نصب جک سقفی

نصب جک سقفی به عنوان پایه های موقت ، به دلیل سهولت در کاربرد و صرفه اقتصادی ، استفاده گسترده ای در اجرای سازه های بتنی دارد. در واقع جک های سقفی به منظور نگهداری سقف های تازه اجرا شده ، مورد استفاده قرار می گیرند. در قالب بندی تیرها و دال های بتنی ، اعم از دال توپر یا دال های تیرچه بلوک و یا مرکب ، نصب جک سقفی برای ارتفاع های ۳ الی ۴/۵ متر توصیه می شود.

به طور کلی جک های سقفی به صورت استاندارد در ارتفاع ۳/۵ متر تولید می شوند، اما بنا بر سفارش مشتری در ارتفاع های ۴ ، ۴/۵ ، ۵ و ۶ متر نیز ساخته می شوند. لازم به ذکر است که برای ارتفاع بیشتر از ۴/۵ متر استفاده از انواع سیستم های داربست بندی فلزی ارجحیت دارد.

در نصب جک سقفی غالبا از لوله های با قطر ۵ و ۶ استفاده می گردد که به صورت نری و مادگی نصب می شوند. برای ارتفاع های تا ۳/۵ متر بهتر است ضخامت لوله های نری و مادگی به ترتیب ۲/۵ و ۲ میلی متر و برای ارتفاع های بیشتر به ترتیب ۳ و ۲/۵ میلی متر باشد.

به منظور تنظیم ارتفاع جک سقفی ، سوراخ هایی بر روی لوله نری تعبیه می گردد که به کمک پین فنر دار و مهره ارتفاع مورد نیاز برای نصب جک سقفی تنظیم می شود. به طور کلی جک های سقفی ظرفیت تحمل بار تا ۱/۵ تن را دارا می باشند.

جک زیر سقفی

جک سقفی وسیله ای است که برای نگهداری موقت سقف و تحمل بار آن، مورد استفاده قرار می گیرد. جک زیر سقفی را با عنوان شمع فلزی نیز می شناسند. کسانی که در کار ساخت‌ و ساز هستند، می دانند که استفاده از شمع برای انتقال بار سازه بتنی تا چه اندازه اهمیت دارد. به طور کلی شمع سازه ای عمودی است که برای تحمل بار مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین باید از جنس موادی با مقاومت بالا باشد. زیرا قصد بر این است که بار سازه های بالادست خود را به نقطه ای منتقل کند که توانایی تحمل این بار را داشته باشد.

باری سقف در صورت نداشتن یک مهار مناسب باعث فرو ریختن سازه می‌شود. بنابراین واسطه ای لازم دارد، تا این بار به جایی منتقل شود که بتواند به صورت مداوم بار را تحمل کند. بنابراین جک سقفی یک سازه کاملا عمودی است که در دو نقطه نیرو منتقل می کند و در همین دو نقطه نیز باید در برابر حرکت افقی مهار شود تا تخریب ایجاد نشود.

در صورتی که حین قالب بندی و بتن ریزی این سازه های عمودی که برای نگه داشتن فشار بالا دست قرار داده شده اند، به درستی مهار نشوند، با فشار بتن‌ریزی حرکت کرده و تخریب می شوند. ممکن است فشار بر یک جک ساختمانی ، کل سیستم شمع بندی را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین باید به سه نکته توجه کرد. اولین نکته محاسبه میزان باری که قرار است تحمل کند و محاسبه دقیق محل قرارگیری جک زیر سقفی است. دومین نکته، انتخاب آن از میان انواع جک سقفی با کیفیت می باشد. سومین موضوع قابل توجه، نصب حرفه ای و دقیق جک ساختمانی و استفاده از مهاربند و فیکس کردن جک ها است. اختلال در هر کدام از این سه مرحله، ساخت و ساز را با مشکل مواجه خواهد کرد.

قیمت جک سقفی

قیمت جک سقفی به عواملی همچون نوع جک، نو یا دست دوم بودن آن، ضخامت، ارتفاع و قطر لوله ها وابسته است. از دیگر عوامل موثر بر قیمت جک ساختمانی می توان به وزن و کیفیت مصالح مصرفی در ساخت آن اشاره کرد. قیمت جک سقفی دست دوم ارزان تر از جک ساختمانی نو می باشد. با استعلام لیست قیمت جک سقفی مشاهده خواهید کرد که معمولا قیمت جک سقفی ۴ متری بیشتر از سایر انواع جک ساختمانی است.

با توجه به اینکه جک ساختمانی ابزاری است که حین کار استفاده می شود و باقی نمی ماند، بارها پیش آمده که زمانیکه پیمانکاران قصد استفاده از آن را دارند، اقدام به خرید جک سقفی بی کیفیت می کنند. برای اینکه پس از پایان ساخت و ساز این قطعه بلااستفاده می ماند، پیمانکاران وسوسه می شوند که اجناس دست دوم تهیه کنند و ممکن است این کار خطرساز شود. همچنین ممکن است پیمانکاران برای کاهش هزینه ها، به دلیل پایین تر بودن قیمت جک ساختمانی دست دوم، از این نوع جک زیر سقفی استفاده کنند.

علاوه بر این، پایین آوردن قیمت جک سقفی به وسیله کاهش وزن در هنگام تولید نیز، تقلبی است که تولیدکنندگان محصولات غیراستاندارد مرتکب می شوند. باید اصول فنی را هنگام خرید جک سقفی در نظر گرفت. زیرا بی توجهی خصوصا زمان پرداخت بتن خطرات بسیاری در پی خواهد داشت. به طور کلی، از تولیدکنندگان و یا کرایه دهندگان غیر معتبر جک سقفی دوری کنید. زیرا اطمینان از کارایی جک ها ممکن نیست و در حین ساخت و ساز خطرات مالی و جانی بسیاری در پی خواهد داشت.

انواع جک سقفی

جک سقفی از نظر شکل ظاهری به انواع بدون صلیب (ساده) ، صلیب دار (T شکل) و U شکل دسته بندی می شوند. جک سقفی ساده از لوله های نر و مادگی و رزوه مهره جک تشکیل شده و در انتهای آن پلیت ساده جوش داده شده است.

جک سقفی متناسب با ارتفاع و وزن سقف انتخاب می گردد. جک های سقفی ساده غالبا به منظور کفراژبندی زیر تیرچه ها مورد استفاده قرار می گیرند. از نوع صلیب دار معمولا به منظور کفراژبندی سقف های سبک ، تیرهای بتنی و اجرای سقف های تیرچه بلوک استفاده می شود. از نوع U شکل نیز غالبا در پروژه هایی که دارای زمینی سست و ناهموار هستند استفاده می گردد.

۱- جک قائم مهاربندی

این مدل از جک سقفی، برای دریافت مقادیر بار صفحات افقی به کار می رود. باید توجه نمود که به وسیله مهاربندها، بخش های انتهایی و ابتدایی به طور کامل ثابت نگه داشته شود. جک ساختمانی باید بتواند حین بتن ریزی بار را تحمل کند. برای کفراژبندی و همچنین در مورد سقف های بتنی که وزن سبکی دارند می توان از این جک سقفی استفاده کرد. اما برای ارتفاع بالای ۵.۵ متر، امکان استفاده ندارد.

۲- جک فلزی مهاربندی

در صورتی که قالب سطوح قائم باشد، به جک هایی احتیاج است که امکان چرخش افقی داشته باشد. این مدل از جک، شبیه به جک سقفی قائم است با این تفاوت که هم در قسمت پایین و هم در قسمت بالا توانایی چرخش دارد.

۳- جک مهاربندی دوبله

محل استفاده از این جک پشت دیوارها است. کاربرد این نوع از جک ساختمانی در شاقول کردن قالب و تحمل بار جانبی است. اگر دو بخش برای آن در نظر گرفته شود، بخشی که با عنوان جک کوتاه شناخته می شود مربوط به قسمت پایین قالب های دیوار قائم و یا ستون ها و سازه های قائم است. بخش دوم آن که با عنوان جک بلند می شناسند به بالای قالب و به صورت مورب قرار داده می شود.

۴- جک سقفی T شکل

این مدل از جک ایده آل برای اجرای سقف ها با تیرچه بلوک و تیرهای بتنی است. قسمت T شکل این جک به صورت متحرک بوده و قابل چرخش در زاویه های مختلف می باشد. داشتن جک T شکل به صورت مجزا، این امکان را فراهم می کند که در صورت نیاز قسمت T شکل به سر لوله متصل شود. در مواقع غیر ضروری نیز می توان آن را جدا کرده و از جک معمولی استفاده کرد. این مدل از جک‌ها برای مهار بار سقف بتنی سبک ایده آل است و کارکرد ساده ای دارد.

اجزای جک سقفی

نری، مادگی و رزوه جک سقف، سه بخش اساسی از جک سقف به شمار می رود. جک در واقع یک لوله است که در قسمت پایینی ۶ سانت و در قسمت بالایی ۵ سانت دارد. برای تنظیم ارتفاع روی بخش نری سوراخ هایی تعبیه شده و روی بخش مادگی پیچ و مهره وجود دارد تا اتصال را محکم کند. رزوه جک سقفی ، از لوله به قطر ۶ سانت و ضخامت ۳ میلیمتر تا طول ۱۷ و ۲۰ سانت تولید می‌شود و در کنار پیچ و مهره جک سقفی وظیفه تنظیم ارتفاع و فیکس کردن و محکم نگه داشتن آن را بر عهده دارد.

محاسبه تعداد جک سقفی و اجرای آن

به طور کلی، برای هر متر مربع سقف، باید یک جک سقفی به کار ببرید. این حالت کلی است. باید میزان فشار بتن محاسبه شود، زیرا اگر میزان فشار بتن بالاتر از ۱.۵ تن باشد، این تعداد از جک سقف کم خواهد بود. در صورتی که تعداد را کم بگیرید به وضوح شاهد خم شدن قسمت نری لوله خواهید بود. برای بالا بردن ضریب ایمنی از کمرکش استفاده کنید و یا فاصله های جک‌ها را به ۸۰ سانت برسانید. در مورد اجرای جک سقف، زیر سازی اهمیت دارد. سطحی که قرار است جک به آن اتکا کند دو حالت دارد.

یا جک روی طبقه بالاتر از همکف است که در واقع روی خاک نیست، بتن ریزی زیر آن باید درست انجام شده باشد و سطح اتکا مقاوم باشد. زیرا این بار قرار است به سطح اتکای زیر منتقل شود بدون آنکه جک دچار خمش شود. در صورتی که روی خاک اجرا می‌شود باید سستی خاک به دقت بررسی شود و حتی در صورت نیاز خاکریزی تراکمی انجام شود.

در صورتی که نشست و جابجایی اتفاق بیفتد امکان فروپاشی بالا می رود. ممکن است برای توزیع بهتر بار شمع بر سطح زیرین از انواع بلوک سیمانی استفاده کنند. به یاد داشته باشید که سست بودن و یا تراز نبودن سطح زیرین جک می‌تواند دردسرساز شود.

نکات نصب جک سقفی

از مهم ترین نکاتی که در نصب جک سقفی باید به آن توجه نمود؛ عدم جا به جایی جک از جای خود می باشد. بدین منظور باید جک ها را در دو انتها به صورت مناسبی در برابر جا به جایی مهار کرد. برای جک های سقفی با ارتفاع زیاد نیز مهار افقی و قطری جک ها امری ضروری است.

از دیگر موارد مهم در نصب جک سقفی ، سطح اتکای جک می باشد. سطح اتکای جک باید از تراکم و استحکام کافی برخوردار باشد. به منظور نصب جک سقفی طبقات بالاتر ، از آنجایی که انتهای جک بر روی سقف طبقه پایین قرار می گیرد؛ باید از رسیدن بتن سقف زیرین به مقاومت مورد نظر اطمینان حاصل نمود. در صورت قرارگیری انتهای جک سقفی بر روی زمین نیز باید از استحکام و تراکم مناسب خاک اطمینان حاصل کرد. در زمین های سست به منظور دستیابی به هدف می توان اقدام به خاکریزی و تراکم نمود.

زمان برداشتن جک ها نیز از نکات حائز اهمیت در کفراژبندی سقف می باشد. زیرا برداشتن زودهنگام پایه ها ضمن فرو ریختن سقف و اعمال خسارت های مالی موجب به خطر افتادن جان کارگران و تحمیل خسارت های جانی نیز می گردد.

نکات استفاده و خرید جک زیر سقفی

اگر به دنبال استفاده از جک سقفی T شکل هستید، ارتفاع مجاز شما تا ۳.۵ است. برای بیش از این ارتفاع ایمنی به خطر می افتد و باید از اسکافلد استفاده کنید. در صورتی که قصد استفاده از جک های صلیبی را دارید ارتفاع تا ۳ متر کاهش می یابد. در نظر داشته باشید که بیشترین زمان برای قالب برداری ۱۴ روز است. اما مواردی وجود دارد که با تایید مهندس ناظر زودتر نیز قالب ها باز می شود.

در صورتی که ارتفاع مجاز شما بیش از مقدار مجاز است داربست های چکشی و یا مثلثی پیشنهاد ایمن تری خواهد بود. دقت داشته باشید که در حین کار از پایه های اطمینان برای دو تراز موازی استفاده کنید. حداکثر باری که می توان از جک ها انتظار داشت ۱۵۰۰ کیلوگرم است. برای کفراژ بندی بهتر است از جک T شکل استفاده کنید. این مدل از جک‌ها به دو صورت سیال و یا متصل به جک در بازار موجود است. قطر لوله های داخلی معمولا ۵ سانت و قطر لوله‌های بیرونی ۶ سانت خواهد بود.

کاربرد جک سقفی

جک سقفی امکان انتقال بار سقف بالادست به سطح زیرین را با صرف هزینه کم فراهم می کند. برای سقف های بتنی سبک و اجرای تیرچه بلوک ، استفاده از جک سقفی کار عاقلانه ای است. جک ساختمانی برای اجرای سقف های طاق ضربی، وافل، تیرچه یونولیت و … نیز قابل استفاده است. نوع و تعداد جک مورد استفاده بر هزینه اجرای سقف تیرچه بلوک تاثیرگذار است. صفحه های بالایی و پایینی باید به صورت کاملا افقی باشد و فیکس شود.

ارتفاع‌های نصب از حدود سه متر تا حدود چهار و نیم متر خواهد بود. برای تنظیم دقیق ارتفاع، پیچ‌ و مهره های خاصی برای جک سقفی تعبیه شده است. فیکس کردن ارتفاع با پیچ و مهره و رزوه باید با دقت کافی انجام شود. برای ارتفاعات بالای چهار و نیم متر توصیه می گردد که به جای جک سقف ، از داربست فلزی استفاده شود.