طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان

طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان در واقع طراحی امکانات فراهم کننده رفاه و آسایش ساکنین ساختمان است و طراحی دقیق آن اهمیت زیادی دارد. طراحی تاسیسات با هماهنگی با طراحان معماری و سازه ساختمان انجام می شود. انواع تاسیسات در ساختمان عبارت اند از : تاسیسات گرمایشی ، سرمایشی ، تاسیسات آبرسانی ، تاسیسات جمع آوری فاضلاب ، تاسیسات گازرسانی و تاسیسات گردش هوا.

 

تاسیسات مکانیکی ساختمان

 

عوامل موثر در طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان

پیش از شروع طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان باید شرایط ساختمان را بررسی کرد. باید متناسب با شرایط ساختمان تجهیزات مورد نیاز را انتخاب کرد و تاسیسات ساختمان را طراحی کرد. شرایط آب و هوایی منطقه ای که ساختمان مورد نظر در آن واقع شده است تاثیر زیادی بر دمای ساختمان در فصل های مختلف دارد. متناسب با حداقل و حداکثر دما باید سیستم سرمایش و گرمایش مناسب را انتخاب و طراحی کرد. موقعیت قرارگیری ساختمان و همجواری های ساختمان نیز در این مورد موثر است. این دو مورد عوامل خارجی موثر بر دما هستند اما عامل داخی می تواند حرارت تولید شده توسط تجهیزات داخلی ساختمان مانند چراغ ها باشد. تمام این عوامل باید در طراحی تاسیسات سرمایش و گرمایش ساختمان لحاظ شوند.

نقشه معماری و فضاهایی که طراح معماری به انواع تاسیسات مکانیکی اختصاص داده است نیز می تواند در انتخاب تاسیسات موثر باشد. کاربری ساختمان و وجود برخی تجهیزات مکانیکی خاص در ساختمان نیز قطعا در طراحی تاسیسات ساختمان موثر هستند و حتی ممکن است احتیاج به طراحی خاص و لحاظ کردن ضوابط ویژه باشد.

عامل بعدی که در تمامی طراحی های مورد نیاز ساختمان از جمله طراحی تاسیسات ساختمان مورد توجه است، بودجه مالی کارفرماست.

 

تاسیسات مکانیکی ساختمان

 

مراحل طراحی تاسیسات مکانیکی

طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان ممکن است شامل ۳ یا ۴ مرحله کلی باشد. مرحله نخست طراحی تاسیسات شامل مطالعه شرایط آب و هوایی محل وقوع ساختمان ، تعیین حداکثر و حداقل دما و ارائه پیشنهادات طراح تاسیسات در انتخاب تجهیزات به کارفرماست. این فاز در برخی پروژه های کوچک به طور جداگانه انجام نمی شود. مرحله دوم شامل انتخاب تجهیزات، انجام محاسبات مورد نیاز و در نهایت تهیه نقشه های تاسیسات مکانیکی ساختمان است. ضوابط و الزامات مورد نیاز طراحی این مرحله در مبحث چهاردهم مقررات ملی ساختمان ذکر شده است. مرحله بعدی ارائه نقشه های اجرایی است و مرحله آخر هم پس از اجرای تاسیسات انجام می شود و تهیه نقشه های ازبیلت است.

 

مراحل طراحی تاسیسات مکانیکی

 

ضوابط طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان

ضوابط و الزامات لازم طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان در مبحث چهاردهم مقررات ملی ساختمان آورده شده است. دراین مبحث بعد از الزامات ، تعاریف و مقررات کلی ، مواردی در مورد تعویض هوا ، تخلیه هوا ، کانال کشی ، دیگ، آبگرمکن و مخزن آب گرم تحت فشار ، دستگاه های گرم کننده و خنک کننده ویژه ، تامین هوای احتراق ، لوله کشی ، دودکش ، ذخیره سازی و لوله کشی سوخت مایع و غیره ذکر شده است.  برای مثال در مورد تعویض هوا گفته شده است که تعویض هوا باید در هر فضایی که در اشغال و تصرف است به منظور تامین اکسیژن برای تنفس ، جلوگیری از افزایش گاز کربنیک ، تخلیه هوای آلوده ، جلوگیری از راکد ماندن هوا و جلوگیری از افزایش غیرمجاز رطوبت انجام شود. همچنین در مورد تخلیه هوا مواردی که نیاز است در آن ها هوای آلوده و زیان آور به صورت مکانیکی خارج شود در آیین نامه ذکر شده است.

 

ضوابط طراحی تاسیسات

 

برخی مراحل طراحی تاسیسات که نیاز است دقیق و مطابق مبحث چهاردهم انجام شود شامل: آنالیز ضرایب انتقال حرارت ، محاسبه بارهای سرمایشی و گرمایشی ، انتخاب تجهیزات سرمایش و گرمایش ، محاسبه منابع آب مصرفی و آب مورد نیاز اطفای حریق ، محاسبه اندازه لوله های آب ، محاسبات مورد نیاز برای تجهیزات جانبی مانند استخر است.

 

نرم افزار های مورد استفاده در طراحی تاسیسات ساختمان

نرم افزارهای Designbuilder ، Revit و Pipenet از جمله نرم افزارهای مورد استفاده در طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان هستند. از Designbuilder برای محاسبه بارهای سرمایشی و گرمایشی استفاده می شود. از Revit و اتوکد برای نقشه کشی استفاده می شود. از Pipenet برای طراحی لوله ها کمک گرفته می شود. علاوه بر نرم افزارهای ذکر شده، در سایر بخش های طراحی تاسیسات نیز از نرم افزار های گوناگون با امکانات متفاوت برای طراحی و نقشه کشی استفاده می شود.

 

نرم افزار طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان

 

هزینه طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان

هزینه طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان را می توان با تعرفه مصوب سازمان نظام مهندسی محاسبه کرد. از عوامل موثر در هزینه طراحی تاسیسات مکانیکی تعداد طبقات ساختمان است. با افزایش تعداد طبقات تعرفه طراحی تاسیسات مکانیکی افزایش می یابد. کاربری و تجهیزات خاص ، تعداد تجهیزات بیشتر و پیچیدگی طراحی نیز باعث افزایش قیمت طراحی تاسیسات ساختمان می شود.