استانداردهای طراحی داروخانه

عنوان داروخانه معمولا به مکانی اطلاق می گردد که در آن دارو توزیع می شود ولی در بسیاری از داروخانه ها علاوه بر دارو، لوازم آرایشی و بهداشتی نیز فروخته می شود. به دلیل اهمیت بالای محیط های مرتبط با سلامت افراد، رعایت استانداردهای طراحی داروخانه ، در معماری این فضاها الزامی است. رعایت استانداردهای طراحی داروخانه ، از جهات مختلفی حائز اهمیت می باشد که مهم ترین این موارد، ایجاد شرایط لازم جهت نگهداری داروها و خلق فضایی مناسب برای مراجعه کنندگان و کادر داروخانه هستند.

پلان طبق استانداردهای طراحی داروخانه

از آنجا که فعالیت بخش های مختلف داروخانه مرتبط و وابسته به یکدیگر می باشند، قرارگیری آن ها در نزدیکی یکدیگر و به ترتیب اولویت، یکی از موارد ضروری در استانداردهای طراحی داروخانه است. از این رو، بهتر است پیشخوان ها به ترتیب تحویل نسخه، تحویل دارو و صندوق قرار گیرند. در صورت وجود بخش مربوط به لوازم آرایشی و بهداشتی، این قسمت در کنار صندوق در نظر گرفته می شود. بر اساس استانداردهای طراحی داروخانه ، بخش پذیرش نسخه حتما باید در مرکز قرار گیرد و فضای کافی در اطراف آن وجود داشته باشد.

بخش مهم بعدی در استانداردهای طراحی داروخانه ، قسمت تحویل دارو و انبار می باشد. این دو بخش باید در مجاورت یکدیگر قرار گیرند تا امکان دسترسی راحت به انبار از پیشخوان تحویل دارو و برعکس آن، وجود داشته باشد. مساحت حدودی این بخش ها حدود 18 تا 37 متر مربع در نظر گرفته می شود.

یکی از استانداردهای طراحی داروخانه که کمتر به آن توجه می شود، محل قرارگیری هر بخش به طور مجزا از سایر بخش ها است. این موضوع به این معنا است که علاوه بر نزدیکی بخش های مرتبط با یکدیگر، موقعیت قرارگیری هر کدام از آن ها به طور مجزا نیز اهمیت دارد. در تعیین موقعیت هر بخش، باید به مسئله ی دسترسی هر بخش به فضاهای مرتبط مجاور توجه شود. 

طراحی فضاهای مختلف بر اساس استانداردهای داروخانه

انواع فضاهای متداول در داروخانه ها شامل موارد زیر است.

• بخش دریافت نسخه پزشک
• قسمت دریافت داروهای بدون نسخه
• بخش فروش لوازم آرایشی – بهداشتی
• قسمت مربوط به مکمل ها
• اتاق پزشک
• اتاق مشاوره
• انبار
• بخش داروسازی
• فضای نشستن و انتظار مراجعین
• صندوق

به طور کلی می توان فضاهای داخل داروخانه را به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول شامل بخش های داخلی مانند انبار داروها و محل استراحت پرسنل می باشد. قسمت پیشخوان و قفسه های دارویی و لوازم آرایشی و بهداشتی نیز در دسته ی دوم قرار می گیرند. رعایت استانداردهای طراحی داروخانه برای قسمت های داخلی تر، اهمیت بیشتری دارد. این در حالی است که در طراحی بخش بیرونی، طراح آزادی عمل بیشتری برای اعمال ایده های خلاقانه و جدید در دکوراسیون داخلی داروخانه با سبک مورد نظر خود دارد. مهم ترین بخش رعایت استانداردهای طراحی داروخانه ، فراهم کردن شرایط مناسب از نظر تهویه، نور و دما، برای نگهداری داروهای خاص می باشد. در صورت عدم توجه به ضوابط طراحی داروخانه در انبار داروها، مجوز تاسیس داروخانه داده نخواهد شد.

بخش عمومی داروخانه

از مهم ترین استانداردهای طراحی داروخانه ، ایجاد مسیر حرکتی مناسب می باشد. طبق ضوابط طراحی داروخانه ، سیرکولاسیون داروخانه باید به نحوی طراحی شود که افراد بتوانند به راحتی بین قفسه ها و بخش های مختلف حرکت کنند. اغلب افراد با نگرانی و اضطراب ناشی از بیماری به داروخانه مراجعه می کنند. مشخص بودن عنوان خدمت هر پیشخوان (دریافت نسخه، تحویل نسخه، صندوق و غیره) توسط نصب تابلو با فونت درشت و خوانا، در پیدا کردن مسیر به مراجعه کننده کمک می کند. طبق ضوابط طراحی داروخانه ، بهتر است محل قرارگیری صندوق و تحویل دارو و نسخه، در نزدیکی یکدیگر باشد. همچنین در نظر گرفتن فضایی برای نشستن بیماران در زمان انتظار مفید است.

بخش پشتیبانی و انبار

مهم ترین نکته در طراحی بخش های پشتیبانی داروخانه، ایجاد شرایط مناسب از نظر رطوبت، دما و دسترسی و حرکت از بخش های مختلف آن می باشد. از دیگر مواردی که در استانداردهای طراحی داروخانه باید به آن توجه شود، مهیا کردن امکان نظارت بر بخش انتظار و محل حضور بیماران از داخل انبار است. در نظر گرفتن فاصله ی کافی بین قفسه ها، پایین بودن دمای محیط انبار، تعبیه ی یخچال برای داروهای خاص، و مهم تر از همه دسته بندی کردن داروها، از مواردی است که در استانداردهای طراحی داروخانه به آن پرداخته می شود.

نور و رنگ در استانداردهای طراحی داروخانه

در طراحی داروخانه ، استفاده از تم رنگی با محوریت رنگ هایی روشن و خنثی پیشنهاد می شود. بر اساس استانداردهای طراحی داروخانه ، بهتر است حداکثر از ترکیب سه رنگ استفاده شود. رنگ های به کار رفته در طراحی داخلی داروخانه، باید به نحوی انتخاب شوند که در جهت ایجاد آرامش و اعتماد بیمار عمل کند. طبق استانداردهای طراحی داروخانه ، استفاده از رنگ های استرس زا و تیره مانند قرمز و سیاه، انتخاب مناسبی نمی باشد. رنگ های روشن که حس پاکیزگی را به مخاطب القا می کنند، در ترکیب با رنگ های دیگری همچون زرد، سبز و بنفش، جذابیت بصری را به همراه دارد.

نورپردازی از موارد دیگری است که در استانداردهای طراحی داروخانه بررسی می شود. تعیین شدت، دمای رنگ نور، تعداد و فاصله ی نورهای مصنوعی از نکات حائز اهمیت در راستای رعایت ضوابط طراحی داروخانه می باشند. همچنین می توان از نور به عنوان ابزاری برای شاخص کردن بخش هایی از فضا استفاده کرد.

ازنکات مهم که در استانداردهای طراحی داروخانه مد نظر قرار می گیرد، استفاده ی حداقلی از نور طبیعی در قسمت انبار نگهداری داروها می باشد. نور مستقیم آفتاب می تواند به روند فساد و خرابی داروها سرعت ببخشد. از این رو تلاش می شود تا حد ممکن، نور مصنوعی را جایگزین نور طبیعی کرد.

رطوبت و دما بر اساس ضوابط طراحی داروخانه

از آنجا که داروهای گوناگونی در انبار داروخانه نگهداری می شوند، ایجاد شرایط لازم برای تامین سلامت آن ها مهم می باشد. یکی از موارد حائز اهمیت در ضوابط طراحی داروخانه ، حفظ رطوبت معین برای داروها است. رطوبت بالاتر از حد مشخص، سبب خرابی و فساد برخی داروها می شود که برای کنترل آن، نصب رطوبت سنج الزامی می باشد.

شرایط نگهداری همه ی داروها یکسان نیستند. برخی از آن ها در یخچال نگهداری می شوند و برخی دیگر در خارج از آن. ولی به طور کلی دمای محیط برای نگهداری اغلب داروها مناسب نمی باشد. خنک نگه داشتن محیط مخصوصا قسمت انبار، از نکات حیاتی در استانداردهای طراحی داروخانه است.

نکات مهم در استانداردهای طراحی داروخانه

از نکات حائز اهمیت در استانداردهای طراحی داروخانه ، توجه به مقیاس انسانی در طراحی قفسه و پیشخوان ها، به منظور تعامل راحت تر بیمار و کارمند می باشد. فضای داخلی داروخانه باید به نحوی طراحی شود که امکان حضور افراد دارای مشکل جسمی و حرکتی بر روی ویلچر یا با عصا و واکر فراهم باشد. برای این منظور باید از رمپ و بالابر مغازه به جای پله در طراحی داروخانه استفاده کرد. در نظر گرفتن شرایط معلولین، محدود به پله و اختلاف سطح نمی شود، بلکه طبق ضوابط طراحی داروخانه ، در تعیین فرم و ارتفاع پیشخوان ها و قفسه ها نیز باید به افراد روی ویلچر نیز توجه شود. ارتفاع ۸۰ تا ۱۰۰ سانتی متری برای ارتفاع پیشخوان توصیه می شود. بر اساس استانداردهای طراحی داروخانه ، عرض راهروهای بین قفسه ها نیز باید به گونه ای در نظر گرفته شود که امکان عبور ویلچر فراهم باشد.

علاوه بر موارد ذکر شده، رعایت نکات دیگری نیز بر اساس استانداردهای طراحی داروخانه ، دارای اهمیت می باشد. به برخی از این موارد در ادامه اشاره خواهد شد.

• موقعیت قرارگیری بخش تحویل نسخه و دارو باید در راستای دید مستقیم مراجعه کننده در سالن انتظار باشد.
• تعیین مساحت لازم برای سالن انتظار باید بر اساس وسعت داروخانه در نظر گرفته شود.
• بخش مشاوره به صورت مجزا از پیشخوان تحویل دارو و نسخه در نظر گرفته شود تا افراد در صورت عدم نیاز به مشاوره، معطل نشوند.

برای مطالعه بیشتر:

طراحی داخلی مطب دندانپزشکی

دکوراسیون مطب دندانپزشکی لاکچری

دکوراسیون مطب دندانپزشکی کوچک

طراحی اتاق مشاوره داروخانه

دکوراسیون داخلی مطب دندانپزشکی

طراحی مطب دندانپزشکی کودکان

بهترین رنگ برای مطب دندانپزشکی

طراحی کابینت مطب دندانپزشکی

دکور مطب دندانپزشکی

ایده برای مطب دندانپزشکی