طراحی سیستم هشدار سیل

• سیلاب بعنوان یک بلا طبیعی است که سالانه علاوه بر وارد آوردن خسارات مالی سنگین، جان تعداد زیادی از انسانها را نیز می گیرد. این پدیده به علت دستگاری های مخرب انسان در طبیعت، تولید روزافزون گازهای گلخانه ای، نازک شدن لایه ازن و سایر پدیده های جوی، به شکل فزاینده ای به لحاظ تعداد وقوع و مقدار، روبه رشد است. به این لحاظ لزوم مقابله با آن امری اجتناب ناپذیر می باشد. یکی از روشهای مناسب مقابله با سیل طراحی سیستم هشدار سیل می باشد به این نحو که پیش بینی زمان وقوع و هشدار به موقع خطر است این مسئله اگر به نحو مناسب و موثری صورت پذیرد علاوه بر حفظ جان و اموال مردم، امکان استفاده از حجم آب حاصل از سیلاب نیز میسر خواهد بود.

سه نوع پیش بینی یا پیشگویی در طراحی سیستم به شرح زیر وجود دارد:

پیش بینی هواشناسی

 این نوع از پیش بینی شامل پیشگویی مقدار کمی بارندگی و درجه حرارت هوا می باشد. این روش که با استفاده از سیستم های های_تک راداری و اطلاعات ماهواره ای شامل وضعیت حرکت توده های هوا عمل می نماید قادر است میزان بارش در ۹۶ ساعت آینده را پیش بینی نماید و هر چه به زمان بارندگی نزدیکتر شویم دقت طراحی سیستم هشدار سیل افزایش می یابد.

پیش بینی هیدرولوژیکی

در این پیش بینی مقادیر مشاهده و ثبت شده برف یا باران در بخش های علیای حوزه های آبریز، مبنای پیشگویی مقادیر سیلاب در نقاط سفلای حوزه قرار می گیرد. طراحی سیستم هشدار سیل در این روش معمولا به کمک مدلهای تبدیل بارش به رواناب و با معادلات همبستگی انجام می پذیرد. علاوه بر آن، پیشگویی مقادیر آبدهی یا اشل سطح آب رودخانه در نقاط مورد نظر، بر اساس آبدهی یا اشل مشاهده شده در نقاط بالادست واقع در همان حوزه نیز غالبا بر اساس معادلات مذکور صورت می پذیرد.

پیش بینی هیدرولیکی

پیش بینی اوج سیلاب که در نقاط بالادست ثبت شده اند، در محل های مورد نظر و همچنین زمان لازم برای حرکت و انتقال موج سیلاب مزبور به نقاط مورد نظر به روش های هیدرولیکی و بر اساس موازین و اصول حرکت موج در آبراهه ها و رودخانه ها، جزو پیش بینی های هیدرولیکی می باشد. تبدیل دبی سیلاب (اوج آبدهی) به حداکثر پهنه غرقاب شونده، تعیین عمق و سرعت جریان آب روی سیلاب دشت و اراضی سیلگیر، و زمان لازم برای فروکش کردن موج به کمک مدلهای هیدرولیکی انجام می پذیرد. تجارب بین المللی حاکی از آنست که دقت طراحی سیستم هشدار سیل برای روش هیدرولیکی بالاترین و برای روش هواشناسی کمترین است.

طراحی سیستم هشدار سیل در کشور چک

شهر لیبرک جمهوری چک سیستم های شهری هشدار سیل را ارتقا می دهد.

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، این تابستان تمام کشورهای اروپایی شاهد تغییرات زیست محیطی ناشی از تغییر دمای زمین بودند که بروز هوای گرم فراتر از انتظار، سیل و آتش سوزی از جمله این اتفاقات بود. با در نظر گرفتن این پیامدها، شهر لیبرک جمهوری چک تجهیزات جدیدی را برای تقویت سیستم هشدار سیل پیاده سازی کرده است که ایمنی شهروندان را به همراه دارد. شهرداری لیبرک بودجه‌ای معادل ۳۵۴ هزار یورو را برای نصب بیش از ۱۰۰ ردیاب، ۹ آژیر الکترونیکی و ۴ سنسور برای نظارت سطح آب هزینه خواهد کرد؛ ۷۰ درصد این بودجه توسط وزارت محیط زیست چک تأمین خواهد شد. شهردار لیبریک با اشاره به سیل‌های اخیر آلمان و خسارات پیش آمده، علت وقوع را نبود سیستم‌های هشدار شهری و متعاقباً خالی نکردن به موقع شهر دانست و لزوم آگاه سازی شهروندان را در رابطه با زمان وقوع تهدیدهای شهری حیاتی عنوان کرد. سیستم‌های جدید هشدار، روند همکاری افراد داوطلب را سرعت می‌بخشد و شهروندان را بسیار سریع در جریان جزئیات تهدید شهری قرار می‌دهد. قرار است سیستم‌های هشدار در نزدیکی مراکز خرید، زمین‌های بازی، مداری و سایر فضاهای عمومی که اغلب مملو از جمعیت است، نصب شود. علاوه بر این، سنسورهای حساس به سطح آب نیز در نزدیکی آبراهه‌های شهر نصب می‌شود تا از وقوع هرگونه خسارات ناشی از سیل جلوگیری شود.

معرفی سیستم هشدار سیل رود کرخه

پدیده سیل هر ساله در نقاط مختلف جهان باعث بروز خسارات جانی و مالی فراوان می گردد. حتی در کشورهایی که در زمینه حفاظت سواحل و رودخانه ها و ایجاد سدهای مخزنی با هدف کنترل سیلاب پیشرفتهای چشم گیری داشته اند، هر ساله سیلهای عظیم و غیر قابل اتفاق افتاده و خسارات فراوانی ببار می آورد. امروزه اهمیت مدیریت سیلاب افزایش یافته و کنترل سیل با استفاده از مدیریت سیل بیشتر مطرح می باشد. طراحی سیستم هشدار سیل یکی از روشهای شاخص مدیریت سیلاب می باشند که در کنترل سیل از طریق اعمال سیاست بهره برداری زمان واقعی از مخازن نقش اساسی دارد. از آنجائیکه حفاظت حریم رودخانه ها توسط انواع خاکریزها و سایر روشهای سازه ای به دلیل هزینه های غیر اقتصادی و مشکلات زیست محیطی و دلایل دیگر غیر معقول می باشد. لذا طراحی سیستم هشدار سیل به عنوان یک روش غیر سازه ای همراه با حفظ وضعیت طبیعی رودخانه می تواند راهگشای این گونه مشکلات باشد. یکی از انگیزه های طراحی سیستم هشدار سیل رودخانه ها کاهش خسارات سیل از طریق هشدار به ساکنین مناطق سیل گیر و تعیین بهره برداری زمان واقعی از سدهای احداث شده بر روی رودخانه ها می باشد. از طرف دیگر بسیاری از رودخانه های سیلابی در کشور وجود دارند که در اثر طغیان آب، مسیرهای آنها عملا عوض شده و در نتیجه اقدامات سازه ای بی نتیجه خواهند ماند. لذا بهترین روش در این رودخانه ها طراحی سیستم هشدار سیل جهت کاهش خسارات سیل می باشد.

   هدف اولیه طراحی سیستم هشدار سیل ، انجام دادن خدمات اضطراری و فراهم اوردن اطلاعات پیشرفته درباره سیل است به طوری که به سهولت و سرعت بتوان پس از دریافت این اطلاعات، عکسالعمل نشان داد. دومین هدف مهم سیستم هشدار سیل، فراهم آوردن اطلاعات برای مدیریت منابع آب است. بنابراین، طراحی سیستم هشدار سیل می تواند برای تصمیم گیریهای روزانه در تخصیص منابع آب مورد استفاده واقع شود. هدفهای اولیه سیستم هشدار سیل عبارتست از :

1-    کاهش خسارت وارده به جان و مال مردم از طریق سیل

2-    کاهش اختلال در فعالیتهای تجاری و انسانی

برای رسیدن به هدفهای بالا باید اقدامات زیر انجام شود:

·       بهبود بخشیدن و حفظ یک سیستم ارتباطی موثر بین سازمان ها و افراد

·       مشارکت عمومی و برنامه ریزی واکنش و پاسخ به خطر

·       آموزش همگانی برای واکنش در برابر پیش بینی و هشدار سیل های ناگهانی

·       موثرتر و بهتر کردن مدیریت سیلابدشت

·       به حداقل رساندن زمان واکنش پس از پخش هشدار سیل ناگهانی

ضرورت طراحی سیستم هشدار سیل

کنترل و کاهش خسارت سیلاب به دو شیوه‌ی کلی سازه‌ای و غیرسازه‌ای قابل انجام می‌باشد. در روش‌های سازه‌ای تاکید بر مهار سیلاب‌های حوضه از طریق افزایش قابلیت نفوذ و نگهداشت آب در سطح حوضه و همچنین ایجاد مخازن کنترل سیلاب است. امروزه مشخص شده است که این روش‌ها به تنهایی برای کاهش خسارات سیلاب کافی نمی‌باشند. بررسی سیلاب های به وقوع پیوسته در برخی کشورها نشان داده است که روش‌های سازه ای طراحی سیستم هشدار سیل به دلایلی مانند هزینه های اجرایی بسیار بالا، ایجاد احساس امنیت کاذب برای ساکنین و متعاقباً شکل‌گیری کانون‌های جمعیتی متمرکز در حاشیه رودخانه‌ها و افزایش آسیب‌پذیری، در بعضی موارد موجب تشدید اثرات مخرب سیلاب شده‌اند. به عنوان نمونه، کشورهای ژاپن و آلمان که در زمینه ساخت مخازن کنترل و مهار سیلاب جزء کشورهای تراز اول هستند، بیشترین میزان خسارات ناشی از سیل را نیز به خود اختصاص داده‌اند.

تجربیات کشورهای مختلف در سطح دنیا نشان داده است که لازم است در کنار روش‌های سازه‌ای از روش‌های غیرسازه‌ای به عنوان مکمل استفاده شود تا بتوان اثرات مخرب سیلاب را تا اندازه‌ زیادی کاهش داد. امروزه طراحی سیستم هشدار سیل به عنوان یکی از بهترین و مؤثرترین روش های غیرسازه ای، به دلایلی نظیر هزینه بسیار پایین، کارایی و عملکرد بالا، سازگاری با محیط زیست و سهولت اجرا و بهره‌برداری، به طور وسیعی در کشورهای مختلف دنیا مورد استفاده می‌گیرد.

سیستم‌های هشدار سیل در مقایسه با سایر روش‌های غیر سازه‌ای، نظیر بیمه سیلاب و تغییر کاربری اراضی، در صورت ارائه آموزش‌های لازم، هیچ‌گونه مقاومتی را از سوی افراد و ساکنین بومی سیلابدشت‌ها به دنبال نداشته و معمولاً با اقبال عمومی نیز روبرو بوده است و لذا قابلیت اجرایی و کارایی آن را می‌توان بالاتر از دیگر روش‌ها دانست. بنابراین دور از ذهن نیست که عنوان گردد، طراحی سیستم هشدار سیل در رأس تمهیدات غیرسازه‌ای یکی از ضروریات جوامع جهت دستیابی به توسعه پایدار و ایمن سیلاب دشت ها می‌باشد.

اجزای طراحی سیستم هشدار سیل

هر سیستم هشدار سیل شامل پنج بخش اساسی و کلیدی است که این اجزا عبارتند از:

·       پیش‌بینی وقوع سیل

·       سیستم تله متری، مخابرات و اعلام هشدار

·       عملیات واکنش فوری (EAP)

·       عملیات و برنامه بازگشت به حالت اولیه

·       آموزش، بازنگری و بهسازی سیستم