طراحی اصولی و دقیق یک آزمایشگاه به دلیل حساسیت کاربری این فضا، از اهمیت بالایی برخوردار می باشد و باید هنگام اجرای آن حتما به استانداردهای طراحی آزمایشگاه شیمی توجه شود. در آزمایشگاه های شیمی عموما از مواد سمی و خطرناکی استفاده می شود که باید دسترسی کنترل شده و محدودی داشته باشند. با رعایت استانداردهای طراحی آزمایشگاه شیمی ، محیطی ایمن و مناسب برای کارکنان به وجود می آید که در بهبود روند تحقیقات و انجام مطالعات موثر خواهد بود. جداسازی فضاها، کنترل دسترسی ها، نوع دیوارهای جداکننده، عرض راهرو ها و متریال کفپوش و دیوار همگی باید در بررسی استانداردهای طراحی آزمایشگاه شیمی مورد توجه قرار گیرد.
یکی از نکاتی که در طراحی فضاهای آزمایشگاهی باید مورد توجه قرار گیرد، چندمنظوره بودن برخی فضاها می باشد. شفافیت و انعطاف پذیری در استانداردهای طراحی آزمایشگاه شیمی به طراحی آسان تر و قابل گسترش در آینده برای این گونه فضاها کمک کننده است. فضاهای آزمایشگاهی باید بتوانند در صورت لزوم تغییر کاربری دهند.
یکی از مهم ترین نکاتی که در طراحی آزمایشگاه شیمی باید در نظر گرفته شود، تهویه مطبوع و سیستم های سرمایشی و گرمایشی است. تهویه فضای آزمایشگاه باید به گونه ای باشد که جریان هوا در همه فضاهای آن به خصوص در بخش هایی که با مواد و گازهای سمی در ارتباط است، وجود داشته و سرعت و جهت جریان هوا نیز باید قابل کنترل باشد. رطوبت موجود در هوا بین ۲۵ تا ۷۵ درصد است. دمای آزمایشگاه بر اساس استانداردهای طراحی آزمایشگاه شیمی ، بین ۲۱ تا ۲۵ درجه سانتیگراد تنظیم می گردد. برای تخلیه دود ها یا گاز های سمی باید هود های مخصوص و هواکش هایی برای مکش هوا بلافاصله پس از تولید گاز سمی وجود داشته باشد.
یکی از نکات بسیار مهمی که در ساخت و طراحی آزمایشگاه ها به خصوص آزمایشگاه های شیمی در نظر داشت، متریال و مصالح مورد استفاده در ساخت دیوار و کف است. به دلیل وجود انواع مواد اشتعال زا باید در ساخت کف و سقف از مواد نسوز استفاده کرد. همچنین سطح رویه به کار رفته در دیوار پوش ، کفپوش یا حتی میز و مبلمان فضا باید ضداسید و مقاوم در برابر مواد شیمیایی باشد. با وجود اشتعال ناپذیر بودن مصالح، اما باید همچنان از سیستم های اسپرینکلر در بخش های مختلف آزمایشگاه استفاده کرد.
از دیگر نکاتی که با بررسی استانداردهای طراحی آزمایشگاه شیمی می توان به آن پی برد، خاصیت عایق حرارتی و صوتی بودن آن ها است. حداکثر سر و صدای محیط در فضاهای آزمایشگاهی از ۴۵ دسی بل تجاوز کند. از همین رو در ساخت دیوار ها می توان از مصالح عایق صوت استفاده کرد.
فضاهای آزمایشگاهی باید به گونه ای طراحی شود که افراد رفت و آمد بی خطر و ایمنی در راهرو ها و فضاهای مختلف آن داشته باشند. به این منظور لازم است راهرو ها تا حد امکان عریض باشد تا هنگام عبور و مرور مشکلی به وجود نیاید. در کل چیدمان فضاها در کنار یکدیگر باید به گونه ای باشد که کارکنان عملکرد های خود را به خوبی انجام دهند و دسترسی ها نیز به ساده ترین شکل ممکن تامین شود. همچنین باید بتوانند به سادگی به تجهیزات و بخش های مختلف آزمایشگاه دسترسی داشته باشند. همچنین استانداردهای طراحی آزمایشگاه شیمی باید متناسب با نیاز های افراد مسن و معلول باشد.
تنظیم چیدمان مبلمان متناسب با عملکرد فضا در کاهش هزینه های انرژی نیز موثر است. چیدمان باید به گونه ای باشد که تا حد امکان جریان طبیعی هوا در محیط وجود داشته باشد و نیاز کمتری به جریان اجباری هوا وجود داشته باشد. اگر جانمایی فضاها به صورت بهینه باشد، در آن فضای کافی برای فضای ذخیره سازی، انبار کردن تجهیزات و … وجود داشته باشد.
برای طراحی پلان آزمایشگاه شیمی باید به نکات مهمی توجه داشت. یکی از این نکات طراحی ورودی ها و خروجی ها است. تعبیه خروجی های اضطراری طبق استانداردهای طراحی آزمایشگاه شیمی برای کارکنان الزامی است. در صورت ایجاد آتش سوزی یا هر نوع اتفاق تهدیدآمیزی لازم است همه کارکنان دسترسی سریع و آسان به خروجی های اضطراری داشته باشند.
نورپردازی برای فضاهای آزمایشگاهی بر دو نوع مصنوعی و طبیعی هستند. از نور طبیعی می توان در فضاهای عمومی تر آزمایشگاه مانند اتاق های انتظار و … استفاده کرد. طبق استانداردهای طراحی آزمایشگاه شیمی ، برای نصب تجهیزات نور مصنوعی بهتر است از ترکیب رنگ های سرد و گرم استفاده کرد. نور های نقطه ای برای تاکید بر بخش های خاصی از فضای آزمایشگاه به کار می روند. هم چنین بر اساس نوع کاربری نیز نوع نورپردازی می تواند تغییر کند.
طبق استانداردهای طراحی آزمایشگاه شیمی ، در طراحی فضاهای بهداشتی بهتر است از رنگ های روشن استفاده کرد. رنگ سفید رایج ترین رنگ برای طراحی فضای آزمایشگاهی است. اما از آن جایی که رنگ یکدست سفید چشم را خسته کرده و به مرور در روحیه افراد نیز اثر منفی می گذارد، بهتر است از ترکیب آن با رنگ های دیگر استفاده کرد. از دیگر مزایای رنگ های روشن برای فضاهای درمانی می توان به احساس تمیزی که به افراد منتقل می کند اشاره کرد. همچنین رنگ های روشن آلودگی ها را به راحتی نمایان می کنند و به همین جهت مرتب تمیز شده و محیط همواره تمیز می ماند. استفاده از گیاهان نیز می تواند به زنده تر کردن محیط کمک زیادی کرده و فضا را از یکنواختی خارج کند. البته نوع گیاه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و پیش از خرید باید در مورد کاربری آزمایشگاه و گیاهان سازگار با آن تحقیق نمود.
برای مطالعه بیشتر:
استانداردهای طراحی مطب دندانپزشکی
دکوراسیون مطب دندانپزشکی لاکچری
بهترین رنگ برای مطب دندانپزشکی
نیوجرسی پرشین بتن نوعی مانع بتنی است که به ویژه برای جداسازی مسیرهای ترافیکی، ایمنی…
با پیشرفت تکنولوژی در صنعت ساختمان سازی، استفاده از مصالح سنتی مانند بلوک سیمانی جای…
بلوک سیمانی یا آجر؟ این پرسشی است که اغلب سازندگان به آن برخورد کرده اند.…
تصور کنید در یک دفتر کار با پارتیشن شیشه ای فریم لس نشسته اید؛ آیا…