طراحی ساختمان مدیریت بحران

طراحی ساختمان مدیریت بحران برای هر شهر ضروری است. انسان در سراسر تاریخ با نیروها و حوادث طبیعی خسارت باری چون زلزله درگیر بوده است و از این بابت صدمات زیادی متحمل شده است. در عصر حاضر که یکی از پدیده های مهم و عمومی جهان افزایش جمعیت و به تبع آن رشد سریع شهرنشینی و توسعه کالبدی شهرها است که عموماً همراه با دخالت های نسنجیده انسانی در محیط های طبیعی از جمله ساخت و سازهای بیرویه در حریم گسلها، نبود یا بی توجهی به ضوابط و استاندارد ساخت و ساز و بسیاری دیگر از عوامل موجب شده که تهدید بحران های حاصله از سوانح طبیعی تشدید شده و بر اثر وقوع آن بحران یا فاجعه انسانی به وجود آید.

طراحی ساختمان مدیریت بحران اهمیت زیادی دارد. در قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور آمده است: بحران شرایطی است که در اثر حوادث، رخدادها و عملکردهای طبیعی و انسانی (به جز موارد موضوعه در حوزه‌های امنیتی و اجتماعی) به طور ناگهانی یا غیرقابل کنترل به وجود می‌آید و موجب ایجاد مشقت و سختی به یک مجموعه یا جامعه انسانی می‌گردد و بر طرف کردن آن نیاز به اقدامات اضطراری، فوری و فوق‌العاده دارد. فرآیند پیش بینی و پیشگیری از وقوع بحران برخورد و مداخله در بحران و سالم سازی بعد از وقوع بحران را مدیریت بحران گویند. مدیریت بحران علمی كاربردی است كه به وسیله مشاهده سیستماتیك بحرانها و تجزیه و تحلیل آنها در جستجوی یافتن ابزاری است كه بوسیله آنها بتوان از بروز بحران ها پیشگیری نمود و یا در صورت بروز آن در خصوص كاهش اثرات آن آمادگی لازم امداد رسانی سریع و بهبودی اوضاع اقدام نمود. مدیریت بحران شامل چهارمرحله پیشگیری ، آمادگی، مقابله و بازسازی و بازتوانی تعریف شده است. مدیریت بحران نقش بسیار اساسی و تعیین کننده ای در مدیریت هر استان و شهرستان قبل و بعد از وقوع بحران بر عهده دارد و وظایف خطیری را دنبال می کند. بنابراین لازم است مرکز مدیریت بحران ویژگیهای خاص عملکردی داشته باشد تا به نحو احسن بتواند وظایف چهارگانه خود را انجام دهد. طبیعی است چنین مرکزی باید از لحاظ تامین زیرساختهای انرژی مانند آب، برق، گاز و مخابرات خود کفا باشد تا در صورت وقوع حادثه، کنترل و مدیریت حادثه را به سادگی انجام دهد.

طراحی ساختمان مدیریت بحران به عنوان یک ساختمان اداری مجهز دارای یک سلسله ویژگیهاست که آن را از یک ساختمان اداری مجزا میکند.

در طراحی ساختمان مدیریت بحران مشابه این ویژگیها در مراکز اصلی فرماندهی نظامی وجود دارد، اما این ساختمان با هدف مدیریت جامع بحران (بلایای طبیعی و انسانی) باید دارای طیف عملکردی متناسب با مدیریت سامانه فرماندهی حادثه باشد. عناوین این ویژگیها عبارتند از:

الف ـ خودکفایی

ب ـ امنیت و ایمنی

ج ـ تجهیزات

د ـ اجرای طرح توسعه عملکردی ساختمان مرکز مدیریت بحران

وـ طراحی بهینه معماری و دکوراسیون داخلی مرکز مدیریت بحران

ه ـ قابل دسترس بودن این مکان در کلیه شرایط

هـدف از طراحی ساختمان مدیریت بحران شـامل اتـاق بحـران، ایجـاد مکـانی امن، ایمـن و مقـاوم در برابـر انـواع حـوادث و بالیـای طبیعـی و تکنولوژیـک کـه بـا ویژگیهـای منحصـر بـه فـرد خـود قابلیـت سـاختار مـدیریت بحران در منطقه تابعه را داراست و همواره و در کلیه شرایط فعال خواهد بود. که مهمترین آنها به شرح زیر است:

1-فراهم ساختن امکان هماهنگی و فرماندهی متمرکز سوانح ناشی از وقوع بالیای طبیعی و حوادث ناگهانی

2-تالش در جهت افزایش قابلیت بالقوه و بالفعل افراد و امکان فعالیت سهل تر در محیط ساخته شده

3-بالا بردن کیفیت طراحی اتاق بحران بر اساس رفتارها و شرایط روحی کارکنان در زمان وقوع حادثه

4-روز آمد کردن جهت گیریهای انسانی و معماری

5-وضوح و شفافیت در درک فضا

6-ایجاد ایمنی و امنیت کالبدی و فضایی در بنا

7-رعایت سادگی در تمامی سطوح طرح

پس از بررسی های لازم ، اهداف جزئی تر در طراحی ساختمان مدیریت بحران مطرح شد که عبارتند از :

1 -دسترسی سریع و آسان به تمامی کاربری ها

2 -جدایی فعالیت های زمان وقوع بحران از فعالیت های جنبی دیگر اتاق بحران

3 -بکارگیری روزآمد ترین تکنولوژی ها در جزئیات اجرایی، تجهیزات ساختمانی و کاربردی، مبلمان اداری و ...

4 -جانمایی درست بناها در سایت

5 -خوانایی در بستر طرح و هماهنگی با زمینه طرح تا حدی که ماهیت عملکردی بنا تضعیف نگردد

6 -طراحی تسهیلات کافی برای فعالیت 24 ساعته کارکنان مجموعه

7 -خود کفایی بنا و عملکرد جزیره ای آن در زمانهای الزم

8 -توجه کافی به مسائل سازه ای