اسپیسر

سازه های بتنی نسبت به سازه های فولادی قدمت بیشتری دارند اما به معنای کارایی پایین تر این سازه ها نیست. از زمانی که بتن مسلح وارد سیستم های ساخت و ساز شد تا به امروز تغییرات اصلاحی زیادی داشته است. طی زمان های طولانی و با توجه به شرایط آب و هوایی متفاوت و حتی آزمون های سختی مانند سیل و زلزله آتش سوزی باعث شده است که مجموعه اصلاحات ساختاری و ترکیبی بتن مسلح به اوج خود برسد و پروتکل های دقیق و کاربردی با استانداردهای ایمنی بالا برای ساخت و ساز به وسیله بتن تدوین شود. یکی از این موارد استفاده از اسپیسر بتن می باشد.

در بحث بتن مسلح ، با میلگرد طرف هستید، میلگرد از ترکیبات فلزی ساخته شده است، فلزها ترکیباتی هستند که تمایل به اکسایش دارند و مشکل دقیقا از همین جا آغاز می شود. آنچه با عنوان اسپیسر بتن ، شناخته می شود، ابزارهایی است که کمک خواهد کرد تا پدیده اکسایش فلزات میلگرد به سازه بتنی آسیب نرساند.

ضرورت استفاده از اسپیسر بتن

زمانی که دو جزء با ترکیبات غیرهمسان کنار هم قرار می گیرد باید منتظر واکنش های متفاوت آن ها به عوامل محیطی باشیم. نتیجه آنکه اگر میلگرد را میان بتن کار بگذاریم باید پیش بینی واکنش های شیمیایی که تخریب را در پی دارد کرده باشیم. رطوبت و اکسیژن اگر به میلگرد برسد اکسایش اتفاق می افتد، اکسایش افزایش حجم میلگرد را به همراه خواهد داشت و انبساط ناشی از آن و زنگ زدگی به معنای فشار مضاعف داخلی است که از داخل به بیرون به بتن آماده عیار ۴۰۰ وارد می‎ شود.

بعید نیست که خرد شدگی اتفاق بیفتد. خبر بدتر اینکه هر چه میزان این اکسایش بیشتر می شود، شدت آن نیز افزایش می یابد. به سرعت شاهد افت استحکام سازه های غول پیکر بتنی خواهید بود. اگر به اول این داستان ترسناک بازگردیم، رطوبت و اکسیژن است که نقش بازی می کند. از چه طریق رطوبت و اکسیژن به بتن می رسد؟ از طریق مسیری که به آن پوشش بتن گفته می شود، در واقع فاصله سطح بتن آماده عیار ۴۰۰ تا سطح اولین میلگرد.

بنابراین نقش اسپیسر بتن پوششی است که به درستی میان بتن و میلگرد قرار می دهند. پوششی که مانع رسیدن رطوبت و اکسیژن و ترکیبات دارای کلر و سولفات به میلگردها می شود. اگر این پوشش با اسپیسر بتن احاطه نشده باشد، طی هر میلیمتر اکسایش پوشش بتن تا ۱۰ سال از عمر یک سازه بتنی که انتظار ۶۰ سال کار از آن می رود کاسته شده که به شدت مخرب و خطرناک است.

اسپیسر بتن چیست؟

همانطور که گفته شد، اسپیسر بتن ، نوعی فاصله گذاری میان میلگرد با فضای بیرون است. اساسا معنای اسپیسر همان فاصله گذاریست. باید مقاومت بالایی داشته باشد، از نظر متریال با بتن و فولاد میلگرد هماهنگی داشته باشد. خرید اسپیسر بتن را باید بر اساس محل کاربری و نوع کاربری انجام داد. محل استفاده اسپیسر میلگرد متفاوت است. اسپیسر آرماتور بندی هم بر اساس جنس دسته بندی می شود و هم بر اساس محل استفاده که در شیوه ساخت تفاوت هایی ایجاد می کند. از نظر اندازه نیز می توانید از ۵ میلی متر تا ۱۵۰ میلیمتر از انواع اسپیسر بتن پیدا کنید. در ادامه با انواع اسپیسر بتن ، آشنا خواهید شد.

انواع اسپیسر بتن از نظر نوع کاربری

طبیعتا شیوه قرارگیری میلگرد تعیین می کند که پوشش آن به چه صورت باشد. به طور کلی دو مدل از اسپیسر بتن از نظر محل استفاده وجود دارد. کاربرد فاصله گذارها برای استفاده در سطوح عمودی یا کاربرد آن برای سطوح افقی.

اسپیسر بتن برای سطوح افقی: سطوحی مانند ابعاد متنوع کف ، فونداسیون، شناژها و تیرها، پوترها، انواع سقف ها، سقف های عرشه فولادی، کامپوزیت های سقف، دال بتنی

اسپیسر بتن ، برای کف های پرتراکم و سنگین و فونداسیون

برای کف هایی که پرتراکم و سنگین اسپیسر هاردفیکس پیشنهاد می شود. تا ۳۵۰ کیلوگرم به صورت نقطه ای تحمل می کند. قرارگیری آن به صورت عمودی زیر میلگردهای اصلی است. محل قرارگیری میلگردها دارای دو شاخک است که قابلیت تنظیم سایز دارد.

اسپیسر بتن ، برای کف های متوسط و شناژ و پوتر و تیر

برای سازه های متوسط، نیاز به اسپیسر هایی وجود دارد که بتواند تا ۱۸۰ کیلوگرم بار نقطه ای را تحمل کند. اسپیسر نیمه سنگین ماکس فیکس می تواند این میزان از بار را تحمل خواهد کرد. چنین فاصله گذارهایی را نیز می توان به صورت عمودی زیر میلگرد اصلی قرار داد.

اسپیسر بتن ، برای انواع سقف

اگر به دنبال فاصله گذارهایی هستید که برای سقف و کف هایی که با خرید میلگرد از کارخانه سبک پوشانده شده است و قطعات پیش ساخت بتنی امکان استفاده داشته باشد اسپیسر مینی فیکس می تواند انتخاب مناسبی باشد. برای بار نقطه ای تا ۳۵ کیلوگرم را تحمل خواهد کرد. تنها امکان نگهداری میلگردهایی با سایز کم را خواهد داشت و مانند مدل های دیگر زیر میلگرد اصلی قرار می گیرد.

اسپیسر بتن ، برای دال های بتنی

برای ایجاد پوشش روی اجرای سقف دال بتنی دو شبکه نیاز به قطعه ای منحصر به فرد دارید که دارای پایه و هد باشد. این دو قطعه به صورت جداگانه باید موناژ شود تا بتواند پوشش مورد نیاز را فراهم کند. میلگردهای زیرین روی پایه قرار می گیرد و میلگردهای بالایی رو هد اسپیسر دابل فیکس قرار می گیرد.

اسپیسر بتن ، تقویتی

اسپیسر ساید فیکس برای سازه های سنگین و نیمه سنگین  قابلیت استفاده دارد. با داشتن قفل های یک طرفه برای مواردی که پیمانکار به هر دلیل نتوانسته باشد مقدار مورد نیاز اسپیسر را نصب کند به کار می آید. اگر در گزارش ناظر تعداد فاصله گذارها ناکافی قید شده باشد، چاره ی کار استفاده از اسپیسر هایی است که از بغل به میلگرد متصل شود. این مدل از فاصله گذارها به صورت عمودی زیر میلگرد اصلی قرار گرفته و از بغل جا زده می شود و تا ۲۰۰ کیلوگرم بار نقطه ای را تحمل خواهد کرد.

اسپیسر بتن، مناسب برای برای دیوار، ستون، مقاطع مدور

سطح عمودی، دیوارها و ستون ها و همه مقاطع مدور جایی است که نیاز به اسپیسر ویل فیکس دارد. استاندارد BSI7993 تولید می شود و پوشش بسیار مناسبی را اطراف میلگرد در شرایط عمودی ایجاد می کند. شیوه ساخت آن به صورتی است که در برابر لرزش و ارتعاش دوام خواهد داشت هنگام بتن ریزی دردسری ایجاد نخواهد کرد. استفاده از این فاصله گذار باعث قرارگیری میلگردها و قاب به صورت موازی می شود که این مزیت از پیچیده شدن وضعیت آرماتور در داخل قاب جلوگیری می کند.

اسپیسر بتن، مناسب برای قالب ها، پایه های پل،  خاموت

برای سازه های عمودی سنگین اسپیسر کیج فیکس مورد استفاده خواهد بود. برای ساخت آن دقت شده است که این فاصله گذار در هنگام حرکت و روندگی قاب مشکلی ایجاد نکند و برای این منظور دندانه هایی داخل آن گذاشته نمی شود. زمان قرارگیری آن دقیقا پیش از ورودی قفسه شمع به چاه حفاری است که نصب آن روی خاموت انجام می‎شود و به این ترتیب بین میلگرد و خاک پوشش مناسب ایجاد می کند.

جمع بندی انواع اسپیسرها

اگر قصد خرید اسپیسر داشته باشید با توجه به آنچه گفته شد، در لیست فروش اسپیسر با اسامی زیر برخورد خواهید کرد:

۱- اسپیسر کف هاردفیکس (با نام hardfix) در لیست قرار می گیرد. از ۳ سانت تا ۱۰ سانت این مدل از جداکننده در بازار موجود است و قیمت اسپیسر فونداسیون و کف سنگین که باید از مدل هارد باشد، نسبت به سایر جدا کننده ها بیشتر است. به طور مثال در حال حاضر قیمت اسپیسر ۵ سانتی هارد حدود ۲۰۰ تومان است و هرچه اندازه بالاتر باشد، قیمت افزایش خواهد داشت.

۲- اسپیسر کف ماکس فیکس (maxfix) از ۴ تا ۷.۵ سانت در بازار موجود است.

۳- اسپیسر کف مینی فیکس (minifix) از ۳ تا ۵ سانت در بازار موجود است.

۴- اسپیسر دیواری ویل فیکس (wheel fix) از ۴ تا ۷.۵ سانت در بازار موجود است.

آشنایی با انواع متریال اسپیسر بتن

فضاساز یا اسپیسر ها معمولا یا از جنس فلز ساخته می شوند، یا از جنس پلاستیک و یا بتن. اسپیسر فلزی معمولا به صورت مفتول مورد استفاده است و حالت خمیده دارد تا میلگرد بتواند روی آن قرار گیرد. نوع پلاستیکی این فضا سازها محبوبیت بالایی دارد. دلیل آن هم واضح است. قیمت اسپیسر پلاستیکی نسبت به قیمت اسپیسر فلزی و بتنی ارزان تر است، سرعت اجرایی بالایی دارد و برای اجرا،  نیروی انسانی کمتری می طلبد اما معایبی نیز دارد که این معایب گاهی سازندگان را مجاب می کند که اسپیسر بتنی را انتخاب کنند. با وجود بالاتر بودن قیمت اسپیسر بتنی ، معایب مدل های پلاستیکی جداکننده در بسیاری از موارد قابل چشم پوشی نیست.

چرا خریداران اسپیسر بتنی را به پلاستیکی ترجیح می دهند؟

دلیل این امر به معایب اسپیسر پلاستیکی باز می گردد.

دلیل اول: چسبندگی؛ با توجه به یکسان نبودن جنس پلاستیک و بتن، نمی توان انتظار چسبندگی داشت و فاصله ایجاد شده دردسرساز است.

دلیل دوم: تفاوت در ضریب حرارتی ؛ پلاستیک و بتن از نظر میزان انبساط و انقباض در شرایط تغییر دما بسیار متفاوت عمل می کنند و همین تفاوت موجب ایجاد ترک و شکاف می شود و دردسرساز است.

دلیل سوم: ناهمسانی در مقاومت ها؛ پلاستیک های تولید شده توسط تولیدکنندگان دارای مقاومت های متفاوتی است. تضمین اینکه میزان مقاومت مورد نیاز شما تامین خواهد شد کمی دشوار است و ریسک کاهش مقاومت در سازه در هنگام استفاده از آن بالا می رود.

دلیل چهارم: تغییرشکل بر اثر حرارت؛ پلاستیک در اثر تغییر دما خصوصا حرارت دچار تغییر شکل می شود و این تغییر در ساختاری مانند بتن می تواند مشکل ایجاد کند.

همین ۴ دلیل کافیست که در خرید اسپیسر پلاستیکی برای بسیاری از موارد شک کنید. اسپیسر بتنی بسیاری از این معایب را به طور کامل نخواهد داشت. خصوصا اگر جنس بتنی استفاده شود که با سازه شما مطابقت داشته باشد. اسپیسر بتنی قابلیت تولید در همه اندازه ها را دارد و هزینه های نگهداری کمتری نیز روی دست شما می گذارد. ضایعات کمتری دارد و در هر پروژه ای قابل استفاده است. اما به طور کلی اگر قصد دارید هزینه های نصب در ابتدای کار کم باشد، شرایط استفاده با توجه به معایب نوع پلاستیکی دردسرساز نباشد و با توجه به اینکه اسپیسر پلاستیکی قابلیت قفل کن داخل خود داشته و حفراتش باعث گیرایی بالای بتن و بالا رفتن سرعت کار خواهد شد، به عنوان جداکننده در دال های بتنی و کف های دو مش ، انتخاب مناسبی است.