حریم تیر برق

با توسعه شهرها، نیاز به گسترش زیرساخت‌ های انرژی بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. در این میان تیرهای برق به‌ عنوان یکی از عناصر اصلی شبکه ‌های توزیع انرژی الکتریکی، نقش بسیار مهمی در انتقال برق به مناطق مختلف دارند. اما باید به تأثیراتی که این زیرساخت‌ ها بر محیط‌ زیست، ایمنی عمومی و همچنین توسعه شهری می گذارند، توجه نمود. یکی از موارد حائز اهمیت در خصوص تیرهای برق، رعایت حریم مناسب آنها است.

استعلام قیمت
۰۲۱-۶۲۹۹۹۶۷۵

در این مقاله به بررسی مفهوم حریم تیر برق، اهمیت آن، قوانین مربوطه و پاسخ سوال پر تکرار حریم تیر برق چند متر است، می پردازیم.

منظور از حریم تیر برق چیست

حریم تیر برق به فضای مشخصی گفته می‌شود که در اطراف تیرهای برق و خطوط انتقال باید رعایت شود تا انسان‌ ها، تجهیزات و ساختمان ‌ها با این تأسیسات برخوردی نداشته باشند. این حریم به منظور حفظ ایمنی عمومی و جلوگیری از آسیب به تأسیسات الکتریکی تعیین شده است. حریم خطوط نیروی برق به دو نوع زمینی و هوایی تقسیم می‌ شود.

حریم زمینی بدین معنی است که دو نوار در طرفین مسیر خط و متصل به آن از سطح زمین که عرض هریک از این دو نوار در تصویب ‌نامه وزارت نیرو تعیین شده‌ است. اما حریم هوایی نقاطی در هوا هستند که در امتداد هادی و به شکل مستطیل، ناشی از اعمال حریم‌ های افقی و عمودی که هادی جریان برق در مرکز آن قرار می‌گیرد. البته حریم هوایی نیز از دو حریم عمودی و افقی تشکیل می شود. حریم هوایی عمودی، فاصله عمودی در هوا از طرفین هادی جریان برق در راستای قائم که در تصویب‌نامه وزارت نیرو تعیین شده ‌است. در حالیکه حریم هوایی افقی نیز به فاصله افقی در هوا از طرفین هادی جریان برق در راستای افق گفته می شود که در تصویب‌نامه وزارت نیرو تعیین گردیده است.

حریم تیر برق چند متر است؟

هر تیر برق ولتاژی را انتقال می دهد که با توجه به میزان ولتاژ اسمی، نام گذاری می شود. برای مثال خط فشار ضعیف به خطی گفته می شود که دارای ولتاژ کمتر از ۱ کیلوولت است. خط فشار متوسط نیز خطی است که ولتاژ آن از ۱ تا ۶۳ کیلوولت متغیر است. در نهایت خط فشار قوی، به خطی گفته می شود که دارای ولتاژ ۶۳ کیلوولت و بالاتر است. در پاسخ به سوال حریم تیر برق چند متر است می توان گفت که حریم تیر برق از ساختمان با توجه به ولتاژ خطوط انتقال برق و نوع شبکه (ولتاژ پایین، متوسط یا بالا) تعیین می‌شود.

شرکت توانیر و سایر نهادهای مرتبط، استانداردهایی را برای حفظ حریم ایمنی خطوط برق تنظیم کرده‌اند که بر اساس آن ‌ها فاصله قانونی یا حریم تیر برق مشخص می‌شود. این حریم‌ها از لحاظ ایمنی برای جلوگیری از خطرات برق ‌گرفتگی و آسیب به زیرساخت ‌ها ضروری هستند و باید رعایت شوند. حریم زمینی خطوط هوایی برق در شهرها و روستاها نیز با توجه به ردیف ولتاژهای مختلف به شرح زیر تعیین می ‌شود:

• فاصله تیر برق فشار ضعیف ردیف ولتاژ کمتر از یک کیلوولت، حداکثر ۱/۳ متر می ‌باشد.
• حریم تیر برق فشار متوسط ردیف ولتاژ ۱ تا ۲۰ کیلوولت حداکثر ۲/۱۰ متر و حریم تیر برق ردیف ولتاژ ۳۳ کیلوولت حداکثر ۳/۵ متر می‌باشد.
• حریم تیر برق فشار قوی ردیف ولتاژ ۶۳کیلوولت، ۱۳۲ کیلوولت، ۲۳۰ کیلوولت، ۴۰۰ کیلوولت و ۷۶۵ کیلوولت به ترتیب برابر ۸ متر، ۹ متر، ۱۱/۹ متر، ۱۴ متر و ۲۵ متر می باشد.

استعلام قیمت
۰۲۱-۶۲۹۹۹۶۷۵

حریم تیر برق در روستا

به طور کلی حریم تیر برق در روستا ، مشابه مناطق شهری است و بسته به نوع خط انتقال برق و ولتاژ آن تعیین می‌شود. طبق ماده ۲ تصویب نامه، وزارت نیرو می‌ تواند در داخل و خارج از محدوده شهرها به صورت کلی یا موردی براساس ضوابط فنی ابلاغی آن وزارت، موقعیت محلی و سایر شرایط و به شرط اطمینان از استقامت خط، حریم هوایی تیر برق را به شرح جدول زیر اعمال نماید. این جدول مشخص کننده حریم هوایی تیر برق در شهرها و روستاها می باشد.

نیروی برق (کیلوولت)	حریم افقی (متر)	حریم عمودی (متر)
۶۳	۳	۶
۱۳۲	۴/۵	۷
۲۳۰	۶/۵	۸
۴۰۰	۹	۱۰
۷۶۵	۲۰	۱۵

با استناد به ماده ۶ تصویب نامه وزارت نیرو، انجام هرگونه عملیات ساختمانی و اقداماتی نظیر ایجاد تأسیسات صنعتی، مسکونی، مخازن سوخت، انبارداری و تأسیسات دامداری یا باغ یا درختکاری در مسیر و حریم زمینی و هوایی خطوط انتقال و توزیع نیروی برق ممنوع است. فقط اقداماتی از قبیل زراعت فصلی و سطحی، حفظ یا کاشت درختان کم ارتفاع، حفرچاه و قنوات بدون استفاده از دکل حفاری، اکتشاف و بهره‌برداری از معادن، راه‌سازی و احداث شبکه آبیاری مشروط براینکه مانعی برای دسترسی به خطوط برق برای وزارت نیرو و شرکت‌های برق ایجاد ننماید و سبب ایجاد خسارت برای تأسیسات خطوط برق نگردد بلامانع است.

عبور تیر برق از ملک شخصی

طبق ماده ۶ تصویب نامه وزارت نیرو، هرگونه عملیات ساختمانی و اقداماتی نظیر ایجاد تأسیسات صنعتی و مسکونی در مسیر و حریم زمینی و هوایی خطوط انتقال و توزیع نیروی برق ممنوع است؛ به عبارتی عبور تیر برق از ملک شخصی ممنوع است. عبور تیر برق از ملک شخصی نیازمند رضایت و هماهنگی با مالک است و در صورت عدم توافق، باید از طریق مراجع قانونی اقدام شود. مالک نیز در این شرایط می تواند نسبت به حقوق خود مانند دریافت غرامت یا درخواست جابجایی تیر برق اقدام کند تا از بروز مشکلات حقوقی و ایمنی جلوگیری شود.

حریم تیر برق از ساختمان

حریم تیر برق از ساختمان برای حفظ ایمنی افراد و جلوگیری از خطرات ناشی از تماس با خطوط برق تعیین شده است. با توجه به ماده ۶ تصویب نامه، رعایت حریم تیر برق از ساختمان الزامیست. فاصله تیر برق از منزل مسکونی با توجه به ولتاژ آن تعیین می شود. برای مثال فاصله تیر برق فشار ضعیف از منزل مسکونی حداکثر ۱/۳ متر می باشد. اما در صورتیکه ولتاژ فشار قوی باشد، فاصله تیر برق از منزل مسکونی حداقل ۸ متر و حداکثر ۲۵ متر می باشد.

هزینه رفع حریم برق به عهده کیست

هزینه رفع حریم برق معمولاً به شرایط خاص هر پروژه، قوانین کشور یا منطقه و نوع تداخل در حریم برق بستگی دارد. به‌طور کلی، مسئولیت هزینه ‌ها به سه دسته تقسیم می شود.

در صورتی که فرد یا شرکتی بدون مجوز ساخت‌ و ساز یا فعالیتی در حریم قانونی خطوط برق انجام داده باشد، هزینه رفع این مشکل (مانند جابجایی خطوط برق، تغییر مکان تیر برق یا اصلاح سازه) معمولاً بر عهده مالک یا سازنده است. در این موارد، فرد یا شرکت ملزم به پرداخت هزینه‌ های جابجایی تأسیسات برق یا حذف موانع می‌باشد. البته در برخی موارد، اگر خطوط برق به‌صورت غیراصولی یا بدون برنامه‌ریزی دقیق نصب شده باشند و باعث ایجاد مزاحمت برای ساکنین یا کاربری زمین شوند، شرکت برق مسئولیت رفع حریم و هزینه‌ های مرتبط با آن را به عهده می گیرد. این موضوع معمولاً زمانی رخ می دهد که مشکل از طراحی یا نصب نامناسب زیرساخت برق به وجود آمده باشد.

در صورتی که هیچکدام از مورد های ذکر شده اتفاق نیفتاده باشد، بسته به نوع پروژه و شرایط، توافقی بین مالک و شرکت برق صورت می گیرد تا هر دو طرف بخشی از هزینه‌ رفع حریم برق را تقبل کنند. این نوع توافقات معمولاً در پروژه‌های بزرگ‌تر یا توسعه‌های شهری و روستایی اتفاق می افتد.

نتیجه‌گیری

رعایت حریم تیر برق از ساختمان یکی از اصول اساسی برای حفظ ایمنی عمومی و پایداری شبکه برق است. توسعه بی‌رویه شهری، نبود آگاهی کافی و عدم نظارت دقیق از جمله عواملی هستند که به نقض این حریم منجر می شوند. حریم تیر برق از ساختمان بسته به ولتاژ خطوط برق متفاوت است و هرچه ولتاژ بالاتر باشد، فاصله بیشتری نیاز است. رعایت این قوانین نه تنها از لحاظ ایمنی بلکه از نظر قانونی نیز ضروری است و عدم رعایت آن پیامدهای جدی به دنبال دارد.

برای مطالعه بیشتر: