استعلام قیمت
عمران مدرن بازار نوین ارتباطات ساختمانی
برای طراحی سیستم اعلام حریق ، ابتدا باید موقعیت و مکان نصب سیستم بررسی شود تا نوع سیستم اعلام حریق مشخص گردد. سپس، تعداد تجهیزات اعلام حریق و مسائل مرتبط با نصب کابل و مدارها بررسی می شوند. این موارد در قالب نقشه ای برای نصب سیستم اعلام حریق تدوین می شوند. این نقشه ها و طراحی های انجام شده، ابتدایی ترین مرحله برای نصب و اجرای سیستم اعلام و اطفاء حریق هستند. در تمامی مراحل، رعایت ضوابط و استانداردهای مرتبط با سیستم های اعلام حریق بسیار حیاتی است.
در ادامه، به بررسی جوانب مختلف مرتبط با طراحی سیستم اعلام حریق، از جمله طراحی سیستم های متعارف و آدرس پذیر، نرم افزارهای مرتبط، استانداردهای این حوزه و دستورالعمل های ضروری برای طراحی بهینه سیستم اعلام حریق می پردازیم.
نکات طراحی سیستم اعلام حریق
در طراحی سیستم اعلام حریق ، باید یک مجموعه از قوانین، معیارها و استانداردها را به دقت مد نظر قرار داد. این استانداردها به نصب صحیح سیستم اعلام حریق کمک می کنند و باعث می شوند که در صورت وقوع حادثه آتش سوزی، این سیستم ها به بهترین شکل ممکن عمل کنند. در این قسمت، به بررسی عوامل مهمی که باید در طراحی سیستم اعلام حریق توجه شود، خواهیم پرداخت.
تطابق با قوانین ایمنی آتش
در طراحی سیستم اعلام حریق ، یکی از ارکان حیاتی و بسیار مهم، رعایت و اجرای قوانین ایمنی آتش است. این قوانین در هر کشور متفاوت است و در نتیجه برای انجام طراحی سیستم اعلام حریق به صورت صحیح، ضروری است که به استانداردهای ملی مربوط به سیستم های اعلام حریق در کشور مورد نظر خود مراجعه نمایید. این استانداردها شامل مواردی از جمله مکان مناسب برای نصب دستگاه های آژیر اعلام حریق، نوع ویژگی های دستگاه، مکان یابی دقیق دستگاه ها، عملکرد مورد نظر از دستگاه ها، فرآیند نظارت و پایش بر دستگاه ها، و همچنین برگزاری آزمون ها و بازبینی های دوره ای برای سیستم های اعلام حریق می شوند.
پیروی از مقررات محلی مربوط به سیستم های اعلام حریق
علاوه بر استانداردهای ملی سیستم های اعلام حریق حریق، توجه به قوانین محلی نیز امری بسیار حیاتی برای افرادی است که در زمینه طراحی سیستم های اعلام حریق کار می کنند. این قوانین محلی شامل مقررات مربوط به ساختمان ها و الزامات مربوط به سازمان های بیمه می شوند. از این رو، اگر قصد بهبود کیفیت تجهیزات اعلام حریق قدیمی خود را دارید یا در حال طراحی سیستم اعلام حریق جدید هستید، حتماً باید به این قوانین محلی توجه کنید.
به عنوان مثال، در طراحی سیستم اعلام حریق ، شاید لازم باشد مقررات مربوط به معلولین را رعایت کنید تا امکان استفاده از سیستم اعلام حریق برای افرادی که دارای نیازهای خاص هستند، فراهم شود. این گونه توجه به مقررات محلی، به افزایش ایمنی و رضایت کاربران این سیستم ها کمک می کند و می تواند در تطابق با مقررات حقوقی و ایمنی محیطی نیز تأثیرگذار باشد.
در نظر گرفتن اهداف مدیران ساختمان
درست است که در طراحی سیستم اعلام حریق ، لازم است از قوانین محلی و استانداردهای ملی مربوط به ایمنی آتش پیروی کنید، اما توجه به اهداف و نیازهای مدیران ساختمان نیز بسیار حائز اهمیت می باشد. همانطور که اشاره کردیم، هر کسب و کار و ساختمان تجاری ممکن است اهداف خاص و نیازهای منحصر به فردی داشته باشد که ممکن است با استانداردها و مقررات عمومی تفاوت داشته باشند.
برای مثال، ممکن است مدیران ساختمان تمایل داشته باشند که سیستم اعلام حریق شامل امکانات نظارتی یا اطلاع رسانی باشد، یا نیاز به ذخیره سازی داده های پیشین داشته باشند. برای این منظور، ارتقاء و طراحی سیستم اعلام حریق به صورتی که نیازهای خاص مدیران را تأمین کند، بسیار مهم است.
در کل، ترکیبی از رعایت استانداردها و مقررات عمومی و همچنین توجه به نیازهای خاص مدیران ساختمان می تواند به یک طراحی بهینه و مؤثر منجر شود.
در نظر گرفتن همه جوانب ایمنی حریق
برای طراحی سیستم اعلام حریق کارآمد و اثربخش، باید در نظر داشته باشید که این سیستم به تناسب با ویژگی های ساختمان و شرایط خاص آن طراحی شود.
برای بهبود سیستم اعلام حریق و افزایش تطابق آن با نیازهای خاص، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- ارزیابی دقیق محیط ساختمان: ارزیابی دقیق محیط ساختمان و شناخت معماری، جنبه های فیزیکی و نقاط قوت و ضعف، از اولین اقدامات برای طراحی سیستم اعلام حریق می باشد.
- مشورت با متخصصان: با مشاوره با متخصصان و کارشناسان مربوطه، می توانید به تعیین نیازهای خاص سیستم اعلام حریق بپردازید.
- استفاده از فناوری های پیشرفته: بهره گیری از تکنولوژی های نوین و سیستم های هوش مصنوعی در طراحی سیستم اعلام حریق می تواند به بهبود عملکرد و اثربخشی سیستم کمک کند.
- اجرای آزمون ها و تست ها: پس از طراحی سیستم اعلام حریق ، اجرای آزمون ها و تست ها به منظور اطمینان از عملکرد صحیح سیستم اعلام حریق در شرایط واقعی ضروری است.
طراحی سیستم اعلام حریق : زون بندی
در طراحی سیستم اعلام حریق ، منطقه بندی و تعیین زون های تحت پوشش این سیستم بسیار حیاتی است. زون بندی، مناطق مشخصی از ساختمان را که تحت پوشش دستگاه های اعلام حریق قرار می گیرند، مشخص می کند. این زون ها دارای دستگاه های اعلام حریق یا سیستم های خودکار اعلام حریق هستند که هدفشان اطلاع رسانی سریع و موثر به اهالی ساختمان در صورت وقوع حریق است.
اهمیت منطقه بندی در سیستم اعلام حریق این است که در صورت وقوع حریق، اطلاعات مکانی دقیق درباره نقاط مورد نیاز برای افراد اطلاعات بیشتری را برای خروج به ایمنی فراهم می کند. این مناطق تحت پوشش بر اساس ویژگی های مختلف ساختمان و استانداردهای ملی مشخص می شوند.
مثلاً، در منطقه بندی یک ساختمان، فرضاً مناطقی که احتمال بروز حریق در آن ها بیشتر است (مثل آشپزخانه ها، پایین ترین طبقه ها و فضاهای با استفاده بیشتر) باید دارای تعداد بیشتری دستگاه اعلام حریق و اطلاع رسانی مناسب باشند.
به طور کلی، این منطقه بندی تحت پوشش سیستم اعلام حریق معمولاً توسط متخصصان ایمنی آتش و با رعایت استانداردهای ملی و مقررات محلی انجام می شود تا در صورت وقوع حریق، سیستم به بهترین شکل ممکن عمل کند و اطلاعات دقیق به افراد ساختمان ارائه شود.
در طراحی سیستم اعلام حریق ، معیارهای مربوط به زون ها بسیار حیاتی هستند و باید به دقت رعایت شوند. این معیارها برای ایجاد سیستم اعلام حریق مؤثر و کارآمد در ساختمان ها مورد نظر هستند و ممکن است بر اساس استانداردها و مقررات ملی مختلف متغیر باشند. ذکر شده است که مساحت زون ها نباید بیشتر از ۲ هزار مترمربع باشد و اگر ساختمان چند طبقه با مساحت کل طبقه های بالای ۳۰۰ متر مربع باشد، باید زون های اعلام حریق به هر طبقه محدود شوند.
طراحی سیستم اعلام حریق : شستی
شستی های اعلام حریق یکی از اجزای بسیار حیاتی در طراحی سیستم اعلام حریق هستند و نقش اساسی در اطلاع رسانی به اهالی ساختمان در صورت وقوع حریق دارند. طراحی و نصب شستی های اعلام حریق باید با رعایت معیارهای مشخص انجام شود تا به اطمینان از عملکرد صحیح آنها در شرایط اضطراری برسیم.
معیارهای مهم در طراحی شستی های اعلام حریق عبارتند از:
- مکان مناسب: شستی ها باید قابل مشاهده باشند تا افراد در مواقع اضطراری به راحتی به آن ها دسترسی داشته باشند.
- علائم و نشانه ها: علائم و نشانه های مناسب برای شستی های اعلام حریق باید نصب شوند تا افراد بتوانند آن ها را شناسایی کنند.
- اختصاصی بودن: شستی های اعلام حریق باید به طور اختصاصی برای اعلام حریق به کار برود و هیچ استفاده دیگری از آن ها نشود.
- قابلیت فعال سازی آسان: شستی های اعلام حریق باید با کشیدن یک اهرم یا فشردن یک کلید به سرعت فعال شوند.
- عملکرد صحیح: شستی ها باید با توجه به استانداردهای ملی و مقررات محلی به طور دوره ای تست و بازرسی شوند تا عملکرد صحیح آن ها تضمین شود.
رعایت این معیارها در طراحی سیستم اعلام حریق ضروری است تا در صورت وقوع حادثه حریق، افراد به سرعت و به صورت ایمن اقدام به تخلیه ساختمان نمایند.
طراحی سیستم اعلام حریق : دتکتور
کاشف ها یا دتکتورهای اعلام حریق، جزء اجزای حیاتی سیستم های اعلام حریق هستند. هدف اصلی از طراحی و نصب این دتکتورها، تشخیص علائم حریق در مراحل ابتدایی است. پس از تشخیص این علائم توسط دتکتورها، اطلاعات مرتبط با حریق به پنل مرکزی ارسال می شود و در نهایت سیستم های هشدار ساختمان فعال می شوند. به منظور بهبود عملکرد سیستم و تضمین امنیت، طراحی و نصب دتکتورهای اعلام حریق باید با رعایت قوانین و مقررات مربوطه انجام شود و باید با نیازها و ویژگی های ساختمان مورد نظر منطبق باشد.
قوانین خاص طراحی انواع دتکتور اعلام حریق
کاشف های حریق دارای دو نوع اصلی کاشف های دودی و کاشف های حرارتی می باشند. برای نصب این دتکتورها، باید مقررات خاصی را رعایت کرد. به عنوان مثال، کاشف های حریق دودی باید در ارتفاع حداکثر ۱۰.۵ متر از سطح زمین نصب شوند. اگر ارتفاع سقف فضای مورد نظر از ۱۰.۵ متر بیشتر باشد، باید از کاشف های حریق دودی نوری خطی یا دیگر انواع مناسب استفاده شود. همچنین، اگر در یک اتاق دریچه ی هوا وجود داشته باشد و می خواهیم کاشف حریق دودی در آن اتاق نصب کنیم، باید فاصله حداقل یک متری بین نصب دتکتور حریق دودی و دریچه ی هوا را رعایت کنیم.
در مورد نصب کاشف های حرارتی نیز، استانداردها و مقررات خاصی وجود دارد که باید پیروی شود. برای مثال، در مکان هایی که ممکن است دود بلند شود یا احتمال آتش سوزی وجود داشته باشد، از کاشف های حرارتی استفاده می شود. در مواقعی که نمی توان تغییر دما را به صورت آشکار تشخیص داد، از دتکتور حرارتی افزایشی استفاده می شود.
به علاوه، اگر بخواهیم دتکتور حرارتی را در مکان هایی مانند پارکینگ یا اتاق دیزل نصب کنیم، باید از دتکتور حرارتی افزایشی استفاده کنیم. در کل، نصب هر نوع دتکتور حریق، انطباق با مقررات و استانداردهای مربوطه را ایجاب می کند و این امر برای تضمین امنیت و عملکرد بهینه سیستم حریق بسیار حیاتی است.
طراحی سیستم اعلام حریق : کنترل پنل
پنل اعلام حریق یک جزء اساسی در طراحی سیستم اعلام حریق است و می تواند کنترل اجزای مختلف این سیستم مانند دتکتورها و آژیر اعلام حریق را بر عهده داشته باشد. همچنین، این پنل قادر است تامین انرژی برق برای دستگاه های دیگر، عملیات اعلان ها و نیازهای دیگر سیستم اعلام حریق را فراهم کند.
در طراحی پنل اعلام حریق باید به استانداردهای خاصی پایبند بود. همچنین، در نصب این پنل باید مقررات و معیارهای مربوط به ایمنی آتش را رعایت نمود. به عنوان مثال، پنل اعلام حریق باید در مکانی نصب شود که پرسنل نگهبان به آن دسترسی داشته باشند. همچنین، باید اطمینان حاصل شود که در محل نصب پنل به میزان کافی روشنایی وجود دارد و در صورت قطعی برق، برق اضطراری برای پنل تامین می شود.
یک شرط مهم دیگر در نصب پنل اعلام حریق این است که مکان نصب آن باید در جای مناسبی از ساختمان و در منطقه ی تخلیه ساختمان در نظر گرفته شود. علاوه بر این، باید از مقاومت پنل در برابر ضربه ها و آسیب فیزیکی اطمینان حاصل شود.
طراحی سیستم اعلام حریق : تجهیزات دیداری و شنیداری
در طراحی سیستم اعلام حریق ، تجهیزات اعلام حریق دیداری و شنیداری شامل آژیرها و آژیر فلاشرها هستند. در نصب و طراحی این تجهیزات اعلام حریق، مقررات و قوانین خاصی باید رعایت گردد. به عنوان مثال، در اتاق هایی که از تجهیزات اعلام حریق استفاده می شود، قدرت صوت نباید کمتر از ۷۵ دسی بل باشد. در صورتی که آژیرها در فضاهای عمومی نصب شوند، قدرت صوتی آن ها نباید کمتر از ۶۵ دسی بل باشد. همچنین، در نصب سیستم های اعلام حریق شنیداری، فرکانس های صدایی که توسط این سیستم ها تولید می شود، باید در محدوده ی ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ هرتز تولید شود.
طراحی سیستم اعلام حریق : کابل
کابل های اعلام حریق نیز از اهمیت بالایی در طراحی سیستم اعلام حریق برخوردارند. این کابل ها برای ایجاد و حفظ ارتباط در شرایط آتش سوزی بسیار حیاتی هستند. به همین دلیل، باید از نوع کابل های اعلام حریقی که در برابر آتش سوزی مقاوم هستند استفاده کرد. نوع و استفاده از کابل های اعلام حریق در طراحی سیستم های مختلف متفاوت است.
برای مثال، در طراحی سیستم های معمولی، معمولاً از کابل های با قطر ۲ در ۱ میلی متری مربع استفاده می شود و این کابل ها در لوله های برق قرار می گیرند. از سوی دیگر، در سیستم های اعلام حریق آدرس پذیر، از کابل های با قطر ۲ در ۱ و ۵ میلی متری و از نوع مقاوم در برابر آتش و حریق استفاده می شود. همچنین، مشخصات کابل و تغییرات مقطع آن باید بر اساس توصیه های فنی تولید کننده سیستم اعلام حریق در نظر گرفته شود.
طراحی سیستم اعلام حریق متعارف
سیستم اعلام حریق متعارف از متداول ترین انواع سیستم های اعلام حریق برای انواع مختلف ساختمان ها، به ویژه برای کسب و کارهای کوچک و ساختمان های مسکونی است. طراحی سیستم اعلام حریق متعارف نسبتا ساده و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است.
باید توجه داشت که این سیستم ها نمی توانند محل دقیق وقوع آتش سوزی را تشخیص دهند. به همین دلیل، معمولاً در ساختمان ها و ادارات کوچک استفاده می شوند. در نصب سیستم اعلام حریق متعارف، ساختمان به زون های مختلف تقسیم می شود و هر زون به عنوان یک واحد جداگانه در نظر گرفته می شود. با فعال شدن سیستم در هر زون، تنها می توان زون مربوطه را شناسایی کرد. این سیستم ها نیاز به سیم کشی زیاد دارند که ممکن است هزینه نصب را افزایش دهد.
طراحی سیستم اعلام حریق آدرس پذیر
سیستم اعلام حریق آدرس پذیر در مقایسه با سیستم اعلام حریق متعارف به نسبت پیچیده تر و کامل تر است. در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر، دستگاه ها و تجهیزات با استفاده از یک سیم کشی حلقه ای به پنل کنترل متصل می شوند و هر دستگاه دارای یک آدرس خاص و منحصربه فرد است. این امکان را فراهم می کند که مکان دقیق وقوع حریق در ساختمان تعیین شود.
یکی از مزایای اصلی این سیستم این است که نیاز به سیم کشی مجدد در صورت تغییرات در ساختمان ندارد، که به عنوان یک مزیت اقتصادی و زمانی مهم محسوب می شود. همچنین، این سیستم برای ساختمان های بزرگ و پیچیده به خوبی مناسب است.
در طراحی سیستم اعلام حریق آدرس پذیر، یک پنل مدیریت کاربردی نیز وجود دارد که امکان نظارت بر شرایط فنی سیستم و مانیتورینگ چراغ های هشدار را فراهم می کند. این پنل به کاربر امکان برنامه ریزی و تنظیم سیستم را می دهد. هرچند هزینه ابتدایی نصب سیستم اعلام حریق آدرس پذیر بیشتر از سیستم متعارف است، اما مزایای آن از نظر قابلیت ها و انعطاف پذیری بیشتری دارد و برای ساختمان های بزرگ و پیچیده یک گزینه عالی است.
طراحی سیستم اعلام حریق بی سیم
تفاوت اصلی سیستم اعلام حریق بی سیم در مقابل سیستم های معمولی این است که نیاز به سیم کشی نداشته و تجهیزات به صورت بی سیم با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. این مزیت باعث می شود که نصب این سیستم ها ساده تر و سریع تر باشد و هزینه نصب و تغییرات در ساختمان کاهش یابد. از آنجا که نیازی به سیم کشی نیست، مخصوصاً در ساختمان های مورد حفاظت یا با محدودیت های سیم کشی، این سیستم ها جایگزین مناسبی هستند.
هزینه اولیه نصب سیستم اعلام حریق بی سیم ممکن است بیشتر از سیستم های سیمی باشد. اما مزایای آن از نظر صرفه جویی در زمان و اختصاص نیروی انسانی در طی نصب و تغییرات برجسته است. علاوه بر این، سیستم های بی سیم با باتری ها تغذیه می شوند و به علت کمبود سیم کشی، ریسک تداخل و تصادم سیگنال بین تجهیزات کاهش می یابد. این سیستم ها همچنین به عنوان یک راهکار ایمنی پویا و انعطاف پذیر شناخته می شوند زیرا امکان اضافه کردن یا تغییر تجهیزات به سهولت و بدون نیاز به سیم کشی انجام می شود.
نرم افزار طراحی سیستم اعلام حریق
نرم افزارهای طراحی سیستم اعلام حریق معمولاً به منظور تسهیل فرآیند طراحی، تجزیه و تحلیل، مدل سازی و محاسبات مورد استفاده قرار می گیرند. سه نوع نرم افزار طراحی سیستم اعلام حریق و کاربردهای آن ها عبارتند از:
- نرم افزارهای تجزیه و تحلیل هیدرولیکی: این نرم افزارها برای تجزیه و تحلیل جریان مواد مثل آب، هوا، بخار و سیالات در طراحی سیستم اعلام حریق به کار می روند. این نرم افزارها به مهندسین اجازه می دهند تا فشارها، دبی ها، سرعت ها و مسائل مشابه را در سیستم ها مدل سازی و تجزیه و تحلیل کنند. این اطلاعات برای تعیین مکان های مناسب برای دتکتورها، آژیرها و دیگر تجهیزات اعلام حریق بسیار مهم است.
- نرم افزارهای طراحی اسپرینکلر: این نرم افزارها به مهندسین امکان می دهند تا سیستم های اعلام حریق با استفاده از اسپرینکلرها را طراحی کنند. آن ها محاسبات هیدرولیکی و دقیق در مورد ابعاد اسپرینکلرها، فشار آب مورد نیاز، تعداد و مکان یابی اسپرینکلرها و سایر جزئیات مربوط به سیستم اسپرینکلر را انجام می دهند.
- نرم افزارهای مدل سازی و محاسبات عمومی: این نرم افزارها به مهندسین امکان می دهند تا مدل سازی کلی سیستم های اعلام حریق را انجام دهند و محاسبات مرتبط با آن ها را انجام بدهند. این نرم افزارها معمولاً اطلاعاتی عمومی در مورد استانداردها، قوانین و مقررات اعلام حریق نیز ارائه می دهند.
با توجه به نیازهای مخصوص پروژه و مشخصات سیستم اعلام حریق، مهندسین ممکن است از یک یا چند نرم افزار مختلف برای انجام کارهای مختلف در طراحی سیستم اعلام حریق استفاده کنند.
طراحی سیستم اعلام حریق ساختمان تجاری
در طراحی سیستم اعلام حریق برای ساختمان های تجاری، طبق آیین نامه مقررات ملی، گروه بندی ساختمان ها به شرح زیر انجام می شود:
- با مقیاس کاربری محله و ارتفاع ۱ تا ۲ طبقه، حداکثر زیربنای ۶۰۰ متر مربع.
- با مقیاس کاربری محله و ارتفاع ۳ تا ۵ طبقه، حداکثر زیربنای ۲۰۰۰ متر مربع.
- با مقیاس کاربری منطقه و ارتفاع ۶ تا ۱۰ طبقه، حداکثر زیربنای ۵۰۰۰ متر مربع.
- با مقیاس کاربری شهر و ارتفاع بیش از ۱۰ طبقه، زیربنای بیشتر از ۵۰۰۰ متر مربع.
| کاربری | سیستم اعلام حریق متعارف | سیستم اعلام حریق آدرس پذیر |
| ساختمان تجاری | گروه الف و ب | گروه ج و د |
| ساختمان با کاربری مختلط به جز مسکونی | گروه الف و ب | گروه ج و د |
| ساختمان با کاربری مختلط با مسکونی | تا ۱۹ واحد | یا گروه د یا ۲۰ واحد به بالا |
| مراکز آموزش بزرگسالان | گروه الف و ب | گروه ج و د |
| مراکز نگهداری و آموزش کودکان و نوزادان | – | گروه الف، ب، ج و د |
| محل مراقبت از سالمندان و معلولان | – | گروه الف، ب، ج و د |
| هتل و خوابگاه | تا ۱۲ اتاق (۲۵ تخت) | بیش از ۱۲ اتاق (۲۵ تخت) |
| مرکز درمانی بدون امکان بستری | گروه الف | گروه ب، ج و د |
| مرکز درمانی با امکان بستری | – | گروه الف، ب، ج و د |
| مرکز درمانی با امکان بستری | گروه الف | گروه ب، ج و د |
| محل های عمومی مثل سینما | گروه الف | گروه ب، ج و د |
سیستم اعلام حریق در ساختمان های مسکونی
در طراحی سیستم اعلام حریق و انتخاب نوع سیستم باید به نکات زیر توجه کرد:
- ساختمان های ۵ سقف و یا بیشتر
- ساختمان های بیش از ۱۰ واحد
- ساختمان های زیر ۵ واحد (اختیاری)
| نوع ساختمان | سیستم اعلام حریق متعارف | سیستم اعلام حریق آدرس پذیر | |
| کمتر از ۵ طبقه و ۱۱ واحد | اختیاری | اختیاری | |
| کمتر از ۵ طبقه و بیش از ۱۱ واحد | ۱۶ واحد | ۱۷-۱۹ واحد | اختیاری |
| آژیر عمومی | آژیر مستقل | ||
| ساختمان ۵ تا ۱۰ طبقه و تا ۲۰ واحد | ۱۶ واحد | ۱۷-۱۹ واحد | اختیاری |
| غیر مجاز | آژیر مستقل | ||
| ساختمان ۲۰ واحد به بالا | غیر مجاز | اجباری | |
| ساختمان بیش از ۱۰ سقف و یا بیش از ۵۰۰۰ متر مربع | غیر مجاز | اجباری | |
برای مطالعه بیشتر:
دیدگاهتان را بنویسید