نصب سیستم اعلام حریق

حوادثی از قبیل آتش سوزی همواره نیاز به تمهیداتی دارند که پیش از وقوع حادثه، افراد را از وجود خطر با خبر سازند. نصب سیستم اعلام حریق یکی از اقدامات بسیار مهم برای پیشگیری از بروز هرگونه خسارت های مالی و جانی احتمالی پیش از وخیم شدن اوضاع است. در بسیاری از موارد به واسطه اجرای سیستم اعلام حریق مناسب با حساسیت کافی، ساختمان ها به موقع تخلیه شده و خسارت ها حداقل می شوند.

 

 

از آن جا که این کار از اهمیت بالایی برخوردار است لازم تا توسط افراد مجرب وهمچنین با استفاده از تجهیزات مناسب انجام شود. 

به طور کلی تجهیزات مختلف برای نصب سیستم اعلام حریق  به سه قسمت اصلی تقسیم می شوند:

• تجهیزات تشخیص حریق 
• تجهیزات اعلام حریق (فلاشرها، آژیرها و …)
• مرکز کنترل یا پنل مرکزی که وظیفه ارتباط بین دتکتورها و وسایل اعلام حریق را به عهده دارد.

مراحل نصب اعلام حریق

نصب سیستم اعلام حریق شامل مراحل مختلفی است که مربوط به بخش های مختلفی از قبیل تشخیص، هشدار و هماهنگی اجزا می باشد. در ادامه هر یک از این مراحل برای اجرای سیستم اعلام حریق و همچنین تجهیزات مربوط به آن ها مورد بررسی قرارگرفته است.

طراحی سیستم اعلام حریق ساختمان

اولین گام در نصب سیستم اعلام حریق ، طراحی است. در این مرحله متناسب با متراژ و همچنین نوع تجهیزات مورد استفاده، تعداد و محل قرارگیری هر یک از تجهیزات مشخص می شود. توجه به جزئیاتی از قبیل کلاس حفاظت تجهیزات و محل مورد نظر، میزان احتمال آتش سوزی و غیره  در طراحی بسیار حائز اهمیت هستند.

 

 
تجهیزات نصب سیستم اعلام حریق ساختمان

 

 

تقسیم بندی

آگاهی به موقع از محل حریق در هنگام آتش سوزی و کاهش زمان شناسایی و دسترسی به محل حریق از اهمیت به سزایی برخوردار است که بدین جهت در طراحی و نصب سیستم اعلام حریق نیاز است یک ساختمان به چندین منطقه یا زون تقسیم شود.

منطقه یا زون به قسمت یا بخشی از کل ساختمان اطلاق می گردد که در صورت بروز حریق در آن قسمت، توسط نشانگرهای مربوطه، وقوع حریق کشف می گردد. در هر ساختمان، منطقه بندی و یا زون بندی حریق باید بر اساس کاربری، مساحت فضاها، اهمیت آن ها، میزان مقاومت مورد انتظار در مقابل حریق و ... انجام گیرد.

نکاتی که لازم است مطابق استاندارد NFPA72 در طراحی و اجرای سیستم اعلام حریق مورد توجه قرار گیرد، عبارتند از:

• مساحت هر منطقه نباید از 2000 متر مربع بیشتر باشد.
• چنانچه مجموع مساحت کل طبقات ساختمان بیشتر از 300 مترمربع باشد، لازم است هر زون به یک طبقه در نصب سیستم اعلام حریق محدود گردد. لذا چنانچه مجموع مساحت کل طبقات ساختمان کمتر از 300 متر مربع باشد، یک زون می تواند بیش از یک طبقه را پوشش دهد.
• در اجرای سیستم اعلام حریق، شستی برای تراز هر منطقه شستی ها در ورودی آن منطقه قرار می گیرند.

 

تقسیم بندی محل نصب سیستم اعلام حریق

 

• به منظور کاهش سردرگمی در یافتن محل حریق در فضاهایی همچون موتورخانه آسانسور، داکت ها، انباری ها و ... ، می توان هر کدام را در طراحی و پیاده سازی یک زون مجزا در نظر گرفت. 
• مسیر جستجو برای پیدا کردن محل حریق نباید بیشتر از 60 متر طول داشته باشد و به منظور شناسایی و کاهش زمان دسترسی به محل حریق در بناهایی که تعداد زیادی مناطق کوچک مشابه در طول یک مسیر قرار گرفته است، می توان از چراغ های نشانگر (Remote Indicator) به منظور شناسایی محل در نصب سیستم اعلام حریق استفاده نمود.

 

جدول اجرای سیستم اعلام حریق در ساختمان های مسکونی

 

سیم کشی سیستم اعلام حریق

پس از طراحی و زون بندی نوبت به سیم کشی در نصب سیستم اعلام حریق می رسد که به دو گروه تقسیم می شود:

گروه اول سیم کشی در اجرای سیستم اعلام حریق کابل ‌هایی است که قبل از آشکار شدن حریق به وظیفه خود عمل می کنند مانند کابل‌ هایی که برای دتکتورها و شستی ‌ها نصب می شوند.

گروه دوم سیم کشی کابل ‌هایی است که بعد از کشف حریق به وظیفه خود عمل می کنند مانند کابل ‌هایی که برای منبع تغذیه، آژیرها و چراغ ها استفاده می شود.

برای هر دو گروه معمولا از کابل 1.5 میلی متر مربع همراه با عایق استفاده می شود. اما در مکان ‌هایی که امکان ضربه یا ساییدگی و جویده شدن توسط حیوانات وجود دارد، باید از کابل ها حفاظت مکانیکی در نصب سیستم اعلام حریق استفاده شود. همچنین می توان جهت حفاظت از سیم ‌های آژیر و چراغ‌ ها، کابل آن ها را در داخل دیوار و زیر حداقل 12 میلی متر گچ به صورت توکار اجرا نمود. دقت شود که کابل اعلام حریق لازم است به صورت مجزا از سایر کابل های ساختمان سیم کشی شوند. همچنین تست کابل ها توسط اهم متر انجام می گیرد.

نصب دتکتورهای سیستم اعلام حریق

در گام بعدی نصب سیستم اعلام حریق ، تجهیزات از جمله دتکتورها نصب می گردند که برای نصب آخرین دتکتور به دلیل این که در انتهای مدار قرار دارد و هر مداری باید بسته باشد تا عمل کند؛ از یک دیود یا مقاومت برای بسته شدن مدار آن استفاده می شود. 

 

نصب دتکتورهای سیستم اعلام حریق

 

 

نصب کنترل پنل سیستم اعلام حریق

آخرین گام پس از نصب سنسورهای سیستم اعلام حریق و بخش کنترل پنل آن به همراه کلیدها، پریزها و دیگر بخش های برقی، اتصال کنترل پنل به دتکتورها و المان ها و راه اندازی کنترل پنل می باشد. 

 

 

 

نگهداری از سیستم اعلام حریق نصب شده در ساختمان

 

ضوابط نصب سیستم اعلام حریق

بر اساس مبحث 13 مقررات ملی ساختمان، نصب سیستم اعلام حریق بایستی بر اساس ضوابط زیر انجام شود:

·       پس از نصب سیستم اعلام حریق مراقبت و بازدیدها باید به صورت دائمی انجام شود. (روزانه، هفتگی، فصلی و سالانه)

·       وجود منبع تغذیه ای مانند باتری، UPS و غیره لازم است؛ تا در مواقع اضطراری اختلالی در عملکرد سیستم ایجاد نشود.

·       در اجرای سیستم اعلام حریق ، مرکز کنترل سیستم باید در محلی خارجی و توسط افراد مجرب انجام شود.

·       مدارهای این سیستم باید مستقل از سایر مدارها باشد.

·       در نصب سیستم اعلام حریق بایستی برا پلکان‌ها، چاه آسانسور و شفت‌های عمودی ساختمان یک منطقه مستقل در نظر گرفته شود.

 

هزینه نصب سیستم اعلام حریق

از آن جا که نصب سیستم اعلام حریق ، یکی از اقدامات بسیار مهم در هر ساختمانی است لازم است تا دقت کافی در اجرای آن لحاظ شود. طراحی، سیم کشی و نصب تجهیزات مختلف در وهله اول بر اساس متراژ محل، کاربرد و نوع تجهیزات موجود در آن صورت می گیرد. بنابراین هزینه اجرای سیستم اعلام حریق وابسته به عوامل مختلفی به ویژه نوع و تعداد تجهیزات مورد استفاده است. علاوه بر آن، در زمان اجرا مواردی از قبیل دستمزد نصاب، آدرس پذیر بودن یا بیسیم بودن سیستم در هزینه هایی تاثیرگذار است.