تخریب سازه های بتنی پیش تنیده

هر اقدامی که مستلزم جدا کردن مصالح از ساختمان به منظور حذف، نوسازی ، تعمیر ، مرمت و بازسازی تمام یا قسمتی از بنا باشد، تخریب نامیده می شود. در میان تخریب ساختمان های مختلف ، تخریب سازه های بتنی پیش تنیده از حساسیت بالاتری برخوردار بوده و نیازمند نیروهای متخصص می باشد. بتن پیش تنیده (Prestressed concrete) به بتنی گفته می شود که به منظور رفع ضعف بتن در برابر کشش ، اقدام به پیش کشیدگی یا پس کشیدگی در آن می نمایند. در واقع با ایجاد یک تنش ثابت و دائمی در عضو بتنی ، مقداری از تنش های ناشی از بارهای مرده و زنده آن خنثی شده و در نتیجه مقاومت آن افزایش می یابد.

انواع بتن پیش تنیده

در اعضای پیش تنیده به جای میلگردهای معمولی از فولاد پیش تنیدگی (استرند) با مقاومت کششی بالا استفاده می شود. فولاد پیش تنیدگی عبارت است از یک یا چند سیم، میله و سیم های بافته شده یا دسته سیم های بافته شده فولادی با مقاومت کششی بسیار زیاد که در قطعه یا ساختمان های بتنی به حالت کشیده شده قرار داده می شوند و در ساختمان بتنی که مانع برگشت آنها به حالت اولیه می شود، تنش ایجاد می کند. مقاومت گسیختگی تضمین شده انواع فولادهای پیش تنیدگی باید بین ۱۲۰۰ تا ۲۲۰۰ نیوتن بر میلی متر مربع باشد.

سازه بتنی پیش تنیده

بتن پیش تنیده به دو گروه کلی بتن پیش تنیده پس کشیده و بتن پیش تنیده پیش کشیده دسته بندی می گردد. روش پیش کشیدگی روشی است که در آن ابتدا فولاد پیش تنیدگی کشیده شده و سپس بتن در تماس با آرماتورها ریخته می شود. بعد از گرفتن بتن و کسب حداقل مقاومت لازم، کابل ها از جک جدا شده و نیروی پیش تنیدگی به بتن اعمال می شود.

در روش پس کشیدگی ، در ابتدا فضای عبور کایل ها که اصطلاحا غلاف نامیده می شود، تعبیه می گردد و پس از بتن ریزی و کسب حداقل مقاومت لازم، فولاد پیش تنیدگی کشیده و مهار شده و بدین ترتیب نیروی پیش تنیدگی بر بتن سخت اعمال می شود.

نحوه تخریب سازه های بتنی پیش تنیده

بر اساس بند ۱۲-۸-۲-۳ مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان ، در تخریب سقف هایی که از بتن پیش تنیده یا پس کشیده تشکیل یافته اند، باید توجه کافی به انرژی ذخیره شده در بتن و خطرهای احتمالی ناشی از آزاد شدن آن به عمل آید. تخریب بتن پیش تنیده سقف و به طور کلی تخریب سازه های بتنی پیش تنیده ، به دلیل وجود فولاد پیش تنیدگی بسیار پرخطر بوده و باید با روش های خاص و توسط تیم ماهر و آموزش دیده انجام شود. لازم به ذکر است که پیش از آغاز تخریب سازه های بتنی پیش تنیده باید مجوزهای لازم از مراجع ذیصلاح اتخاذ گردد.

 تخریب بتن با واترجت

اگر چه بتن پیش تنیده از مزایای بالایی برخوردار است، اما تخریب آن بسیار حساس بوده و به راحتی امکان پذیر نیست. به طور مثال برای تخریب سازه های بتنی پیش تنیده نمی توان از روش های ضربه ای استفاده کرد. زیرا استفاده از این روش، موجب افزایش احتمال پارگی استرندها می شود. استفاده از روش های ضربه ای برای تخریب سازه های بتنی پیش تنیده ضمن خطرناک بودن، ممکن است موجب کاهش کارایی سازه و یا غیر قابل استفاده نمودن کامل سازه شود.بر این اساس پیشنهاد می گردد که به شدت از روش های غیر اصولی تخریب سازه های بتنی پیش تنیده پرهیز شود.

برای تخریب سطح بتن چنین سازه هایی می توان از واترجت های صنعتی فوق فشار قوی استفاده نمود. استفاده از این روش ضمن عدم ایجاد ترک در سازه ، امکان کنترل دقیق عملیات تخریب را نیز فراهم می نماید. همچنین سطح نهایی را برای بتن ریزی مجدد کاملا مهیا می سازد.

به طور کلی برای تخریب سازه های بتنی پیش تنیده در ابعاد کوچک باید مراحل زیر را در نظر گرفت:

• در ابتدا برای تعیین تاندون های پس کشیده ، اسکن عضو بتنی انجام می شود. با انجام اسکن، تاندون هایی که از میلگردهای تقویت استفاده شده شناسایی می گردند. بدین منظور می توان از تجهیزات غیرمخرب و پیمانکاران متخصص در این زمینه استفاده نمود. استفاده از رادارهای قابل نفوذ به زمین از جمله تکنولوژی های معمول پذیرفته شده در زمینه تعیین محل تاندون ها می باشد.
• مرحله بعد تعیین میلگردهای تقویت در نزدیکی بیس دال است. میلگردهای تقویت دارای فاصله یکسانی بوده و در ارتفاع ثابتی قرار می گیرند.
• پس از آن با استفاده از اسپری رنگ، محل تاندون ها را بر روی دال مشخص می کنند. همچنین باید تعیین گردد که آیا محل نفوذ نزدیک به مجراهای بزرگ و سایر وویدها می باشد یا خیر.
• دال باید طبق دستور مهندس طراح تقویت گردد. سپس اقدام به تخریب بتن کرده و پس از آن عملیات بتن ریزی دوباره انجام می شود.

 تخریب سازه بتنی پیش تنیده

برای برش بازشوهای بزرگ در تخریب سازه های بتنی پیش تنیده نیز باید مراحل زیر طی گردد:

• گام اول تعیین اندازه بازشو است. برای بازشوهای بزرگ (همچون راه پله ها) اغلب نیاز به برش تاندون ها می باشد. مکان هایی که امکان پیاده سازی بازشوهای جدید در آن وجود دارد باید تعیین گردد.
• در گام بعدی باید تاثیری که بازشو ایجاد شده بر روی دال خواهد داشت، توسط مهندس واجد شرایط تجزیه و تحلیل گردد. مهندس باید تعیین کند که آیا بازشو ایجاد شده یکپارچگی دال را به خطر می اندازد، آیا به تقویت دیگری نیاز است و در این صورت از چه تقویت کننده ای باید استفاده گردد.
• طرح تقویت اسلب از جمله مواردی است که در طول عملیات برش باید اجرا شود. محل تقاطع تاندون ها باید مشخص گردد. تاندون های اطراف بازشو را دوباره نگه دارید و مهار کنید. برای ایجاد بازشو، با استفاده از تجهیزات مناسب، بتن را بریده و جدا می کنند.
• ظرفیت ساختاری دال در نقطه میانی آن باید مورد ارزیابی قرار گیرد. در صورت لزوم باید پشتیبان هایی نصب گردد.
• لبه های دال در اطراف بازشو باید مجددا بتن ریزی گردد. انکرهای جدیدی باید نصب شوند تا تاندون های باقیمانده دوباره تحت تنش قرار گیرند.