کاشی چیست؟ یکی از پرمصرفترین مصالح ساختمانی است که به دلیل مقاومت بالا، تنوع در طرح و رنگ و کاربرد گسترده در فضاهایی مانند حمام، آشپزخانه و کفپوش ساختمانها استفاده میشود.
در این مقاله با تاریخچه کاشی، مواد اولیه، انواع کاشی، مزایا و معایب آن آشنا خواهید شد. اگر قصد دارید اطلاعات بیشتری درباره کاشی کسب کنید، این مطلب برای شماست.
کاشی چیست؟
کاشی نوعی سنگ مصنوعی است که در ابعاد مختلف و با ضخامتی چند میلیمتری تولید میشود، یکی از سطوح آن دارای پوششی شیشهای، براق و صیقلی است که ظاهری صاف و هموار به آن میبخشد.
کاشی از جنس سفال یا سرامیک ساخته شده و در ساختمانها کاربرد ویژهای دارد از جمله مکانهای پرمصرف آن میتوان به حمامها، سرویسهای بهداشتی، آشپزخانهها و فضاهای عمومی مانند آبریزگاهها اشاره کرد.
سریعترین روش کاشیکاری نیز معمولا شامل استفاده از کاشیهای بزرگتر یا پیشساخته است که نیاز به برش کمتری دارند و نصب آنها به سرعت انجام میشود.

تاریخچه تولید و استفاده از کاشی
تولید و استفاده از کاشی از دوران باستان آغاز شده و در طی قرون متمادی توسعه یافته است و هنر سفالگری که به 10 هزار سال قبل از میلاد برمیگردد، سرمنشاء تولید کاشی است.
مصریان باستان اولین مردمی بودند که متوجه شدند کاشیهای رسی پخته شده در کوره، دوام و مقاومت بیشتری در برابر آب دارند. در دوران باستان، تمدنهای مختلف از کاشیهای مربعی کوچک برای تزیین ساختمانها بهره میبردند و تاریخچه کاشیکاری را میتوان به مصریان نسبت داد.
تاریخ کاشیکاری در ایران به حدود 1250 سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد در آن زمان، ایرانیان از کاشیهای مختلف برای تزیین معابد چغازنبیل استفاده میکردند. کاشان نیز به عنوان برجستهترین مرکز تولید کاشی در ایران شناخته میشود صنعت کاشیسازی در ایران پس از اسلام نیز رونق داشت و در دوره صفویه به بالاترین سطح پیشرفت خود رسید.
طرح کاشیکاری نیز از دیرباز در معماری داخلی و خارجی ساختمانها مورد استفاده قرار گرفته، این طرحها نه تنها به فضا زیبایی میبخشند بلکه باعث افزایش مقاومت سطوح در برابر رطوبت و آلودگی نیز میشوند.
کاشی از چه موادی تشکیل شده است؟
کاشیها از ترکیب مواد مختلفی ساخته میشوند که هر کدام نقش خاصی در ویژگیهای نهایی این محصول دارند. این مواد با دقت اندازهگیری و مخلوط شده و سپس تحت فرایندهای حرارتی قرار میگیرند تا کاشیهایی با کیفیت و مقاوم تولید شوند.
مواد تشکیل دهنده اصلی کاشی:
- خاک رس: به عنوان ماده اصلی و پایه در تولید کاشی به کار میرود خاصیت شکلپذیری خاک رس باعث میشود که بتوان کاشی را به اشکال مختلف درآورد.
- ماسه: در فرایند پخت کاشی، ماسه به عنوان ماده پرکننده به کار میرود که علاوه بر تنظیم انقباض، از ایجاد ترک در کاشیها جلوگیری میکند.
- فلدسپات: فلدسپات به کاهش دمای پخت کمک کرده و باعث ایجاد فاز شیشهای میشود این ماده به عنوان شار عمل کرده و به نرمتر شدن مخلوط در هنگام پخت کمک میکند.
- کائولین: این نوع خاک رس در لعاب کاشیها کاربرد دارد و به سطح کاشی خاصیت صافی و براقیت میبخشد.
- کوارتز: کوارتز به عنوان پرکننده و مادهای غیرپلاستیکی در کاشی استفاده میشود و موجب افزایش استحکام و دوام کاشی میشود.
- اکسید آهن: اکسید آهن در تولید رنگهای مختلف کاشی و لعابها به کار میرود این ماده میتواند رنگهای متنوعی از جمله رنگهای قرمز و قهوهای ایجاد کند.
بررسی انواع کاشی
در بازار انواع مختلفی از کاشیها وجود دارد که هرکدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند، کاشی پرسلانی، موزاییکی، سنگفرشی، آجری، لعابدار، بدون لعاب، معدنی و مکزیکی از جمله این کاشیها هستند که در ادامه در مورد کاربردها و ویژگیها هر کدام از آنها مطالب لازم را بیان میکنیم:
کاشی پرسلانی
کاشیهای پرسلانی با توجه به ویژگیهایی همچون استحکام زیاد، جذب آب کم و مقاومت در برابر یخزدگی برای استفاده در کفپوش و دیوارپوش فضاهای داخلی و خارجی ایدهال هستند

کاشی موزاییکی
کاشیهای موزاییکی که از تکههای کوچک سرامیک، شیشه یا سنگ ساخته شدهاند، برای ایجاد طرحهای تزئینی و هنری در دکوراسیون داخلی به کار میروند.
کاشی سنگفرشی
کاشیهای سنگفرشی با ظاهر آجر مانند، انتخابی عالی برای ساختن فضاهای بیرونی محکم و زیبا مانند حیاط، پیادهرو و باغ هستند.
کاشی آجری
کاشیهای آجری که طرح و بافت آجر را دارند، برای ایجاد حس گرما و صمیمیت در فضاهای داخلی و خارجی به کار میروند.
کاشی لعابدار
کاشیهای لعابدار با لایهای از پوشش شیشهای مقاومت زیادی در برابر رطوبت، لکهها و سایش دارند و به همین دلیل برای استفاده در مکانهای مرطوب مانند حمام، آشپزخانه و سرویس بهداشتی مناسب هستند.
کاشی بدون لعاب
کاشیهای بدون لعاب که هیچ لایه محافظی ندارند برای ایجاد ظاهری طبیعی و جلوگیری از لغزش در فضاهایی که نیاز به ایمنی بیشتری دارند، استفاده میشوند.
کاشی سرامیکی
کاشیهای سرامیکی معمولا برای پوشاندن کف و دیوارهای ساختمانها به کار میروند.
کاشی معدنی
کاشیهای معدنی که از مواد طبیعی تشکیل شدهاند، به خاطر استحکام بالا و قیمت مناسب برای استفاده در فضاهایی با تردد بالا همچون مراکز تجاری بسیار مناسب هستند.

کاشی مکزیکی
کاشیهای مکزیکی (سالتیو) که به طور طبیعی خشک شده و بدون پخت تولید میشوند، برای خلق فضاهای سنتی و روستایی با حس گرما و صمیمیت کاربرد دارند.
مزایا و معایب کاشی
کاشیها از پرکاربردترین مصالح ساختمانی برای پوشش کف و دیوار محسوب میشوند و با ویژگیهای متنوعی تولید میگردند.
در این بخش، نگاهی به مزایا و معایب آنها خواهیم داشت:
مزایای کاشی:
- مقاومت بالا: کاشیها به ویژه انواع پرسلانی، به دلیل تراکم بالا و ترکیبات خاص خود دوام بالایی در برابر شرایط مختلف دارند. این ویژگی باعث مقاومت آنها در برابر سایش، خراش، حرارت، نفوذ آب و مواد شیمیایی شده و آنها را به گزینهای مناسب برای کاربردهای گوناگون تبدیل کرده است.
- تنوع بالا: کاشیها در انواع مختلف از جمله لعابدار، بدون لعاب، مات، براق و در رنگها و طرحهای متنوع تولید میشوند. این تنوع باعث میشود که برای سبکهای مختلف دکوراسیون داخلی و خارجی مناسب باشند.
- نظافت آسان: سطح صاف کاشی، نظافت را بسیار ساده میکند و گرد و غبار، لکههای چربی و آلودگیها به راحتی از روی آن پاک میشوند. این ویژگی باعث میشود کاشیها انتخاب مناسبی برای فضاهایی مانند بیمارستانها و آشپزخانهها باشند که نیاز به بهداشت بالایی دارند.
- عمر طولانی: در صورت نصب و نگهداری صحیح، کاشیها میتوانند چندین دهه دوام بیاورند همچنین در برابر رطوبت و حرارت مقاوماند و در شرایط عادی دچار تغییر رنگ یا فرسودگی نمیشوند.
- مقرون به صرفه: بسته به نوع کاشی، قیمت آن میتواند مناسبتر از بسیاری از پوششهای دیگر مانند چوب یا سنگ طبیعی باشد. هزینه نگهداری پایین و دوام بالا نیز باعث میشود که در درازمدت گزینهای اقتصادی باشد.
معایب کاشی:
- سردی: سطح کاشیها به دلیل جذب پایین گرما به ویژه در فصلهای سرد، ممکن است احساس ناخوشایندی به پاها بدهد. این مشکل را میتوان با استفاده از فرش، موکت یا سیستم گرمایش از کف کاهش داد.
- لغزندگی: برخی کاشیها به خصوص مدلهای براق و لعابدار، هنگام خیس شدن لغزنده میشوند این موضوع در حمام و آشپزخانه میتواند خطرناک باشد. برای حل این مشکل، میتوان از کاشیهای ضد لغزش (کاشیهای بافتدار یا مات) استفاده کرد.
- نصب دشوار: نصب کاشی نیاز به دقت بالا، زیرسازی مناسب و مهارت فنی دارد به همین دلیل، هزینه نصب آن معمولا بیشتر از برخی دیگر از پوششهای ساختمانی است.
- شکنندگی: اگر چه کاشیها در برابر سایش و فشار مقاوماند، اما ضربههای شدید (مانند افتادن اجسام سنگین) ممکن است باعث ترکخوردگی یا شکستگی آنها شود.
- وزن زیاد: برخی از کاشیها به ویژه مدلهای ضخیمتر و پرسلانی وزن زیادی دارند این ویژگی میتواند حمل و نقل و نصب آنها را دشوار کند. همچنین، برای نصب روی دیوارهای خاص (مانند دیوارهای کاذب)، نیاز به تقویت زیر ساخت وجود دارد.
تفاوت کاشی و سرامیک
کاشی و سرامیک در مواد، تولید و ویژگیها تفاوت دارند سرامیک از خاک رس و در دمای پایینتر پخته میشود، در حالی که کاشی از مواد مرغوبتر و در دمای بالاتر تولید میشود، لذا متراکمتر و مقاومتر است.
کاشی جذب آب کمتری دارد و برای محیطهای مرطوب مناسبتر است، در حالی که سرامیک برای فضاهای داخلی با رطوبت کم بهتر است. همچنین، کاشی دوام و مقاومت بیشتری در برابر سایش و ضربه دارد، اما معمولا گرانتر از سرامیک است.
جمع بندی
کاشی چیست؟ یکی از متریالهای پرکاربرد در صنعت ساختمان است که به دلیل مقاومت بالا، زیبایی و تنوع در طرح و رنگ در فضاهای مختلفی مانند کف، دیوار، حمام و آشپزخانه استفاده میشود. شناخت مواد تشکیلدهنده، انواع، مزایا و معایب کاشی به شما کمک میکند تا متناسب با نیاز خود، بهترین گزینه را انتخاب کنید.
برای مطالعه بیشتر:
دیدگاهتان را بنویسید