سیمان پرتلند پوزولانی

سیمان پرتلند پوزولانی (Portland Pozzolana Cement) ، مخلوطی یکنواخت و همگنی از سیمان پرتلند و پوزولان می باشد. این محصول نوعی سیمان هیدرولیک است. پوزولان ها مواد سیلیسی با سیلیسی و آلومینی هستند که به تنهایی فاقد ارزش چسبانندگی بوده و یا اینکه ارزش چسبانندگی آنها کم است. اما به صورت ذرات بسیار ریز، در دمای متعارف و در مجاورت با هیدروکسید کلسیم واکنش می دهند و ترکیباتی را تولید می کنند که ساختار آنها تا حدودی مشابه ترکیباتی است که بر اثر هیدراسیون پرتلند تولید می شود. پوزولان های به دو نوع طبیعی و مصنوعی (صنعتی) تقسیم بندی می گردند.

پوزولان های طبیعی در انواع خام یا تکلیس شده وجود داشته و به طور عمده شامل خاکسترهای آتشفشانی غیر بلورین می باشند. پوزولان های مصنوعی نیز به طور عمده شامل دوده سیلیس، خاکستر بادی و خاکستر پوسته برنج می باشند. سیمان پرتلند پوزولانی کندگیر بوده و تا حدودی نیز ضد سولفات است.

قیمت سیمان پوزولانی

قیمت سیمان پوزولانی به عواملی همچون کیسه ای یا فله ای بودن، کیفیت متریال سازنده و برند محصول بستگی دارد. به طور کلی پوزولان ماده ای ارزان قیمت است که جایگزین بخشی از سیمان می گردد. این امر در نهایت کاهش قیمت سیمان پرتلند پوزولانی را در پی دارد. بنابراین استفاده از این نوع سیمان از نظر اقتصادی به صرفه می باشد.

انواع سیمان پرتلند پوزولانی

سیمان پرتلند آمیخته با پوزولان های طبیعی به دو گروه سیمان پرتلند پوزولانی معمولی و سیمان پرتلند پوزولانی ویژه تقسیم بندی می شوند. سیمان پرتلند پوزولانی معمولی که با نماد (پ-پ) نمایش داده می شود، دارای پوزولان به میزان حداقل ۵ درصد و حداکثر ۱۵ درصد وزنی می باشد. از سیمان پرتلند پوزولانی معمولی برای مصارف عمومی و به منظور ساخت ملات یا بتن استفاده می گردد.

سیمان پرتلند پوزولانی ویژه با نماد (پ-پ-و) نشان داده می شود. مقدار پوزولان مصرفی در ساخت این سیمان ، به میزان بیش از ۱۵ درصد تا ۴۰ درصد وزنی می باشد. سیمان پرتلند پوزولانی ویژه حرارت هیدراسیون کمی دارد، در برابر املاح شیمیایی مقاوم بوده و مقاومت فشاری آن در روزهای اولیه (تا سه روز) کم است. از سیمان پرتلند پوزولانی ویژه می توان در ساخت بتن های حجیم و همین طور در مواردی که بتن تحت تهاجم شیمیایی قرار می گیرد، استفاده کرد.

کاربرد سیمان پوزولانی

از آنجایی که سیمان پرتلند پوزولانی حرارت هیدراسیون کمتری دارد و فرآیند هیدراسیون به کندی انجام می شود، می توان از آن در سخت سدها و بتن ریزی های حجیم استفاده نمود. با توجه به ارزان بودن سیمان پرتلند پوزولانی ، از این سیمان برای کارهای عادی همچون آجرچینی و ساخت جدول های بتنی استفاده می گردد. استفاده در محیط هایی است که در خطر حمله سولفات و کلر قرار دارند کاربردهای دیگر سیمان پوزولانی است. از سیمان پرتلند پوزولانی می توان در پروژه های سدسازی، ساخت اسکله و بندر، سازه های دریایی و هیدرولیکی استفاده کرد. مصرف سیمان پرتلند پوزولانی در هوای گرم و مرطوب مناسب است.

استفاده از سیمان پوزولانی در بتن ریزی در هوای سرد توصیه نمی گردد. لازم به ذکر است که در صورت استفاده از سیمان پرتلند پوزولانی در ساخت بتن ، به دلیل دیرتر سخت شدن این نوع سیمان ها ، باید با انجام آزمایش های لازم بر روی سیمان مورد استفاده و کسب اطلاع از روند افزایش مقاومت آن، نسبت به سیمان نوع 1 ، زمان انجام قالب برداری، باز کردن پایه های اطمینان، عمل آوری و هر آنچه که به مقاومت لازم در سنین مشخص مربوط است، به روش مناسب تصحیح گردد.

مزایای سیمان پرتلند پوزولانی

از مهم ترین مزایای استفاده از پوزولان ، کاهش مصرف سیمان می باشد. همچنین استفاده از پوزولان موجب کاهش هزینه های مربوط به ساخت سیمان می گردد. همچنین احتمال ترک خوردگی سطح بتن به دلیل خصوصیات ویژه بتن های ساخته شده با این سیمان ، وجود ندارد. این ویژگی به این دلیل است که بتن ساخته شده با سیمان پرتلند پوزولانی آب بیشتری در خود نگه می دارد و کمتر آب می اندازد. استفاده از پوزولان در ساخت بتن ، بهبود پرداخت و کارایی بتن را در پی دارد. پوزولان ها تخلخل بالایی داشته و از این رو موجب کاهش وزن بتن می گردند.

ضوابط پذیرش سیمان پرتلند

تواتر نمونه برداری و ضوابط پذیرش سیمان های پرتلند

نمونه برداری از سیمان پرتلند پوزولانی باید به یکی از روش های زیر صورت گیرد:

۱- از هر محموله وارده به کارگاه، kg ۵ نمونه

۲- از محل تسمه نقاله یا لوله انتقال به سیلو، از هر ton ۴۰ سیمان در حال انتقال یا کمتر، kg ۵ نمونه به صورت پیوسته یا ناپیوسته

۳- از محل تخلیه سیمان از سیلو، به ازای هر ton ۱۰۰، kg ۵ نمونه

۴- از انبار کیسه های سیمان، به ازای هر ton ۵ سیمان کیسه ای یا کمتر، یک کیسه به عنوان نمونه

۵- آزمایش های فوق حداکثر ماهی یک بار می باید انجام شوند.

۶- سایر ضوابط نمونه برداری مطابق با استانداردهای ملی ایران می باشد.

۷- سیمان پرتلند پوزولانی را هنگامی می توان قابل قبول تلقی کرد که هر دوی ضوابط زیر برآورده شوند:

نتایج حاصل از یک آزمونه و یا میانگین نتایج حاصل از دو آزمونه متوالی، ضوابط شیمیایی و فیزیکی الزامی سیمان های پرتلند ذکر شده در جدول ۱ و ۲ را برآورده سازند.

۸- میانگین نتایج حاصل از دو آزمونه متوالی یا میانگین نتایج حاصل از سه آزمونه متوالی بتن ساخته شده با سیمان پرتلند پوزولانی ، ضوابط ارائه شده در جدول ۳ را برآورده سازند.

جدول ۱- ویژگی شیمیایی الزامی سیمان های پرتلند پوزولانی

* تا زمان تدوین استاندارد مربوط به روش آزمون ردیف ۳ جدول فوق، باید از یکی از استانداردهای معتبر بین المللی استفاده شود.

جدول ۲- ویژگی فیزیکی الزامی سیمان های پرتلند پوزولانی

جدول ۳- ویژگی مکانیکی الزامی سیمان های پرتلند پوزولانی

ضوابط بسته بندی، حمل و نگهداری سیمان

بسته بندی، حمل و نگهداری سیمان های کیسه ای

• سیمان پرتلند پوزولانی و سایر سیمان های پرتلند کیسه ای باید در کیسه های مناسب، مقاوم و قابل انعطاف بسته بندی شود. به گونه ای که رطوبت و مواد خارجی نتوانند به داخل آن نفوذ کنند و کیسه سیمان در هنگام حمل و نقل پاره نشود.
• مشخصات پاکت کاغذی سیمان های کیسه ای باید مطابق با استاندارد ملی ایران به شماره ۴۵۴۳ باشد. استفاده از پاکت ها یا کیسه های نفوذپذیر در برابر رطوبت مجاز نیست.
• وزن اسمی هر کیسه سیمان پرتلند ۵۰ کیلوگرم می باشد.
• برای هر محموله سیمان پرتلند پوزولانی و سایر سیمان های کیسه ای وارد شده به کارگاه، مشخصات کارخانه و نوع سیمان و تاریخ تولید باید در برگ تحویل ثبت شده باشد.
• سیمان های کیسه ای باید بر اساس نوع به طور جداگانه در انبار نگهداری شوند، به گونه ای که امکان اشتباه آنها با هم وجود نداشته باشد.
• سیمان های کیسه ای باید بر روی کف خشک، که دست کم به اندازه ۱۰۰ میلی متر از سطح اطراف خود بالاتر باشند، قرار گیرند.
• شرایط انبار و ترتیب قرار دادن کیسه های سیمان پرتلند پوزولانی در انبار باید به گونه ای باشد که کیسه ها، به ترتیب ورود به انبار مصرف شوند.
• در مناطق خشک، حداکثر تعداد کیسه سیمان که می توان بر روی هم انبار کرد ۱۲ پاکت است، مشروط بر اینکه ارتفاع کل آنها از ۱/۸ متر تجاوز نکند. اعداد فوق در مناطق شرجی و با رطوبت نسبی بیش از ۹۰ درصد، به ترتیب ۸ پاکت و ۱/۲ متر می باشد.
• در مناطق خشک، کیسه های سیمان باید نزدیک به یکدیگر، با فاصله ۵۰ تا ۸۰ میلی متر از یکدیگر قرار داده شوند تا عبور جریان هوا از بین کیسه ها موجب خشک شدن سیمان بشود. در مناطق شرجی و با رطوبت نسبی بیش از ۹۰ درصد، کیسه های سیمان باید به یکدیگر چسبانیده شوند.
• کیسه های سیمان پرتلند پوزولانی و هر نوع سیمان دیگر، در همه مناطق باید حداقل ۳۰۰ میلی متر از دیوارها و ۶۰۰ میلی متر از سقف فاصله داشته باشند.
• در مناطق و در فصل هایی که احتمال بارندگی وجود داشته باشد، کیسه های سیمان پرتلند پوزولانی یا باید در انبارهای سرپوشیده نگهداری شود و یا اینکه روی آنها با ورقه های پلاستیکی پوشانیده شده و این ورقه ها به نحو کاملا مطمئنی در اطراف پایدار و محکم شود. در این مناطق و در این فصل ها، درها، پنجره ها و سیستم های تهویه باید بسته نگه داشته شوند تا از جریان هوای مرطوب در انبار جلوگیری شود.
• سیمان های کیسه ای باید در مناطق با رطوبت نسبی بیش از ۹۰ درصد، ۴۵ روز پس از تولید، و در سایر مناطق ۹۰ روز پس از تولید مصرف شوند و اگر بنا به دلایل غیرقابل اجتناب این امر میسر نشود، این سیمان ها باید قبل از مصرف مورد آزمایش قرار گیرند.
• سیمان پرتلند پوزولانی و سایر سیمان های کیسه ای که به مدت زیاد انبار شود ممکن است به صورت کلوخه های فشرده درآید. این گونه سیمان ها را باید با غلتانیدن پاکت ها بر روی کف اصلاح کرد تا به صورت پودر درآیند. در صورتی که با یک بار غلتانیدن، کلوخه به پودر تبدیل شود آن را می توان مصرف کرد وگرنه قبل از مصرف باید تحت ضوابط مشخصی کنترل شود.
• سایر ضوابط نگهداری و مصرف سیمان پرتلند پوزولانی و سایر سیمان ها ، مطابق با استاندارد ملی ایران، به شماره ۲۷۶۱ می باشد.

بسته بندی، حمل و نگهداری سیمان های فله ای

• سیمان های فله باید در سیلوهای استاندارد نگهداری شوند.
• سیلوهای سیمان و شالوده های آنها باید از نظر سازه ای محاسبه و طراحی شده باشند.
• سیلوهای سیمان باید مجهز به ترازنما، برای تعیین موقعیت تراز سیمان در داخل سیلو، و نیز دریچه ای در پایین برای میل زدن، در صورت طاق زدن سیمان باشند.
• برای هر محموله وارد شده به کارگاه، مشخصات کارخانه و نوع سیمان پرتلند پوزولانی و تاریخ تولید سیمان باید در برگ تحویل ثبت شده باشد.
• از آنجا که انتقال سیمان از مخزن کامیون به داخل سیلو به کمک هوای فشرده صورت می گیرد و در نتیجه سیمان به تدریج متورم می شود، نباید بیش از ۸۰ درصد ظرفیت اسمی سیلوها را پر کرد.
• سیمان های فله را باید بر اساس نوع آنها به طور جداگانه نگهداری کرد، به گونه ای که امکان اشتباه آنها با هم وجود نداشته باشد. نوع سیمان موجود در هر سیلو باید به نحو مناسبی مشخص شود.
• سیمان پرتلند پوزولانی و سایر سیمان های نگهداری شده در سیلو باید حداکثر ۹۰ روز پس از تولید مصرف شود، و اگر بنا به دلایل غیر قابل اجتناب این امر امکان پذیر نشد، باید قبل از مصرف تحت آزمایش قرار گیرد.
• سایر مشخصات سیلوها و ضوابط نگهداری سیمان در آنها، مطابق با استاندارد ملی ایران، به شماره ۲۷۶۱ می باشد.