طراحی بیلبورد

طراحی بیلبورد شامل چند بخش است. سازه بیلبوردها معمولا فولادی یا چوبی هستند. در ایران نوع چوبی آن به ندرت ساخته می شود. عمر تابلوهای تبلیغاتی فولادی معمولا ۵۰ سال است. متاسفاه برخی از این تابلوها اصلا به صورت سازه ای طراحی نمی شوند و به صورت تجربی و مطابق الگوهای قبلی ساخته می شوند. پایه بیلبورد بعضا به شکل خرپایی طراحی می شود. محل نصب بنر هم معمولا از ورق های نازک گالوانیزه ساده یا موجدار تهیه می شود. بخش مهم بعدی، طراحی پی بیلبورد است. نیروی باد با توجه به ارتفاع نسبتا زیاد بیلبوردها در طراحی سازه بیلبورد تاثیر زیادی دارد. نیروی اثرگذار دیگر بر سازه بیلبورد، نیروی وزن است.

 

طراحی بیلبورد

 

ضوابط طراحی بدنه بیلبورد

در طراحی بیلبورد برای قسمت بدنه، دو بخش ستون و قسمت نصب بیلبورد باید طراحی شوند. وزن سازه بیلبورد معمولا کم است. ابعاد سازه بیلبورد بنابر سفارش کارفرما از ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ فوت مربع می تواند متفاوت باشد.

یکی از اشکال معمول برای سازه بیلبورد سازه خرپایی است. از قسمت پایین تا بالای سازه بیلبورد از خرپا ساخته می شود. برای طراحی بیلبورد ، مهم ترین نیرویی که باید لحاظ شود نیروی باد است. برخی بیلبوردها را به دلیل ارتفاع زیاد باید برای وزش باد تا سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت هم طراحی کرد. نیروی زلزله به دلیل وزن کم سازه بیلبورد چندان تاثیرگذار نیست. خرابی های ایجاد شده در سازه ی بیلبورد ها، خرابی موضعی یا واژگونی به دلیل وزش باد شدید است.

 

طراحی سازه بیلبورد

 

فشار یا مکش ناشی از باد، مطابق آیین نامه مبحث ششم بارگذاری، از رابطه زیر محاسبه می شود:

P=C_e.C_q.q

در این رابطه q فشار مبنای باد است که مطابق جدول موجود در آیین نامه تعیین می شود.

چهار عامل موثر در محاسبه نیروی باد در طراحی بیلبورد عبارت اند از: ضریب اهمیت باد (I_w)، ضریب بادگیری(C_e)، ضریب ناهمواری زمین (C_t) و  ضریب اثر تغییر سرعت (C_q). ضریب اهمیت باد با توجه به نوع ساختمان تعیین می شود. مثلا یک بیمارستان که مطابق آیین نامه مبحث ششم در گروه خطرپذیر ۱ قرار دارد، ضریب اهمیت باد برای آن برابر ۲/۱ است. ضریب اهمیت باد احتمالا برای بیلبورد برابر با ۱ است. ضریب بادگیری به ارتفاع سازه و میزان ناهمواری های اطراف سازه بستگی دارد. همچنین تاقیر خیز سرعت در بالای تپه هم در این ضریب تاثیرگذار است.

برای محاسبه ضریب اثر تغییر سرعت با استفاده از فرمول های آیین نامه در طراحی بیلبورد و به طور کلی سازه های گوناگون، باید ابتدا ارتفاع مبنا را تعیین کنیم. مطابق آیین نامه مبحث ششم ارتفاع مبنا در سمت رو به باد برابر ارتفاع نطقه مورد نظر از سطح زمین (Z)، برای سمت پشت باد برابر نصف ارتفاع کل ساختمان (Z=H/2) و برای بام و بدنه های جانبی ساختمان برابر ارتفاع کل ساختمان است(Z=H). ضریب اثر تغییر سرعت را می توان با فرمولی که در آیین نامه بر اساس ارتفاع مبنا قرار دارد محاسبه کرد اما می توان به صورت محافظه کارانه از جدول زیر هم استفاده کرد.

جدول ضریب اثر تغییر سرعت

 

برای سازه های غیرساختمانی مانند طراحی بیلبورد ، اگر سطح باز آن ها کمتر از ۲۵ درصد سطح تابلو باشد، ضریب شکل باید ۵/۱ در نظر گرفته شود و برای محاسبه نیروی باد، باید سطح کل تابلو، بدون در نظر گرفتن سطح باز را اثر داد. اگر سطح باز در آن ها بیشتر از ۲۵ درصد سطح تابلو باشد، ضریب شکل برای آن برابر با ۲ در نظر گرفته شود و برای محاسبه نیروی باد باید فشار باد را بر سطح پر تابلو اثر داد. اگر قطعات به کار برده شده در سازه، لوله ای شکل باشد، می توان ضریب شکل را به اندازه ۳۳ درصد کاهش داد.

 

طراحی سازه بیلبورد با خرپا

 

ضوابط طراحی پی بیلبورد

در طراحی بیلبورد در بخش پی باید به نیروی uplift و جلوگیری از واژگونی توجه ویژه ای شود. احتمال دارد لنگر وارد بر پی از نیروی محوری بسیار بیشتر شود و خروج از محوریت هم زیاد شود، که تنها چاره افزایش ابعاد و عمق پی است. در مورد تنش زیر پی با توجه به وزن کم سازه معمولا به کارگیری حداقل آرماتور در کف پی بیلبورد ، کفایت می کند. بهتر است ابعاد پی بزرگ در نظر گرفته شود و خود پی سنگین شود. یک راه حل می تواند این باشد که فونداسیون از عمق حداقل یک متری از زیر زمین اجرا شود و روی آن نیز خاک ریخته شود. در طراحی بیلبورد پایه به دو صورت به پی متصل می شود. ممکن است از انتها به بیس پلیت متصل شود یا تا تراز تحتانی فونداسیون امتداد یابد.

 

طراحی پی بیلبورد

 

مطابق آیین نامه مبحث ششم در طراحی سازه ها از جمله طراحی بیلبورد برای باد، کل سازه باید از نظر واژگونی پایدار باشد. لنگر واژگونی موثر بر سازه باید نسبت به محور واقع بر وجه مشترک انتهایی شالوده با صفحه زیر آن، در سمت پشت به باد تعیین گردد. ضریب اطمینان در مقابل واژگونی نباید کمتر از ۷۵/۱ لحاظ گردد. در محاسبه لنگر مقاوم در برابر وازگونی می توان وزن شالوده و وزن خاک روی آن را نیز به حساب آورد.

سختی جانبی سازه در طراحی بیلبورد باید به حدی باشد که تغییر مکان جانبی ایجاد شده در هر تراز سازه، زیر اثر بارهای ناشی از باد، از ۰۰۵/۰ ارتفاع آن تراز از سطح زمین تجاوز نکند.

 

طراحی بیلبورد با دو پایه

 

نرم افزارهای طراحی بیلبورد

در طراحی بیلبورد استفاده از نرم افزار AUTOCAD برای تعیین ابعاد به صورت دقیق و ارائه طرح معماری بیلبورد رایج است. استفاده از نرم افزار های ETABS و SAP برای طراحی بدنه بیلبورد و استفاده از نرم افزار SAFE برای طراحی پی بیلبورد هم بسیار کارآمد است. در این نرم افزارها می توان نیروهای گوناگون را لحاظ کرد و از عملکرد سازه اطمینان حاصل کرد.