رعایت ضوابط طراحی خانه سالمندان از آن جهت حائز اهمیت می باشد که مخاطبان آن افرادی از گروه سنی حساس هستند و برای تامین آسایش و راحتی آن ها باید تمام نکات و استانداردهای طراحی خانه سالمندان رعایت شود. از مهم ترین نکاتی که در طراحی خانه سالمندان باید در نظر داشته باشید، وجود فضای سبز و محوطه با سایبان های مناسب و محلی برای نشستن، نورگیری مناسب فضاهای داخلی، به خصوص استفاده از نور طبیعی در اتاق های سالمندان و فضاهای جمعی و امکان تهویه مناسب تمام فضاهای بسته و نیمه باز می باشد. در ادامه ریزفضاها در خانه سالمندان و ضوابط طراحی آن ها مورد بررسی قرار می گیرند.
ساخت فضایی آرام و بدون تنش از اولویت های ضوابط طراحی خانه سالمندان می باشد. فضاهای مختلف در یک خانه سالمندان باید به گونه ای طراحی شود که سهولت دسترسی و رفت و آمد افراد در آن به بهترین شکل تامین شود. برای طراحی خانه سالمندان باید ویژگی های روحی و روانی و شرایط جسمی سالمندان به دقت بررسی شده و طبق آن فضاها و راه های ارتباطی طراحی و اجرا شوند.
فضای سبز در طراحی خانه سالمندان
از جمله فضاهای حائز اهمیت در ضوابط طراحی خانه سالمندان ، طراحی فضای سبز یا محوطه آن است. در طراحی محوطه با توجه به محدودیت های حرکتی سالمندان، نکات مهمی هنگام طراحی وجود دارد که باید حتما رعایت شود.
هیچ گونه ناهمواری یا پستی و بلندی و مانعی در طراحی محوطه یا فضای سبز وجود نداشته باشد.
همگی مسیر ها و فضاها برای عبور ویلچیر مناسب باشند. دسترسی ها و راه های ارتباطی در فضای آزاد به گونه ای خوانا طراحی شده و گیج کننده نباشند.
تا حد امکان از طراحی مسیر های شیبدار خودداری شود. اگر از مسیر شیبدار در طراحی محوطه استفاده می شود حتما نرده هایی اطراف مسیر تعبیه شود و عرض مسیر نیز زیاد نباشد.
بافت یا متریال کفسازی در مسیر های مختلف متفاوت باشد تا هم باعث تقویت حس ادراک و لامسه سالمند شود و هم در به یادآوری مسیر ها و یافتن مسیر کمک کننده باشد.
طراحی فضاهای نشستن در محوطه طبق ضوابط طراحی خانه سالمندان از اهمیت بالایی برخوردار است. سالمندان با توجه به شرایط جسمانی ویژه ای که دارند، خیلی زودتر از افراد عادی خسته می شوند و از همین رو به فضاهایی با فواصل کم برای نشستن نیاز دارند.
طراحی امکانات ورزشی در محوطه با رعایت استاندارد ها از دیگر ضوابط طراحی خانه سالمندان می باشد.
اتاق شخصی در ضوابط طراحی خانه سالمندان
اتاق های شخصی یا فضای زندگی خصوصی سالمند هم به صورت جمعی و هم خصوصی وجود دارد. طبق ضوابط طراحی خانه سالمندان ، اتاق های جمعی حداکثر تا 4 نفر ظرفیت دارند و حتما باید از نور طبیعی بهره مند باشند. داخل همه اتاق ها فضای سرویس بهداشتی و حمام وجود دارد. فضای کافی برای جابه جایی ویلچیر در همه اتاق ها و کنار تخت ها باید در نظر گرفته شود. همه تخت ها به پنجره اتاق باید دید داشته باشند و در صورت نیاز به فضای خصوصی پارتیشنی در اطراف هر تخت در نظر گرفته شود. نوع متریال کفسازی در اتاق ها باید لغزنده و یا لیز نباشد و از اصطکاک مناسب برخوردار بوده و نرم و انعطاف پذیر باشد.
سرویس بهداشتی در ضوابط طراحی خانه سالمندان
بر اساس استانداردهای طراحی خانه سالمندان ، همه سرویس ها باید به گونه ای طراحی شوند که مناسب استفاده افراد معلول باشد. میله های حمایت کننده باید در همه فضاهای سرویس بهداشتی نصب شوند. نوع کفسازی و دیوار ها به گونه ای باشد که تمیز کردن آن ها به سهولت انجام شده و آلودگی ها را به خود جذب نکند.
فضاهای جمعی در ضوابط طراحی خانه سالمندان
فضاهای جمعی در خانه سالمندان شامل اتاق های نشیمن، سالن تفریح و نرمش، اتاق تلویزیون و … می باشد. بر اساس استانداردهای طراحی خانه سالمندان این فضاها باید پنجره های نورگیر در ابعاد استاندارد داشته باشند و فضا تا جای ممکن روشن باشد. طبق ضوابط طراحی خانه سالمندان در اطراف سالن ها و راهرو ها، میله هایی تعبیه شوند تا عبور و مرور سالمندان تسهیل شود. وسایل سرگرمی و تفریح مناسب برای سالمندان با توجه به شرایط جسمی و توانایی آن ها تامین شود.
فضای استراحت کارکنان در ضوابط طراحی خانه سالمندان
از دیگر فضاهایی که در ضوابط طراحی خانه سالمندان باید مورد بررسی قرار بگیرد، فضای مخصوص استراحت کارکنان یا پرستاران است. اتاق هایی که برای استراحت و شیفت پرستاران در خانه سالمندان در نظر گرفته می شود، دسترسی جداگانه ای از فضاهای دیگر داشته و در عین حال باید فاصله کمی با اتاق افراد سالمند داشته باشد تا در صورت بروز مسئله ای، بتوانند در کوتاه ترین زمان در کنار افراد سالمند باشند.
نکات ضوابط طراحی خانه سالمندان
در طراحی خانه سالمندان لازم است نکات کلی و مواردی رعایت شوند که در ادامه مورد بررسی قرار می گیرند. رعایت این استانداردهای طراحی خانه سالمندان ، در بهبود کیفیت طراحی بسیار موثر خواهد بود.
رنگ ها: یکی از نکاتی که در ضوابط طراحی خانه سالمندان باید در نظر داشت، انتخاب رنگ ها می باشد. رنگ هایی که برای دیوارپوش ها، مبلمان و یا کفسازی استفاده می شود نباید تند و خیره کننده باشد. استفاده از رنگ های ملایم و روشن برای طراحی خانه سالمندان به دلیل آرامشی که در محیط به وجود می آورد، توصیه می شود.
ایمنی: سالمندان جزو گروه های سنی حساس هستند به همین جهت هنگام طراحی محیط معماری برای آن ها باید به نکات ایمنی توجه ویژه ای داشت. بر اساس استانداردهای طراحی خانه سالمندان ، تا جای ممکن همه مسیر ها در داخل باید به صورت هموار و بدون پله طراحی شوند. اگر برای فضایی پله طراحی می شود حتما باید سطح شیبداری برای عبور معلولین نیز قرار داده شود. امنیت کلی ساختمان در برابر آتش سوزی و خطرات احتمالی دیگر مانند زلزله باید به طور کامل تامین شود. دسترسی به فضاهایی مانند تراس، پشت بام و در کل فضاهای مرتفع نباید بدون نطارت پرستاران وجود داشته باشد.
تهویه: همه فضاهای خانه سالمندان باید از تهویه مطبوع بهره مند باشند. طبق ضوابط طراحی خانه سالمندان ، اتاق های شخصی سالمندان، فضاهای جمعی، سالن های تفریح و ورزش و … همگی باید به صورت جداگانه امکان تنظیم دما و رطوبت داشته باشند.
دوری از آلودگی های صوتی: جانمایی سایت خانه سالمندان باید در محدوده ای باشد که در معرض آلودگی های صوتی قرار نگیرد و تا حد امکان از خیابان های شلوغ و پرترافیک، بزرگراه ها و مراکز شلوغ شهری به دور باشد.
نورپردازی: نور طبیعی روز در بهبود روحیه افراد تاثیر زیادی دارد. از همین جهت استفاده حداکثری از نور طبیعی در همه فضاهای خانه سالمندان توصیه می شود. این کار تاثیر زیادی در بهتر کردن روحیه افراد خواهد داشت. بر اساس استانداردهای طراحی خانه سالمندان ، برای طراحی سیستم روشنایی در فضاهای مختلف باید در نظر داشت که این نور در هر فضا به صورت جداگانه قابل تنظیم باشد و از نور هایی با شدت بالا و رنگ های نامتعارف استفاده نشود.
مبلمان: از دیگر ضوابط طراحی خانه سالمندان ، طراحی مبلمان آن است. مبلمان در خانه سالمندان از تختی که روی آن می خوابند تا نیمکت های محوطه را شامل می شود. طراحی این عناصر به گونه ای که در صورت نشستن طولانی مدت به بدن افراد آسیب نزند و استفاده از آن ها خسته کننده و سخت نباشد، از اولویت های طراحی خانه سالمندان می باشد. متریال مبلمان نیز باید به گونه ای باشد که قابل شستشو بوده و آلودگی ها را به خود جذب نکند.