همانطور که می دانید اسکلت فلزی و بتنی به عنوان اصلی ترین سیستم های سازه ای شناخته می شوند؛ بنابراین آشنایی با تفاوت اسکلت فلزی و بتنی حائز اهمیت است. انتخاب نوع اسکلت برای ساختمان، یکی از مهم ترین تصمیم گیری ها در مراحل اولیه ساخت و ساز است؛ چرا که هر یک از این دو نوع اسکلت، مزایا و معایب خاص خود را دارند. به طور کلی انتخاب مناسب ترین نوع اسکلت، به عوامل مختلفی از جمله کاربری ساختمان، لرزه خیزی منطقه، شرایط آب و هوایی، بودجه و سرعت اجرا بستگی دارد. با این مقاله از عمران مدرن همراه شوید، تا از تفاوت اسکلت فلزی با بتنی آگاه شده و بهترین تصمیم را اتخاذ نمایید.
اسکلت فلزی چیست
قبل از مقایسه اسکلت فلزی و بتنی لازم است با هر یک از این سیستم های سازه ای به طور جداگانه آشنا شوید. در خصوص اسکلت فلزی باید بگوییم که این اسکلت، از مقاطع فولادی مختلفی مانند تیرآهن، نبشی، ناودانی و … تشکیل می شود. این مقاطع در کارخانه ساخته شده و به وسیله جوشکاری یا پیچ و مهره به یکدیگر متصل می شوند. به طور کلی، اسکلت فلزی جوشی و اسکلت فلزی پیچ و مهره متداول ترین اسکلت های فلزی محسوب می شوند.
مزایا و معایب اسکلت فلزی
در وهله اول مزایای اسکلت فلزی را بر می شماریم. سرعت اجرای اسکلت فلزی به دلیل پیش ساخته بودن قطعات فلزی، بسیار بالا است که مشهود ترین تفاوت اسکلت بتنی و فلزی می باشد. وزن سازه فلزی نسبت به سازه بتنی کمتر است، بنابراین به عمق پی کمتر و هزینه های اجرایی پایین تر نیاز دارد. سازه های فلزی به دلیل شکل پذیری بالا، مقاومت بسیار خوبی در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله دارند. به دلیل تنوع مقاطع فولادی و روش های اتصال، اجرای طرح های پیچیده معماری در سازه های فلزی امکان پذیر است.
اسکلت فلزی علاوه بر مزایای قابل توجهی که دارد، از چندین نقطه ضعف نیز برخوردار است. به عنوان مثال، در مقایسه اسکلت فلزی و بتنی باید گفت که قیمت مقاطع فولادی نسبت به بتن و میلگرد بالاتر است. در صورت عدم پوشش دهی مناسب، مقاطع فولادی در معرض خوردگی قرار می گیرند. اجرای سازه فلزی نیاز به نیروی کار متخصص و تجهیزات خاص دارد. در نهایت سازه های فلزی در برابر آتش نسبت به سازه های بتنی مقاومت کمتری دارند.
اسکلت بتنی چیست
در واقع اسکلت ساختمان بتنی از بتن مسلح ساخته می شود. بتن به تنهایی از مقاومت فشاری بالایی برخوردار است، اما مقاومت کششی پایینی دارد. به همین دلیل، از میلگرد برای تقویت بتن و افزایش مقاومت کششی آن استفاده می شود.
مزایا و معایب اسکلت بتنی
مقاومت بالا در برابر آتش، عایق حرارتی و صوتی، هزینه پایین مصالح و دوام بالا از مزایای اسکلت بتنی به شمار می آیند. بتن مقاومت بسیار خوبی در برابر آتش دارد و در برابر حرارت و صوت عایق بسیار مناسبی است؛ در نتیجه باعث کاهش مصرف انرژی در ساختمان می شود. فرق اسکلت فلزی و بتنی در این است که بتن و میلگرد نسبت به مقاطع فولادی ارزان قیمت تر هستند. در کل، سازه های بتنی در صورت اجرای صحیح، دوام بسیار بالایی دارند.
اما از معایب اسکلت بتنی، نمی توان غافل شد. اجرای اسکلت بتنی نسبت به اسکلت فولادی زمان بر است. مراحل ساخت بتن، قالب بندی و آرماتوربندی باعث کاهش سرعت اجرای سازه بتنی می شود. وزن سازه بتنی نسبت به سازه فلزی بیشتر است، بنابراین به فونداسیون قوی تر و هزینه های اجرایی بالاتر نیاز دارد. سازه های بتنی انعطاف پذیری کمتری نسبت به سازه های فلزی دارند و در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله آسیب پذیرتر هستند.
تفاوت اسکلت فلزی و بتنی در سازه های عمرانی
اکنون که با اسکلت های بتنی و فولادی آشنا شدید، نوبت آن رسیده است که به تفاوت اسکلت بتنی و فلزی از جوانب مختلف بپردازیم. در این قسمت سعی داریم تا فرق اسکلت فلزی و بتنی را از نظر مواد اولیه، استحکام، وزن سازه، کاربرد و زمان ساخت بررسی کنیم.
تفاوت سازه فلزی و بتنی در مواد اولیه
اسکلت فلزی از قطعات فولادی که شامل ستون ها، تیرها و قاب های فلزی است، ساخته می شود. فولاد به دلیل استحکام کششی و انعطاف پذیری بالا انتخابی رایج برای سازه های بلندمرتبه است. در عین حال، اسکلت بتنی از بتن (ترکیبی از سیمان، آب و مصالح سنگی) ساخته می شود که با میلگردهای فولادی تقویت می شود. تفاوت اسکلت بتنی و فلزی در این است که سازه بتنی بیشتر در اجرای ساختمان های مسکونی و سازه های کم ارتفاع با دهانه های کوچک تر مورد استفاده قرار می گیرد.
تفاوت اسکلت فلزی و بتنی از نظر مقاومت و استحکام
ساختمان های ساخته شده به روش اسکلت فلزی، مقاومت بسیار بالایی در برابر کشش و فشار دارند. اسکلت های فلزی انعطاف پذیری بیشتری دارند و می توانند تنش های ناشی از زلزله را به خوبی تحمل کنند. ساختمان های بتنی، مقاومت بالایی در برابر فشار دارند اما در برابر کشش ضعیف تر عمل می کنند. برای جبران این ضعف، از میلگرد های فولادی در داخل بتن استفاده می شود.
تفاوت اسکلت بتنی و فلزی در وزن سازه
در خصوص تفاوت اسکلت فلزی با بتنی از نظر وزن سازه باید گفت که اسکلت های فلزی سبک تر هستند و وزن کلی سازه را کاهش می دهند. این ویژگی باعث کاهش فشار بر فونداسیون و بهبود عملکرد سازه در برابر زلزله می شود. در مقابل، اسکلت بتنی سنگین تر است و وزن کلی ساختمان را افزایش می دهد که ممکن است در مناطقی با خطر زلزله بالا، مشکل ساز شود.
فرق اسکلت فلزی و بتنی از نظر زمان ساخت
از آنجایی که قطعات فلزی معمولاً به صورت پیش ساخته تولید شده و در محل پروژه مونتاژ می شوند، سرعت ساخت و اجرای اسکلت فلزی بالاتر است. اما اجرای اسکلت بتنی، زمان بر تر است؛ زیرا بتن ریزی و عمل آوری نیاز به زمان بیشتری دارد. پس اگر اجرای سریع ملاک انتخاب شماست، اسکلت فلزی بهترین گزینه است.
مقایسه اسکلت فلزی و بتنی از جنبه هزینه ها
همیشه در هر پروژه ای، هزینه و بودجه مورد نظر حرف اول را می زند. در خصوص اجرای اسکلت فلزی و بتنی نیز هم این موضوع صدق می کند. یکی از اصلی ترین تفاوت اسکلت فلزی و بتنی ، در هزینه آن هاست. هزینه اولیه اسکلت فلزی بالاتر است چرا که فولاد گران تر از مصالح بتنی است. اما سرعت بالای اجرا می تواند در کاهش هزینه های کلی پروژه مؤثر واقع شود. در مقابل، هزینه مواد اولیه و ساخت اسکلت بتنی کمتر است، اما نگهداری و تعمیر آن در طول زمان ممکن است گران تر تمام شود.
تفاوت سازه فلزی و بتنی در دوام
در مبحث تفاوت اسکلت فلزی با بتنی ، دوام سازه را فراموش نکنید. اسکلت فلزی، نیازمند پوشش های محافظتی مانند رنگ ضدزنگ یا گالوانیزه برای مقاومت در برابر خوردگی است. این درحالیست که اسکلت بتنی در برابر خوردگی مقاوم تر است ولی امکان دارد که در شرایط خاصی دچار ترک خوردگی و افت کیفیت شود.
مقایسه اسکلت فلزی و بتنی از جنبه کاربرد
تفاوت اسکلت فلزی و بتنی از منظر کاربرد نیز باید در نظر گرفته شود. اسکلت های فلزی اغلب در ساخت برج ها، پل ها و سازه های صنعتی استفاده می شوند. اسکلت بتنی نیز برای ساخت و اجرای ساختمان های مسکونی، پل ها و سازه های آبی مانند سدها گزینه مناسبی به شمار می آید. همچنین اگر طرح معماری ساختمان پیچیده باشد، اسکلت فلزی انعطاف پذیری بیشتری برای اجرا دارد.
جمع بندی
در پایان بحث تفاوت سازه فلزی و بتنی ، باید گفت که انتخاب اسکلت مناسب برای پروژه به عواملی نظیر نوع کاربری، شرایط اقلیمی، بودجه و سرعت مورد نیاز برای تکمیل پروژه بستگی دارد. مقاطع فولادی برای ساخت اسکلت فلزی بلندمرتبه و پروژه های سریع الاجرا مناسب تر است، در حالی که اسکلت بتنی در پروژه های مسکونی و کم ارتفاع کارایی بیشتری دارد. اکنون که از فرق اسکلت فلزی و بتنی مطلع هستید، می توانید برای اجرای پروژه خود با کارشناسان عمران مدرن تماس بگیرید.
برای مطالعه بیشتر:
من که میگم اسکلت فلزی و اونم جوشی البته با جوش قوی و تمام دور و زد زنگ بهترین است چه از لحاظ سرعت ساخت و چه محکمی و از هر لحاظ حتی از لحاظ هزینه هم زیاد تو واحد های کم فرقی نمیکنه چون تو خانه کلنگی میشود از تیر آهن های سالم دو باره استفاده کردالبته در زلزله و حالت پذیری آهنی بهتره و بعد ساخت میشود به نقاط فلزی مثلاً تناب وصل کرد اما در بتنی نمی شود پس فلزی ..
عمر اسکلت فلزی ۸۰ سال است و بعد از آن فلز دچار خستگی و ایجاد تمرکز تنش خواهد شد و با هر عوامل طبیعی اعم از باد و زلزله دچار تخریب میشود. عمر سازه بتنی مسلح نهایتا ۵۰ سال است.
سازههای بتنی اکباتان بلوک …؟ در حال پوسیده شدن و ریزش قرار گرفته است و سقف آن بلوک در حال آوار شدن است.
مهندسان انبوه ساز و مرتفع سازان فکر می کنند که سازه آنها مادام العمر پابرجا خواهند ماند ولی عاقبت و اتفاقی که در ساختمان پلاسکو در دی ماه ۱۳۹۵ افتاد و همگان شاهد آن بودیم چه فاجعهای را با خود به ارمغان آورد.
فرو ریختن سازه برجهای دوقلو در واقعه ۱۱ سبتامبر امریکا زنگ خطری برای جامعه مهندسان ابرسازه و شهرداریها شد. هرند این ساختمان در واقعه تروریستی فرو ریخت اما کارشناسان را به فکر واداشت. اگر این ابر سازهها به پایان عمر خود برسند و در اثر عوامل طبیعی مثل طوفانها و زلزلهها فرو بریزند ، چه فاجعهای را برای همسایگان بوجود خواهد آورد.
منطقه ۲۲ تهران نمونه بارز انبوه سازی و شهرک سازی است.آیا مهندسان به ۵۰ سال آینده و آخر عمر این سازهها اندیشیدهاند؟ مطمئنا مدیران زودگذر ما به این نکات توجه نمی کنند. چون زود به زود تعویض میشوند ، قصد دارند در مدت کوتاه مدیریتشان، از خود خروجی نشان دهند و به عاقبت آن و چگونگی تخریب و نوسازی آن فکر نمی کنند.
کارشناسان بارها اعلام کردند تهران روی خط گسل است. از خطرات گسلها بارها در رسانهها اعلام نظر و هشدار دادهاند. ساخت و بلند مرتبه سازی روی خط گسلها چه معنی دارد؟!؟
اسکلت بتنی هم فلز داره. حتی فلز توی اسکلت بتنی بیشتر از فولادیه. جای تعجب است که چرا بتنی کار میشود. تازه مدت زمان اجرای بتنی طولانی تر است و ساختمان احداث شده با آن سنگین تر هم هست. چه عجب چنین علاقه ای به بتن وجود داره؟ ولی نکته مهمتر این است که اگر دیوار برشی داشته باشد می تواند پایداری کافی داشته باشد و الا هنگام زلزله هرگز.
شاهینم برای سبزی پلو با ماهی. آخرش هم دکتر میرقادری نمره ای برای حل مسئله پایداری به هم نداد. من هم با دکتر مجتهدی برداشم و خوب شد. خدا ایشان را هم رحمت کنه.
در مناطق شمالی و استان های سه گانه مازندران و گیلان و گلستان که عموما تعداد طبقات محدود بوده و غیر از چند برج محدود بالای ۱۰ طبقه، اکثر ساختمان ها ۴ طبقه تا ۶ طبقه هستند و با توجه بالا بودن رطوبت هوا، عمده سازه ها بتنی طراحی و اجرا میشوند.
در ساختمان بتنی بدلیل ساخت دستی اسکلت اعم از آرماتوربندی و بتن ریزی، نظارت پروژه ها از اهمیت زیادی برخوردار هست چرا که ضعف در ساخت در یک تیر یا ستون بتنی، موجب ضعف کلی سازه از همان المان در موقع زلزله هست.
در مناطق زلزله خیز حتما باید از اسکلت فلزی استفاده شود. ساختمان بتونی با سرعت ۵ برابر سریع تر ساخته میشه. ساختمان بتونی ۱۰ برابر ارزانتر ساخته میشه. در ساختمان بتنی مساحت کمتری هدر میشه. پس دلیل ساخت بتنی سریعتر و ارزانتر ساخت آن است و نه ایمن تر مخصوصا در کشور ایران که روی گسل زلزله قرار دارد این ریسک دارد. مثل زلزله ترکیه که ۱۷ هزار ساختمان تخریب شد و علت هم ضعف ساخت این ساختمانها بود.
بسیار بسیار محتوای کامل و جامعی بود .. ممنون از همه دوستان