موزه های فضاهایی جهت گردآوری و نمایش آثار هنری می باشند. آشنایی با ضوابط طراحی موزه به اجرای بهتر این فضا طبق استاندارد ها و اصول ساخت آن کمک زیادی می کند. موزه های در دسته بندی های مختلفی جای می گیرند. طبق اصول طراحی موزه ، موزه ها در دو نوع هنری و غیر هنری هستند که نوع غیر هنری شامل انواع موزه های تاریخی، علمی، صنعتی، مردم شناسی، نظامی، کاخ موزه، تخصصی و … می باشد. در ادامه به بررسی ضوابط طراحی موزه پرداخته شده است.
برای آشنایی بیشتر با اصول طراحی موزه لازم است با انواع فضاهای آن آشنا شوید. موزه ها معمولا شامل فضاهای دفترکار، اتاق سمینار، اتاق سخنرانی، کتابخانه، بخش خدمات، بخش های تاسیسات و … می باشند که هر کدام طبق ضوابط طراحی موزه طراحی می شوند.
نمایشگاه ها در موزه فضاهای بسته ای هستند که معمولا برای نمایش آثار یک هنرمند به خصوص و یا به نمایش گذاشتن یک اثر هنری ویژه مورد استفاده قرار می گیرند. نمایشگاه ها باید به صورت جدا نورگیر و امکانات تهویه مطبوع داشته باشند. درب نمایشگاه ها طبق ضوابط طراحی موزه باید در مکانی تعبیه شود که رو به روی یکدیگر باز نشوند.
گالری ها در ضوابط طراحی موزه به فضاهایی اطلاق می شود که معمولا به صورت باز هستند و فضایی بزرگ را شامل می شوند. در گالری ها همه نوع آثاری را می توان به نمایش گذاشت. بر اساس اصول طراحی موزه گالری ها باید در برابر سرقت، آتش سوزی، تابش مخرب آفتاب و … ایمن باشند. آثاری که در گالری ها هستند در صورت داشتن ابعاد کوچک یا عادی باید در سطح تراز چشم انسان قرار بگیرند. برای آثار بزرگ تر لزومی به این کار نیست.
فضای آمفی تئاتر در موزه شامل سالنی با ظرفیت گنجایش میانگین بازدیدکنندگان است. فضای آمفی تئاتر باید دسترسی مستقیم به فضای اصلی ورودی داشته باشد. متناسب با تعداد افراد، طول راهرو، مسیر هدایت افراد، تعداد در ها و فاصله آن ها از یکدیگر تعیین می شود. هم چنین طبق ضوابط طراحی موزه ، در های سالن آمفی تئاتر باید رو به بیرون باز شوند. ارتفاع در های سالن آمفی تئاتر باید بر اساس اصول طراحی موزه حداقل 2.2 متر باشد. ارتفاع پلکان سالن از 14 تا 18 سانتی متر ادامه دارد. فرم دیوار ها به دلایل آکوستیکی نباید فرم مقعر و فرورفته داشته باشد.
برخی موزه ها شامل فضاهای فرعی مانند کتابخانه نیز هستند. مسائلی مانند کنترل تابش خورشید، تهویه و کنترل دمای کتابخانه از مواردی است که هنگام مطالعه اصول طراحی موزه باید در نظر داشت. راهروی بین قفسه ها در کتابخانه موزه نهایت 3 متر باشد. عرض فضای بین قفسه ها حداقل 1.3 تا 1.2 متر در نظر گرفته شود.
طبق ضوابط طراحی موزه این فضاها می توانند فضاهای باز شامل فضای سبز، فضایی مخصوص نشستن و یا حتی به نمایش گذاشتن برخی آثار داشته باشند.
یکی از نکات مهم که در مطالعه ضوابط طراحی موزه باید مورد توجه قرار بگیرد، نظام فضایی مجموعه است. نظام فضایی در یک موزه با رابطه بین محیط و انسان و شی و انسان و شی و شی تعریف می شود. طراحی یک موزه مبنی بر واکنش بصری مخاطبان این فضا می باشد؛ به همین جهت در طراحی محیطی و تعریف فضا باید دقت ویژه ای داشت. سازماندهی فضایی مانند تراکم عناصر، ترتیب آن ها و مسیر هدایت افراد در مجموعه تاثیر زیادی در کیفیت برداشت بازدیدکنندگان از موزه دارد. طبق ضوابط طراحی موزه سیالیت فضا و خوانایی محیط نیز تاثیر زیادی در بهبود کیفیت نظام فضایی دارد.
نورپردازی از مهم ترین فاکتور های ضوابط طراحی موزه است. نور خورشید به صورت مستقیم می تواند تاثیر مخرب روی آثار موزه گذاشته و آن ها را تحت تاثیر قرار بدهد. از همین رو باید حتما به بازشو ها و نور طبیعی که وارد محیط می شود توجه داشت. از بهترین روش های نورگیری طبق ضوابط طراحی موزه ، استفاده از بازشو ها و پنجره های سقفی است که نور را به وسیله بازتاب و با کمک سایبان وارد فضا می کند، طوری که تنها نور غیر مستقیم پراکنده ای وارد محیط شود و به این ترتیب اثر مخربی روی آثار نداشته باشد. استفاده از نورهای موضعی برای تمرکز روی آثار هنری و تابلو های دیواری رایج بوده و بهتر است از نور های سفید یا زرد یا ترکیبی از این دو استفاده کرد. نور های رنگی در اصول طراحی موزه کاربرد کمتری دارند.
یکی دیگر از نکاتی که هنگام بررسی اصول طراحی موزه باید در نظر داشت، نوع متریال کفسازی و دیوارپوش ها است. برای فضاهایی که از نور کمتری بهره می برند میتوان از رنگ های روشن و متریال سبک در دیوار ها و کف استفاده کرد تا به این ترتیب فضا دلگیر و خسته کننده نباشد. متریال کف بهتر است از جنسی باشد که تمیز کردن آن ساده بوده و آلودگی ها را به خود جذب نکند.
برای مطالعه بیشتر:
به نظر شما برای آپارتمان، وان ساده بهتر است یا جکوزی؟ این سوالی است که…
ساختمان های اسکلت فلزی به دلیل سرعت ساخت، انعطاف پذیری طراحی و قابلیت حمل و…
بازسازی خانه یکی از پروژه های بزرگ و مهمی است که می تواند بسته به…
در ابعاد استاندارد بلوک سیمانی، ارتفاع بلوک سیمانی همواره ۲۰ سانتی متر است. طول بلوک…