آزمایش نفوذ استاندارد (SPT) در شیراز

آزمایش نفوذ استاندارد (SPT) یکی از قدیمی ترین و معمول ترین آزمایش های صحرایی ژئوتکنیک است که از آن برای تخمین مقاومت خاک کف گمانه استفاده می نمایند. آزمایش نفوذ استاندارد در سال 1920 ابداع گردیده و هم اکنون در سطح وسیعی در سراسر دنیا به کار گرفته شده و شناخته شده است. با این وجود به دلیل پاره ای انتقادهای مستند که به نحوه انجام این آزمایش خاک و روش های استفاده از نتایج آن، وارد شده است، در شرایط کنونی بسیاری از محققین بر عدم توجه به آن و حتی حذف کامل آزمایش spt خاک از شمار آزمایش های معتبر اصرار می ورزند.

آنچه که باعث شده است تلاش های مذکور که برای حذف آزمایش spt خاک صورت می پذیرد عملا موفق نبوده و همچنان پا برجا بماند آن است که بسیاری از روابط و روش های محاسباتی و همچنین جداول پیشنهادی و قضاوت های مهندسی وابسته به عدد SPT است و از طرف دیگر نتایج آزمایش نفوذ استاندارد (SPT) به عنوان یک معیار ساده، ارزان و ملموس در نزد مهندسین شناخته شده است.

هزینه آزمایش spt در شیراز

آزمایش نفوذ استاندارد (SPT)، یک ازمایش خاک کم هزینه است و معمولا در گمانه ای انجام می شود که برای مقاصد دیگر حفاری شده است. بنابراین هزینه اضافی بر طرح تحمیل نمی کند. از طرفی تقریبا همه تجهیزات تست خاک نفوذ استاندارد (SPT) همان تجهیزاتی هستند که برای حفاری به کار گرفته می شوند و تجهیزات اختصاصی ازمایش spt خاک در حد محدودی هستند. این در حالی است که در سایر آزمایش های صحرایی معمولا تجهیزات اختصاصی گسترده ای به کار گرفته می شود. بنابراین هزینه آزمایش خاک ساختمان SPT مقرون بصرفه می باشد.

کاربرد آزمایش spt خاک در شیراز

عدد نفوذ استاندارد (NSPT) برای موارد مختلفی مانند فشار سربار، انرژی و... اصلاح می‌ گردد. روابط همبستگی بسیاری برای تخمین پارامترهای مختلف خاک مانند تراکم ، زاویه اصطکاک داخلی ، چسبندگی ، نسبت بیش تحکیمی ، مدول الاستیسیته و... برحسب عدد نفوذ استاندارد (NSPT) ارائه شده است.

روش انجام آزمایش نفوذ استاندارد (SPT) در شیراز

برای انجام آزمایش SPT ابتدا گمانه ای با قطر ۲.۵ تا ۱۸ اینچ تا عمق مورد نظر، حفر می گردد. سپس میله از سرمته حفاری در عمق مورد نظر جدا شده و نمونه گیر (SPT) که از یک استوانه توخالی تشکیل شده است و می تواند در امتداد طول خود به دو نیم تقسیم شود، متصل می گردد. سپس برای آزمایش spt خاک ، چکش ۶۳.۵ کیلوگرمی از ارتفاع ۷۵ سانتی متری با استفاده از مکانیزم اتومکانیک و یا با مکانیزم قرقره و طناب رها می شود.

عدد آزمایش نفوذ استاندارد از جمع تعداد ضربات لازم برای نفوذ ۱۵ سانتی متر دوم و سوم بدست می آید. چراکه نتایج آزمایش spt به دست آمده برای 15 سانتی متر اول به دلیل دستخورده شدن خاک محدوده مذکور در عملیات حفاری و یا به علت ریزش جدار گمانه، مورد اعتماد و اعتبار نیست.

در انتها نمونه گیر نفوذ استاندارد (SPT) از میله حفاری جداشده و خاک درون نمونه گیر به عنوان نمونه دست نخورده به آزمایشگاه برای انجام ازمایش spt ارسال می شود.

دقت شود نمونه‌ های دریافتی آزمایش spt در ظروف هوابندی شده برای جلوگیری از تغییر رطوبت ، به همراه اطلاعات نام پروژه، شماره گمانه، عمق نمونه و شمار ضربه‌ ها برای هر ۱۵ سانتی‌متر، به آزمایشگاه ارسال می شوند. 

اسکمپتون پیشنهاد کرده است که نتایج خام آزمایش نفوذ استاندارد (SPT) با استفاده از رابطه زیر اصلاح شوند:

که در آن:

E_M: ضریب بازدهی چکش بر حسب نوع چکش بین 0.45 تا 0.85؛

C_B: ضریب اصلاح قطر گمانه آزمایش spt خاک بین 1 تا 1.5 که هرچه قطر گمانه بیشتر باشد C_B بزرگتر خواهد بود.

C_S: ضریب اصلاح نمونه گیر ازمایش spt برای نمونه گیرهای بدون آستری معادل 1.2 در نظر گرفته می شود.

C_R: ضریب اصلاح طول میله و هرچه میله بلندتر باشد، مقدار این ضریب بزرگتر است.

N: عدد خام SPT بدست آمده در صحرا.

معمولا آزمایش نفوذ استاندارد (SPT) بسته به شرایط در فواصل 1.5 تا 5 متری در درون گمانه انجام می شود. عدد خام SPT برای خاک های نرم به طور معمول کمتر از 5 و برای خاک های خیلی متراکم بالاتر از 50 است. جدول زیر محدوده مقادیر به دست آمده و تفسیر نتایج آزمایش spt را نشان می دهد.

جدول تفسیر نتایج آزمایش spt

عوامل خطا در نتایج آزمایش نفوذ استاندارد (SPT) در شیراز

در عمل عوامل مختلفی ممکن است موجب بروز خطا در نتایج آزمایش SPT شوند. عدم شناخت این عوامل و عدم توجه به آن ها می تواند نتایج جبران ناپذیری را در طراحی سازه ‌های خاکی سبب شود. بعضی از این عوامل خطا در ازمایش spt شامل موارد زیر است:

• استفاده از دستگاه‌ های قدیمی غیر حساس برای آزمایش spt
• تغییر در ارتفاع سقوط آزاد وزنه از میزان ۷۶ سانتی متر
• تغییر در وزن چکش سقوط کننده آزمایش spt خاک
• عدم دقت آزمایش کننده
• وجود یک تکه سنگ کوچک در مسیر میله استوانه ‌ای نمونه گیر SPT و ارائه عدد نفوذ استاندارد بیش از مقدار واقعی
• خارج شدن ته استوانه نمونه گیر SPT از حالت استاندارد
• وجود مصالح ریز در کف گمانه

مزایای استفاده از آزمایش spt در شیراز

علی رغم امکان بروز خطاهای مذکور در نتایج تست نفوذ استاندارد در صورتی که عوامل خطا تا حد امکان کم یا حذف شوند، آزمایش SPT به دلایل زیر بسیار مورد توجه مهندسین ژئوتکنیک است.

طول عمر وسایل دستگاه آزمایش spt ، بسیار زیاد است.به دلیل سرعت مناسب و کمی هزینه می ‌توان تست نفوذ استاندارد (SPT) را در فواصل یک متری در عمق گمانه انجام داد‌. در هر بار آزمایش ضمن تهیه و اخذ یک نمونه به طول ۴۵ سانتی متر می ‌توان پروفیل خاک را در فواصل ۱ متری مورد مشاهده مستقیم قرار داد.

آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در شیراز، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در ارژن، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در زرقان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در صدرا، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در کربال، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در کوار، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در آباده، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در ارسنجان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در استهبان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در رونیز، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در اقلید، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در حسن آباد، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در سده، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در بوانات، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در سرچهان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در مزایجان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در پاسارگاد، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در پاسارگاد، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در جهرم، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در خفر، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در سیمکان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در کردیان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در خرم بید، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در مشهد مرغاب، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در خنج، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در محمله، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در داراب، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در جنت، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در رستاق، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در فورگ، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در رستم، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در سورنا، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در زرین دشت، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در ایزدخواست، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در سپیدان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در بیضا، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در همایجان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در سروستان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در کوهنجان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در فراشبند، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در دهرم، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در فسا، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در ششده و قره بلاغ، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در شیبکوه، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در نوبندگان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در فیروزآباد، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در میمند، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در قیروکارزین، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در افزر، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در کازرون، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در جره و بالاده، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در چنار شاهیجان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در خشت، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در کنارتخته و کمارج، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در کوهمره، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در گراش، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در ارد، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در لارستان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در اوز، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در بنارویه، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در بیرم، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در جویم، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در صحرای باغ، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در لامرد، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در اشکنان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در علامرودشت، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در مرودشت، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در درودزن، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در سیدان، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در کامفیروز، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در کر، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در ممسنی، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در دشمن زیاری، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در ماهور میلانی، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در مهر، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در اسیر، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در گله دار، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در وراوی، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در نی ریز، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در آباده طشک، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در پشتکوه، آزمایش spt (نفوذ استاندارد) در شیراز در قطرویه.