هدف از بکارگیری سیستم اعلام حریق، مطلع کردن ساکنین از حریق و اطفای آن در سریع ترین زمان ممکن می باشد. زون بندی اعلام حریق با تفکیک کردن بخش های مختلف ساختمان، محل وقوع حریق را برای ساکنین ساختمان و آتش نشانان مشخص می سازد. در حقیقت جدا کردن بخش های مختلف ساختمان طبق استاندارد سبب کاهش خطرات و آسیب های ناشی از حریق خواهد شد.
در این مقاله از عمران مدرن به تفضیل به زون بندی اعلام حریق پرداخته و نکات پیرامون آن را توضیح خواهیم داد.
زون بندی اعلام حریق به معنی جدا کردن بخش های مختلف ساختمان برای نصب تجهیزات اعلان حریق می باشد. هر زون اعلام حریق در ساختمان باید از ناحیه های دیگر ساختمان تفکیک شود که معمولا این کار با استفاده از درب ها و دیوارهای ضد حریق صورت می گیرد. به عبارت دیگر در صورت وقوع حریق در یک زون، آتش سوزی نباید به سرعت در زون های دیگر انتشار یابد.
پس از زون بندی در اتوکد یا سایر نرم افزارهای مربوطه، هر زون به تجهیزات اعلام حریق مجهز می شود و تمامی این تجهیزات به مغز مرکزی سیستم اعلام حریق یا همان کنترل پنل اعلام حریق متصل می شوند.
بعد از زون بندی اعلام حریق و متصل کردن زون ها به کنترل پنل، در صورت وقوع آتش سوزی در ساختمان، دتکتور تشخیص دود یا حریق، آتش سوزی را تشخیص داده و ضمن روشن شدن آژیر اعلام حریق، آن زونی که آتش سوزی در آن رخ داده است روی کنترل پنل سیستم اعلام حریق مشخص می شود.
بطور معمول ساختمان های کوچک را به عنوان یک زون در نظر می گیرند، به عبارتی زون بندی اعلام حریق کل خانه یا ساختمان تنها از یک زون تشکیل می شود. این درحالیست که ساختمان های بزرگ تر باید به درستی و طبق استاندارد زون بندی شوند.
در ساختمان های چند طبقه، هر طبقه به عنوان یک زون مجزا در نظر گرفته می شود و راهروها و پله های اضطراری نیز در یک زون مجزا قرار می گیرند. همچنین در ساختمان های دارای آسانسور، موتورخانه و چاه آسانسور نیز یک زون مجزا می باشد. در ساختمان های بزرگ ممکن است در زون بندی اعلام حریق ، هر طبقه از بیش از یک زون تشکیل گردد.
مساحت هر زون بندی نباید بیش از 2000 متر مربع باشد و طول هر زون نیز نباید از 80 متر تجاوز کند. به عبارت دیگر اگر طول مسیر یک زون برای پیدا کردن محل آتش بیش از 80 متر باشد، باید زون مورد نظر به دو زون مجزا تفکیک شود.
زون بندی اعلام حریق همانند هر تجهیز دیگری نیازمند نگهداری و تعمیرات می باشد. رصد کردن کنترل پنل مرکزی یکی از ساده ترین راه ها برای یافتن مشکلات احتمالی زون ها می باشد. در کنترل پنل سیستم اعلام حریق متعارف، وضعیت هر زون با یکی از سه حالت نرمال، خطا و حریق قرار دارد.
وضعیت نرمال به معنای فعال بودن سیستم، وضعیت خطا به معنی وجود مشکل در زون و وضعیت حریق نیز به معنای آتش سوزی در زون می باشد.
اگر وضعیت هر یک از زون های ساختمان در حالت خطا قرار بگیرد، باید سریعا نسبت به عیب یابی زون مورد نظر اقدام کرد. معمولا خطای زون ها ناشی از قطع شدن خط و یا اتصال کوتاه در زون می باشد.
زون بندی اعلام حریق را می توان به زون بندی تشخیص و زون بندی هشدار تقسیم بندی کرد. زون بندی تشخیص محدوده ای می باشد که برای تشخیص حریق توسط دتکتورها از سایر مناطق جدا شده است و زون بندی هشدار نیز محدوده ای می باشد که فلاشر و آژیر اعلام حریق آن در صورت تشخیص حریق فعال می شود. در واقع می توان سیستم هشدار را نیز زون بندی کرد تا در صورت آتش سوزی در یک زون، سیستم هشدار سایر زون ها فعال نشود.
زون بندی هشدار می تواند از چند زون تشخیص تشکیل شود، درحالیکه خلاف این موضوع صادق نیست. این موضوع به این دلیل است که در صورت آتش سوزی در یک زون تشخیص، گاها نیاز به تخلیه زون های تشخیص مجاور نیز می باشد. به همین علت در زون بندی اعلام حریق برخی از ساختمان ها، چند زون تشخیص در یک زون هشدار قرار می گیرند.
زون بندی اعلام حریق از مزایایی چون تشخیص محل خطاها، سهولت در پیدا کردن محل آتش سوزی و عدم ایجاد مزاحمت برای زون های مجاور در صورت بروز حادثه، برخوردار می باشد.
زمانی که سیستم اعلام حریق دچار مشکل شود، پیدا کردن نوع خرابی و خطا می تواند دشوار باشد. زون بندی محدوده خرابی سیستم را نمایش داده و دشواری در پیدا کردن محل خرابی را کاهش می دهد.
دلیل اصلی زون بندی اعلام حریق ، پیدا کردن سریع محل آتش سوزی توسط آتش نشانان می باشد. در حقیقت زون بندی مناسب ساختمان سبب می شود تا آتش نشانان سریعا از محدوده حریق مطلع شده و عملیات اطفاء حریق را آغاز کنند.
بسیاری از هشدارهای سیستم اعلام حریق ، اشتباه می باشند. حرارت ناشی از آشپزی، پر شدن دود در فضای خانه، استفاده از اسپری های آیروسل و مواردی از این دست می توانند دتکتورها و سیستم اعلام حریق را فعال کنند. یکی از مزایای زون بندی اعلام حریق ، اعلان هشدار در زون تشخیص فعال شده می باشد. این مزیت زون بندی سبب حفظ آرامش و آسایش ساکنین سایر زون ها می شود.
طراحی زون بندی اعلام حریق توسط برنامه های CAD بر روی نقشه ساختمان انجام می شود. نقشه زون ها باید شامل تمامی مسیرها، راه پله ها و درب های ساختمان باشد. برای سادگی مشاهده زون ها بر روی نقشه معمولا هر زون توسط رنگی خاص مشخص می شود.
معمولا یک نسخه از نقشه زون بندی اعلام حریق را کنار کنترل پنل نصب می کنند تا در زمان بروز حادثه، ماموران آتش نشانی بتوانند در سریع ترین زمان ممکن، محل وقوع آتش را بیابند.
برای مطالعه بیشتر:
در صنعت ساخت و ساز مدرن، انتخاب مصالح ساختمانی باکیفیت و اقتصادی از اهمیت بسیاری…
جوشکاری استاندارد و اصولی برای ایجاد اتصالات مقاوم و پایدار در ساخت اسکلت های فلزی،…
تمیز کردن وان جکوزی یکی از مراحل مهم در نگهداری و حفظ کیفیت آب و…
وزن بلوک پوکه ای سیمانی معمولاً در بازه ای بین ۵.۵ تا ۱۱.۵ کیلوگرم قرار…
ساختمان های اسکلت فلزی به دلیل مقاومت بالا، سرعت اجرای مناسب و انعطاف پذیری در…
آهن از اصلی ترین مصالح اسکلت های فلزی است که به طور مستقیم استحکام و…