی برای ساختمان هایی با ارتفاع بیش از ۶۰ متر در هر منطقه، نصب صاعقه گیر الزامی خواهد بود.

انواع صاعقه گیر در نصب

به طور کلی متناسب با عملکرد انواع مختلف سرج ارستر در برابر صاعقه می توان آن ها را در دو دسته بندی کلی صاعقه گیر های فعال و غیرفعال دسته بندی کرد که در ادامه شرح داده می شود.

نصب صاعقه گیر غیر فعال

این نوع صاعقه گیر یک میله نوک تیز مسی یا استیل است که قوص الکتریکی ایجاد شده از صاعقه را به زمین منتقل می کند. اساس عملکرد آن ها تشدید پدیده های طبیعی به واسطه شکل ظاهری آن ها (نوک تیز بودن) است. انواع صاعقه گیر های غیرفعال برای نصب عبارتند از فرانکلین، کابل معلق و قفس فارادی که در ادامه بررسی می گردد.

میله های فرانکلین

نصب صاعقه گیر فرانکلین به صورت میله ای نوک تیز می باشد که روی پشت بام ساختمان نصب می شود و ضربه ناشی از رعد و برق را از طریق سیم هایی با ضخامت 5 میلی متر و بدون پوشش به زمین منتقل می کند. محدوده عملکرد صاعقه گیر فرانکلین کم بوده و برای افزایش سطح پوشش دهی نیاز به افزایش ارتفاع آن است.

 

 

صاعقه گیر میله ای 

 

کابل معلق و نصب صاعقه گیر

نصب صاعقه گیر کابل معلق به این صورت است که دو میله در اطراف ساختمان کار گذاشته می شود که از زیر زمین نیز به هم متصل می باشند. فاصله کابل نصب شده بین دو میله با ساختمان بایستی به اندازه ۰/۱ ارتفاع کل ساختمان باشد. این نوع صاعقه گیر با وجود پوشش دهی مناسب به دلیل کاهش زیبایی نمای ساختمان کم تر مورد استفاده قرار می گیرد.

قفس فارادی در نصب صاعقه گیر

صاعقه گیر شبکه ای یا قفس فارادی شامل میله هایی فلزی در چهار طرف پشت بام ساختمان می باشد که از طریق سیم هایی با قطر 5 میلی متر به هم متصل هستند. تمامی طبقات و بخش های این نوع ساختمان ها از طریق شبکه سیمی، به یکدیگر و به صاعقه گیر های پشت بام و سیستم زمین متصل هستند. قفس فارادی در ساختمان هایی با وسایل الکتریکی و کامپیوتری حساس زیاد نصب می شود.

صاعقه گیر یونیزه کننده هوا

این نوع صاعقه گیر از طریق هادی میانی (سیم مسی بدون روکش) به شبکه هم پتانسیل و سیستم زمین متصل می شود.

نصب صاعقه گیر فعال

با نصب صاعقه گیر فعال  پدیده های طبیعی از طریق عوامل خارجی تشدید می شوند. این تجهیز در مقایسه با سایر مدل ها دارای عملکردی سریع و شعاع پوشش دهی بالایی هستند. صاعقه گیرهای فعال را می توان متناسب با منبع تغذیه ای آن ها برق شهری یا باتری در دو دسته بندی قرار داد. در ادامه انواع صاعقه گیر فعال بادی، خازنی و خورشیدی مورد بررسی قرار می گیرد.

صاعقه گیر بادی (پیزو الکتریک)

صاعقه گیر بادی ، دارای یک محفظه خالی برای ورود باد و ارتعاش یک الکترود عمودی می باشد. نوسانات این الکترود سبب تولید الکتریسیته ساکن برای تخلیه الکتریکی بین الکترود و جداره بیرونی شده و یونیزاسیون هوا رخ می دهد. این نوع صاعقه گیر به دلیل ورود جسم خارجی از حساسیت بالایی برخوردار است.   

صاعقه گیر خازنی (اتمسفریک)

اساس عملکرد صاعقه گیر خازنی وجود اختلاف پتانسیل الکتریکی در اتمسفر می باشد. در این حالت صفحات خازن موجود در صاعقه گیر در اختلاف پتانسیل بیش از 5 کیلو ولت بر متر شارژ می شوند. در صورتی که اختلاف پتانسیل اطراف صفحات از حد مشخصی (100 کیلو ولت) بیشتر شود؛ دستور تخلیه صادر شده و هوای اطراف یونیزه می شود. بنابراین در این حالت اختلاف پتانسیل فضای اطراف تا حد زیادی کاهش می یابد.

 

 

نصب صاعقه گیر روی پشت بام ساختمان

نصب صاعقه گیر خوردشیدی

نصب صاعقه گیر خورشیدی به همراه باتری و تعدادی سلول خورشیدی انجام می شود که با تابش نور آفتاب شارژ شده و الکتریسیته ساکن در آن ها ذخیره می شود. انرژی لازم برای یونیزاسیون بایستی از طریق انرژی ذخیره شده باتری ها تامین شود. با این حال با توجه به وابستگی شدید این نوع صاعقه گیر به انرژی باتری و تابش نور خورشید، دارای عملکرد دقیقی نبوده و استفاده از آن برای ساختمان هایی با ایمنی بالا رایج نمی باشد.

 

نصب سرج ارستر

سرج ارستر تجهیزی است که برای محافظت از وسایل الکتریکی در مقابل جریان و ولتاژ غیر عادی به کار می رود. در واقع سرج ارستر دارای یک محدوده ولتاژ مشخصی می باشد که بالاتر از آن ولتاژ را محدود یا قطع می کند. در مقایسه نصب صاعقه گیر در بیرون از ساختمان روی پشت بام انجام  می شود، سرج ارستر در داخل تابلو برق به منظور ایجاد حفاظت در برابر اضافه ولتاژ نصب می شود. بنابراین متناسب با مقدار اضافه ولتاژ می توان از سرج ارستر تابلویی به عنوان حفاظت اولیه و ثانویه استفاده شود.

 

 

 

سرج ارستر برای نصب در تابلو

 

قیمت نصب صاعقه گیر و سرج ارستر

صاعقه گیر و سرج ارستر از ضرورت های محافظت ساختمان در برابر حوادث طبیعی می باشد. برای نصب صاعقه گیر لازم است تا محاسبات لازم متناسب با نوع، ارتفاع و محل ساختمان انجام شود. سپس متناسب با آن ها تجهیز مناسب انتخاب و نصب می شود. قیمت صاعقه گیر متناسب با مکانیزم عملکرد آن و میزان محافظت مورد نیاز ساختمان متغیر خواهد بود. همچنین قیمت سرج ارستر به دلیل داشتن کلاس های کاری متفاوت در ولتاژهای مختلف متغیر است. بنابراین انتخاب و نصب هر یک از آن ها به دلیل حساسیت زیاد نیازمند تخصص بالایی است.