آجر سفال

خاک رسی و خاک سفال مواد خام اولیه مورد استفاده در ساخت آجر است، که در اصلاح عام به طور کلی به این نوع آجر، آجر سفال می گویند. آجر سفال بخشی از مصالح ساختمانی می باشد که از دیر باز افراد برای دیوار چینی و دیوار کشی ساختمان ها و منازل خود از آن استفاده می کردند. آجر سفال به دو صورت دستی و صنعتی و در اشکال مکعب مستطیل تو پر، سوراخ دار (آجر مجوف)، تو خالی و قطعات نازک تولید می شوند. این مصالح دارای وزن کمی بوده و از سرعت اجرای بالایی برخوردار می باشند.

این دسته از آجرهای رسی از نظر ساخت، شکل و رنگ و مشخصات فنی در نهایت دقت تهیه می گردند و بسته به شکل آنها در نقاط مختلف ساختمان استفاده می شوند. به علت جذب کم آب در آجرهای سفالی به منظور چسبندگی مناسب مدل های سوراخ دار آنها را مورد استفاده قرار می دهند. از دیگر خواص آنها سبک بودن است که باعث بالا رفتن سرعت اجرا می شود. به علت سطح یکپارچه و یکنواخت آنها برای نمای آجری، نوع سفالی پیشنهاد می شود. آجر سفال به روش های قالبی، دست ساز و صنعتی تولید می شود که در ادامه هر کدام از روش ها را شرح خواهیم داد.

آجر سفال چیست؟

آجر از پرمصرف ترین و مهم ترین مصالح ساختمانی است که برای تیغه کشی و دیوار چینی مورد استفاده قرار می گیرد. شاید بنظر برسد که همه مدل های آجر از یک نوع مواد اولیه تهیه می شود و قیمت ارزانی هم دارد، اما اینگونه نیست و هنگام خرید آجر سفال باید باید به کیفیت و مرغوب بودن آن توجه کرد. آجر سفال با استفاده از خاک رس ساخته می‌شود، به این شکل که خاک رس را با آب مخلوط می‌کنند و سپس قالب‌گیری می‌کنند. با خشک شدن قالب‌های رسی در محیط باز، آنها را وارد کوره می‌کنند تا تحت درجه حرارت 40 تا 200 سانتی‌گراد قرار گیرند، سپس بعد از دو روز از کوره خارج می‌کنند. به طور کلی این نوع آجر به دو صورت اعم از سنتی (دست ساز و قالبی) و مدرن (صنعتی) تولید می‌کنند.

محصول نهایی، ماده‌ای مکعبی شکل با سوراخ‌هایِ افقیِ منظم است. تعداد سوراخ های این آجر بسته به ابعادش متفاوت است، اما به طور کلی دارای مشخصات زیر هستند:

آجر سفال ۵/۵ سانتی‌متری دارای سه سوراخ است.

آجر سفال 7 سانتی‌متری دارای چهار سوراخ است.

آجر سفال 10 سانتی‌متری دارای شش سوراخ است.

آجر سفال ۱۵ و ۲۰ سانتی‌متری دارای نُه سوراخ است.

 از آجر سفال ۲۰ و ۱۵ سانتی‌متری برای دیوارهای بیرونی و از آجر سفال ۱۰ و 7 سانتی‌متری برای تیغه چینی (دیوارچینی داخلی) استفاده می‌شود.

قیمت آجر سفال

در هر صورت، مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در قیمت گذاری آجر سفال شامل موارد زیر هستند:

1. اندازه و ابعاد
2. مواد تشکیل دهنده در روند تولید
3. میزان کیفیت در فرآیند تولید
4. رنگ آجر که اغلب سرد و قرمز است (یکنواخت بودن رنگ)
5. برند تولید کننده

عواملی که در بالا ذکر شد، مهم ترین فاکتور های تاثیرگذار بر قیمت آجر سفال می باشند. علاوه بر این موارد، عوامل دیگری چون التهابات بازار و هزینه های حمل و نقل نیز بر قیمت آجر سفال موثر هستند. 

آجر سفال قالبی

در این روش آجر ها با استفاده از قالب های مخصوص ساخته می شوند. بزرگترین مزیت این روش کم هزینه بودن آن است.

آجر های دست ساز: در این روش با استفاده از قالب های یک شکل و مواد اولیه ای که درون این قالبها ریخته می شود، آجر های یک شکل ساخته می شوند که بعد از خشک شدن در کوره ها مورد استفاده قرار می گیرند.

آجر سفال صنعتی: تولید آجر سفال به روش صنعتی با استفاده از دستگاه های مخصوص انجام می شود. شکل ظاهری آجر سفال با نمونه های دیگر تفاوت بسیاری دارد و می توان گفت سطحی صاف و یکنواخت دارد.

آجر سفال به روش پرس: این روش برای تولید آجرهایی استفاده می شود که از همه طرف نما دارد. آجر سفال قرمز از این نوع است.

آجر سفال به روش اکسترودی: بهترین روش برای تولید آجر سفالی به تعداد انبوه روش اکسترودی است. در این روش ایجاد سوراخ بر روی آجر راحت تر است و قیمت آن نسبت به سایر روش ها کمتر است.

آجر سفال قرمز

آجر نوعی مصالح ساختمانی است که در اندازه ها و شکلهای گوناگونی تولید می شوند. آجر سفال قرمز یکی از نمونه های با کیفیت آجر در بازار است که محبوبیت بسیار زیادی در بین خریداران سراسر کشور برخوردار می باشد. آجر سفال قرمز از خاک شیل ساخته می شود، این آجرها میزان آب کمتری را در مقایسه با دیگر آجرهای موجود در بازار به خود جذب می کنند و بسیار مقاوم هستند. آجر سفال قرمز در بازار تهران به شیوه های مختلفی به متقاضیان عرضه می شود. آجر نما سفال قرمز یکی از انواع آجر هایی است که در ساختمان سازی این روز ها کاربرد ویژه ای دارد.

این آجر ها به خاطر زیبایی منحصر به فردشان از رونق فروش بالایی دارند.این آجر ها از خاک شیل تهیه می شوند.ویژگی این خاک ثابت بودن رنگ آن است. این ثبات رنگ این مزیت را به این آجر ها می دهد که در نماهای داخلی و خارجی استفاده شود بدون اینکه در رنگ آن تغییری ایجاد شود.

کاربرد آجر سفال

بر اساس کاربرد، آجر سفال را می توان به دو نوع سقفی و دیواری دسته بندی نمود. انواع آجر سفال بر اساس درجه کیفیت نیز به دو دسته درجه کیفی ۱ و درجه کیفی ۲ تقسیم بندی می شوند. شایان ذکر است که آجرسفال درجه ۱ وزن کمتری دارد. ضمن اینکه ترک های آن نیز کمتر بوده و ابعاد آن به سایز استاندارد نزدیک تر است.

آجر سفال به دلیل ویژگی‌ های خاص آن مانند وزن سبک، عایق حرارتی و صوتی بودن و همچنین قیمت مناسب، کاربرد های گسترده‌ ای در صنعت ساختمان‌ سازی پیدا کرده است. از آجر سفال  به طور گسترده در دیوار چینی و ساخت سقف استفاده می شود. همچنین در تونل سازی، عایق کاری ساختمان و دکوراسیون داخلی و خارجی از آجر سفال استفاده می شود.

تولید آجر سفال

·       مرحله اول - استخراج مواد خام از زمین : ابتدا کیفیت خاک مورد بررسی قرار می گیرد و در صورت داشتن کیفیت استخراج می شود.

·       مرحله دوم - آماده سازی خاک: کلوخ و سنگ ها از خاک جدا گردیده و در آسیاب خورد شده و در جاهای مخصوص خود نگهداری می گردد.

·       مرحله سوم - تولید قالب آجر سفال: این مرحله به دو روش انجام می شود.

v    روش اول – تولید آجر سفال به صورت خشک : که در این حالت خاک داخل قالب فشرده می شود و درصد رطوبت در این حالت بسیار کم می باشد.

v    روش دوم - تولید آجر سفال به صورت تر : در این حالت خاک به صورت خمیر در می آید و به دستگاه قالب گیری منتقل میگردد و گل فرم دهی میگردد. و بعد از آن وارد دستگاه برش شده و به اندازه های مورد نیاز و معمول برش می خورد. و بعد از آن وارد دستگاه خشک کن گردیده تا رطوبت آن به حد نصاب رسیده و آماده قرار گرفتن در کوره شود. اگر خشت ها وارد خشک کن نشود بخاطر وجود رطوبت زیاد خشت ترک خورده و خراب می گردد.

·       مر حله پایانی - گذاشتن در کوره و پختن خشت ها : در این مرحله خشت ها در کوره گذاشته می شود و حرارت بسیار بالا رفته و سپس خشت ها پخته می شوند، سپس کوره را خاموش کرده و بعد از سرد شدن ، خشت ها بارگیری شده و یا انبار میگردد.

اندازه آجر سفال

آجر های سفال ابعاد گوناگون اما استانداردی دارند و اصطلاحا به نام های آجر سفال 7، آجر سفال 10، آجر سفال 15 و آجر سفال 20 نامیده می شوند. برای مثال، ابعاد آجر سفال 15 حدود 20 در 15 می باشد و ابعاد آجر سفال 10 در حالت استاندارد 20 در 20 در 10 است. اندازه 18 در 18 در 8 تقاضای زیادی در بازار دارد و از این رو تولید آن هم بیشتر از سایر اندازه ها می باشد.

مزایای آجر سفال 

در زیر یک به یک در مورد مزایای آجر سفال اشاره می‌کنیم:

نسبت به انواع دیگر آجرها سبک‌ تر است.

در برابر آتش سوزی مقاومت بالایی دارد.

سرعت نصب و اجرای دیوارچینی با آجر سفال بالا است.

آجر سفال در کلیه سازه‌های بتنی و فلزی قابل استفاده است.

آجر سفال نسبت به دیگر مصالح دیوارچینی ارزان قیمت است.

حمل آجر سفال به محل کارگاه، اقتصادی است.

آجر سفال در همه جا به وفور یافت می‌شود و قابل دسترس است.
 

معایب آجر سفال

لازم به ذکر است هر یک از  مصالح ساختمانی مزایا و معایب خاص خود را دارند.در زیر یک به یک در مورد جوانب منفی آجر سفالی اشاره می‌کنیم:

احتمال آلودگی خاک رس به آهک در معدن کارخانه تولید کننده وجود دارد که نتیجه آن بروز ترک‌ های سطح بر روی اندود گچ کاری است.

به علت تُرد بودن، در زمان حمل و نقل و استفاده، امکان شکستن آجرها وجود دارد.

برای هموارسازی سطح دیوارهای ساخته از آجر سفالی، به لایه ضخیم‌تری از گچ و خاک نیاز است.

امکان شکستن و تبدیل این آجر به اندازه‌های مختف دشوار است.

در هنگام انتخاب باید دقت شود كه رنگ آجر سفالی یكنواخت و سطح آن بدون ترک باشد، گوشه‌های بلوك كاملاً قائم باشند. همچنین با توجه به وجود آجر سفال در ابعاد گوناگون، باید ابعاد واقعی بلوك مورد نیاز توسط فروشنده مشخص شود تا قیمت آن به صورت دقیق مشخص گردد. همچنین با توجه به اینكه هزینه حمل معمولاً چشمگیر است باید ظرفیت كامیون‌های مختلف نیز در هنگام سفارش در نظر گرفته شود. برای انتخاب قیمت می بایست تعداد بلوک‌های تیغه در متر مربع برآورد گردد و قیمت هر متر مربع ملاک مقایسه قرار گیرد. لازم به ذکر است که بعضی کارخانه ها به علت کیفیت پایین دستگاههای تولیدکننده یا مواد بدون کیفیت ضخامت تیغه‌های آن را بیشتر در نظر می‌گیرند که باعث ازدیاد وزن می‌گردد.