طراحی درمانگاه و کلینیک

طراحی کلینیک و درمانگاه به طور مستقیم بر تجربه ی افراد از فضا تاثیر می گذارد، در نتیجه ضروری است علاوه بر مسائل عملکردی، به نکات زیبایی شناختی نیز توجه شود. از اصلی ترین نکات حائز اهمیت در طراحی درمانگاه و کلینیک، خلق فضایی تمیز و بهداشتی می باشد. اما در صورت عدم توجه به ایمنی و ایحاد محیطی آرامش بخش در معماری کلینیک ، نتیجه ی مطلوبی به دست نخواهد آمد. موارد متعددی در طراحی کلینیک و درمانگاه مورد بررسی قرار می گیرد که از میان آن ها می توان به طراحی داخلی درمانگاه و کلینیک، نورپردازی، انتخاب رنگ و متریال و نحوه چیدمان مبلمان اشاره کرد. در این مطلب قصد داریم به برخی از مهم ترین اصول و نکات در راستای طراحی کلینیک و معماری درمانگاه بپردازیم. همچنین شما می توانید برای مشاوره و دریافت نمونه کار طراحی داخلی درمانگاه ، با همکاران ما در شرکت عمران مدرن تماس بگیرید.

هزینه طراحی کلینیک و درمانگاه

هزینه ی طراحی کلینیک و درمانگاه بر اساس فاکتورهای مختلفی تعیین می شود. یکی از مهم ترین عوامل موثر بر تعیین هزینه طراحی درمانگاه و کلینیک، متراژ مورد نظر برای معماری کلینیک و درمانگاه است. بدیهی است که با افزایش مساحت کلینیک و درمانگاه، هزینه ی نهایی طراحی داخلی درمانگاه و کلینیک نیز بیشتر خواهد شد. در کنار متراژ فضا، سبک طراحی و کیفیت متریال مصرفی نیز بر قیمت معماری کلینیک و درمانگاه اثر گذار می باشد. طراحی کلینیک و درمانگاه مدرن، یکی از سبک های محبوب بین طراحان و معماران است که به دلیل مینیمال بودن طراحی، هزینه ی پایین تری دارد. همچنین با اضافه کردن تجهیزات و امکانات بیشتر به طراحی فضای داخلی درمانگاه ، طراحی کلینیک و درمانگاه هزینه ی بالاتری خواهد داشت. 

انواع فضاها در طراحی کلینیک و درمانگاه

از آنجا که فضاهای درمانی به طور مستقیم با سلامت روحی و جسمی انسان ها در ارتباط می باشند، طراحی کلینیک و درمانگاه نیز باید بر اساس ضوابط و اصول معینی انجام شود. در نتیجه معماران در ارائه ی طراحی های آزاد و خلاقانه برای معماری کلینیک و درمانگاه، با محدودیت هایی مواجه هستند. برای طراحی برخی از فضاها در معماری درمانگاه و کلینیک همچون بخش پذیرش و سالن انتظار، معماران آزادی عمل بیشتری دارند. در ادامه به بررسی نکاتی در خصوص طراحی انوع فضاها برای معماری درمانگاه و کلینیک خواهیم پرداخت.

ورودی در طراحی کلینیک

اولین محل مواجهه ی مراجعه کننده با طراحی کلینیک و درمانگاه، ورودی آن می باشد، در نتیجه طراحی این بخش در معماری کلینیک و طراحی فضای داخلی درمانگاه ، اهمیت بالایی دارد. مهم ترین نکته برای طراحی ورودی در طراحی کلینیک و درمانگاه، شاخص بودن آن است. بدین معنی که افراد برای پیدا کردن ورودی کلینیک، نیاز به راهنمایی نداشته باشند. همچنین ضروری است که درب ورودی کاملا عریض و استاندارد طراحی شود. از آنجا که فضاهای درمانی معمولا محیطی آلوده می باشند، بهتر است از درهای اتوماتیک به جهت کاهش میزان تماس دست، در طراحی داخلی درمانگاه و کلینیک استفاده شود. توصیه می شود تا حد امکان بین طراحی داخلی درمانگاه و کلینیک، با بخش خارجی معماری کلینیک ، تناسب و پیوستگی بر قرار باشد. یکی از راه های ایجاد هماهنگی میان بخش های مختلف طراحی کلینیک ، پایبند بودن به یک سبک در طراحی داخلی درمانگاه و کلینیک است. همچنین می توان از متریال های یکسان برای طراحی کلینیک در قسمت داخلی و بیرونی آن استفاده کرد.

پذیرش در معماری درمانگاه

از دیگر بخش های حائز اهمیت در طراحی کلینیک و درمانگاه، کانتر پذیرش است. یکی از نکات مهم برای طراحی پذیرش در معماری کلینیک ، توجه به ابعاد و موقعیت قرارگیری آن می باشد. موقعیت قرارگیری پیشخوان پذیرش باید به نحوی تعیین شود که امکان نظارت بر سالن انتظار، اتاق پزشک و ورودی کلینیک و درمانگاه وجود داشته باشد. همچنین بهتر است در تمامی مراحل معماری درمانگاه و کلینیک، به شرایط جسمی معلولین نیز توجه شود. لذا ارتفاع پیشخوان به نحوی تعیین می شود که امکان ارتباط چشمی کارکنان با افراد روی ویلچر فراهم باشد. از متداول ترین فرم های پیشخوان پذیرش در معماری کلینیک ، شکل U و L است.

سالن انتظار در معماری کلینیک و درمانگاه

شاید بتوان گفت مهم ترین بخش در طراحی کلینیک و درمانگاه، فضای سالن انتظار می باشد. دو هدف اصلی در معماری درمانگاه و کلینیک، ایجاد محیطی پویا برای افزایش راندمان کاری پرسنل و بهبود کیفیت فضایی برای جلب رضایت مراجعه کننده می باشد. از آن جا که مراجعین کلینیک و درمانگاه ها عمدتا بیماران هستند، توجه به نیاز و خواسته ی این دسته از افراد، در طراحی فضای داخلی درمانگاه و کلینیک، اهمیت بالایی دارد. به طور معمول کلینیک ها و درمانگاه ها جزو محیط های شلوغ محسوب می شوند لذا ضروری است فضایی جهت انتظار و نشستن افراد، در طراحی داخلی درمانگاه و کلینیک تعبیه شده باشد. 

چیدمان مبلمان سالن انتظار، بخش مهمی از طراحی کلینیک و درمانگاه است. مبلمان این فضا باید متناسب با متراژ و ظرفیت فضا و همچنین هماهنگ با سبک طراحی درمانگاه و کلینیک انتخاب شوند. از متداول ترین انواع مبلمان برای معماری درمانگاه و کلینیک، صندلی های نیمکتی هستند. این صندلی ها می توانند به صورت پارچه ای یا فلزی طراحی شوند. از راهکارهای جذاب برای طراحی سالن انتظار در معماری کلینیک و درمانگاه، استفاده از گیاهان به صورت گلدان یا دیوار سبز می باشد. همچنین توصیه می شود از مواردی همچون تلویزیون، آکواریوم، استند کتاب و مجله و بخشی مخصوص کودکان برای سرگرمی مراجعه کنندگان استفاده شود.

چیدمان مبلمان جهت طراحی کلینیک و درمانگاه، می تواند به صورت های گوناگون انجام شود. بسته به متراژ فضا و کاربری کلینیک، نحوه ی چیدمان صحیح مبلمان تعیین می گردد. متداول ترین سبک چیدمان مبلمان در طراحی داخلی درمانگاه و کلینیک، به صورت ردیفی در امتداد دیوارها می باشد. اما در صورت کمبود فضا برای طراحی فضای داخلی درمانگاه و کلینیک، می توان از چند ردیف در مقابل یکدیگر استفاده کرد. این نوع چیدمان بیشتر در طراحی درمانگاه کاربرد دارد. همچنین توجه داشته باشید که باید فضاهایی برای انتظار افراد روی ویلچر، بدون مسدود کردن مسیر رفت و آمد، در طراحی داخلی درمانگاه و کلینیک در نظر گرفته شود.

اتاق پزشک در طراحی کلینیک

از دیگر فضاها برای طراحی کلینیک و درمانگاه که در تمامی فضاهای درمانی نیز وجود دارد، اتاق پزشک می باشد. اتاق پزشک بسته به نوع کلینیک و متراژ فضا، ممکن است طراحی متفاوتی داشته باشد. اما اصلی ترین مسئله در طراحی اتاق پزشک برای معماری کلینیک و درمانگاه، تعبیه ی میز پزشک و صندلی بیمار و همراه می باشد. در برخی کلینیک ها و درمانگاه ها، ممکن است تخت معاینه نیز قرار گیرد.

یکی از نکات مهم در طراحی کلینیک و درمانگاه، توجه به ویژگی های مخاطب طراحی می باشد. به عنوان مثال در صورت طراحی کلینیک ویژه کودکان، مبلمان و تجهیزات اتاق پزشک باید بر اساس ارگونومی بدن کودک و همچنین ویژگی های این گروه سنی انتخاب شود.

سایر فضاها در معماری درمانگاه و کلینیک

علاوه بر موارد ذکر شده، فضاهایی همچون سرویس بهداشتی، انبار، آبدارخانه، اتاق استراحت کارکنان و ... نیز در طراحی کلینیک و درمانگاه حائز اهمیت می باشند. یکی از نکات مهم در معماری درمانگاه و کلینیک، توجه به سیرکولاسیون و مسیر حرکتی است. از این رو توصیه می شود چیدمان فضاها در طراحی کلینیک و درمانگاه، بر اساس ترتیب فعالیت های جاری در محیط صورت گیرد.

رنگ شناسی در طراحی کلینیک و درمانگاه

با توجه به اهمیت تاثیر رنگ ها بر حواس مختلف افراد، ضروری است که تمامی طراحان تا حد مطلوبی نسبت به علم روانشناسی رنگ ها برای طراحی داخلی درمانگاه و کلینیک آگاهی داشته باشند. محبوب ترین رنگ برای طراحی کلینیک و درمانگاه، رنگ سفید است. دلیل اینکه رنگ سفید به عنوان اولین رنگ برای معماری درمانگاه و کلینیک انتخاب می شود، ویژگی های مثبت آن همچون القای حس تمیزی و پاکیزگی و همچنین امکان ترکیب با سایر رنگ ها می باشد. رنگ سفید به دلیل بازتاب بیشتر نور، سبب روشنایی بیشتر و در نتیجه بزرگ به نظر رسیدن فضا می شود که این امر در طراحی درمانگاه و کلینیک های کوچک اهمیت بالایی دارد. اما توصیه ی ما به شما، استفاده از ترکیب های رنگ در طراحی فضای داخلی درمانگاه و کلینیک می باشد زیرا استفاده ی مطلق از رنگ سفید، محیطی یکدست و بی روح ایجاد می کند. 

بهترین رنگ ها برای معماری درمانگاه و کلینیک، رنگ های روشن و خنثی همچون آبی، سبز، طوسی، سفید، کرم و ... می باشند. همچنین توجه داشته باشید که استفاده از رنگ های متنوع و تند در طراحی اتاق معاینه برای طراحی فضای داخلی درمانگاه و کلینیک، باعث اختلال در تمرکز و حواس خواهد شد. لذا بهتر است حداکثر از ترکیب دو الی سه رنگ در طراح داخلی درمانگاه و کلینیک استفاده شود. از دیگر عوامل موثر بر انتخاب رنگ برای طراحی فضای داخلی درمانگاه و کلینیک، ویژگی های مخاطب است. معمولا برای طراحی درمانگاه و کلینیک مخصوص کودکان، از رنگ ها و طرح های شاد و کودکانه استفاده می شود.

تاثیر متریال بر طراحی کلینیک و درمانگاه

همان طور که پیش تر ذکر شد، یکی از اهداف اصلی در طراحی کلینیک و درمانگاه، ایجاد محیطی بهداشتی و پاکیزه می باشد. در نتیجه ضروری است که تمامی فضاهای محیط های درمانی مدام تمیز و ضدعفونی شوند. به این منظور باید از متریال هایی در طراحی درمانگاه و کلینیک استفاده شود که در برابر شستشو و رطوبت مقاوم باشند. همچنین در انتخاب متریال ها باید به هماهنگی آن ها با سبک طراحی داخلی درمانگاه و کلینیک نیز توجه شود. یکی از محبوب ترین انواع مصالح برای کفسازی در طراحی داخلی درمانگاه و کلینیک، لمینت است. البته انتخاب متریال محدود به کفپوش و دیوارپوش نمی باشد، بلکه توجه به هارمونی میان متریال تمامی اجزای طراحی فضای داخلی درمانگاه و کلینیک همچون مبلمان، الزامی است.

نورپردازی در طراحی کلینیک و درمانگاه

نورپردازی داخلی علاوه بر نقش دکوراتیو و تزئینی در طراح داخلی درمانگاه و کلینیک، در عملکرد کارکنان نیز نقش دارد. از این رو ضروری است که میزان روشنایی بر اساس استانداردهای تعیین شود. نور کمتر از حد استاندارد در طراحی فضای داخلی درمانگاه و کلینیک، باعث کاهش دقت و تمرکز، و روشنایی زیاد سبب خیرگی و آسیب به چشم خواهد شد. تامین روشنایی بهتر است به صورت ترکیبی از نور طبیعی و مصنوعی صورت گیرد. اما در برخی مواقع امکان بهره مندی از نور خورشید در طراحی درمانگاه وجود ندارد. در چنین شرایطی بهتر است با به کارگیری چراغ های متنوع در طراحی فضای داخلی درمانگاه و کلینیک، محیطی با نورپردازی جذاب ایجاد کنید. همچنین می توان با تغییر شدت روشنایی و یا فرمت چراغ ها، به شاخص شدن بخشی از طراحی فضای داخلی درمانگاه و کلینیک، کمک کرد. 

نکات طراحی درمانگاه عمومی

یکی از تفاوت های طراحی درمانگاه با طراحی کلینیک ، تخصصی بودن فضاهای داخلی آن ها می باشد. به طور معمول، تمامی فضاهای درمانی در هر کلینیک، مربوط به یک تخصص هستند. اما در طراحی درمانگاه عمومی ، انواع فضاها با کاربری های گوناگون وجود دارد و معمولا مساحت بیشتری نسبت به کلینیک خواهد داشت. به همین دلیل ضروری است که در طراحی درمانگاه ، به خصوص طراحی درمانگاه عمومی که تمامی حوزه های درمانی را در بر می گیرد، به سیرکولاسیون فضا توجه ویژه ای شود. بدین منظور ابتدا باید نیازهای فضا در طراحی درمانگاه عمومی تعیین و سپس بر اساس آن معماری درمانگاه صورت گیرد. در طراحی درمانگاه عمومی ، علاوه بر سیرکولاسیون و مسیر حرکتی ویژه بیماران و کارمندان، باید به جابجایی وسایل و تجهیزات نیز توجه شود. برای مثال بهتر است انتقال پرونده ها به بایگانی و یا زباله ها، از میان سایر افراد صورت نگیرد.

همچنین یکی از ایده های جذاب برای طراحی درمانگاه عمومی که وسعت بیشتری نسبت به طراحی کلینیک های تخصصی کوچک دارد، استفاده از نوار های رنگی در کف می باشد. با این روش می توان مسیر حرکتی برای دسترسی به بخش های مختلف را مشخص کرد. در طراحی درمانگاه عمومی و حتی طراحی کلینیک های چند طبقه، به این نکته توجه داشته باشید که فضا باید برای حضور افراد معلول نیز مناسب سازی شده باشد. برای دستیابی به این هدف، می توان از رمپ به جای پله در طراحی درمانگاه عمومی و کلینیک استفاده شود.